Του Δρ Ηρακλή Μοσκώφ
Αυτές τις μέρες (22 – 23 Οκτωβρίου) διεξάγεται στην Τεχνόπολη, για δεύτερη συνεχή χρονιά, το ετήσιο φεστιβάλ Break the Chain. Μια συνάντηση που φιλοδοξεί να συμβάλει στην οικοδόμηση μιας νέας συλλογικότητας που μέσα από την Τέχνη και τον Πολιτισμό, θα φωτίσει τις αθέατες όψεις του προσφυγικού και μεταναστευτικού φαινομένου. Δηλαδή την Εμπορία και Εκμετάλλευση Ανθρώπων από άλλους Ανθρώπους. Όχι απλώς από εγκληματίες αλλά από όλους εμάς.
Το Τrafficking είναι ένα φαινόμενο που είναι αόρατο επειδή ακριβώς δεν το αναζητούμε, δεν μας αφορά!
Το φεστιβάλ προέκυψε ως μια ανάγκη αφύπνισης κ συμμετοχής της ‘σιωπηρής πλειοψηφίας’. Των ανθρώπων που ταλαντεύονται ανάμεσα στην τοξική ξενοφοβία που περιφρονεί την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, αλλά και την εξιδανίκευση της φιλανθρωπίας που λειτουργεί ως ‘ξέπλυμα ενοχών’, και δεν αναζητά γενεσιουργές αιτίες και ριζοσπαστικές λύσεις. Όλοι εμείς οι άνθρωποι της τέχνης, του πολιτισμού, των οργανώσεων, του κράτους, της διεθνούς κοινότητας, είμαστε εδώ γιατί μοιραζόμαστε κάποιες αντικειμενικές διαπιστώσεις που αποσιωπούνται στον δημόσιο διάλογο.
Μιλάμε για ένα πενταετή πόλεμο εδώ στην γειτονιά μας (1 ώρα με το αεροπλάνο), παρακολουθούμε αποσβολωμένοι και φοβικοί ‘κάνοντας την δουλειά μας’, μια κατάσταση που θυμίζει την ‘κοινοτοπία του κακού’.
Σκέφτομαι τον στοίχο τον Σεφέρη: «τον ξένο κ τον εχθρό τον είδαμε στον καθρέφτη». Είναι προφανές ότι δεν κοιταζόμαστε στον καθρέφτη γιατί εκεί θα βλέπαμε τους παππούδες μας. Και όμως. Ένα θύμα τρομοκρατίας στην Δύση, προφανώς αξίζει πολύ περισσότερο από τα πνιγμένα μωρά της Μεσογείου. Μιας θάλασσας που αφόρισε με δάκρυα στα μάτια μια εθελόντρια της Καλύμνου που περισυλλέγει καθημερινά πτώματα: «δεν μπορώ να αντικρύσω πια αυτήν την θάλασσα… Μισώ την θάλασσα που μέχρι χτες λάτρευα…» . Αναρωτιέμαι αν όλοι εμείς που χαλαρώσαμε με τις καλοκαιρινές βουτιές μας, είχαμε στο νου μας ότι εισερχόμαστε στον υγρό τάφο χιλιάδων θυμάτων εκμετάλλευσης.
Οι άνθρωποι δεν πνίγονται κάθε μέρα λόγω του πολέμου, αλλά λόγω της αμηχανίας κ αμφιθυμίας της διεθνούς κοινότητας να υπερασπιστεί την Ανθρώπινη Ασφάλεια. Όχι επειδή δεν υπάρχουν νόμοι, μηχανισμοί ή προσωπικό. Αυτό που κυριαρχεί είναι το πολιτικό κόστος και η λαϊκή απαίτηση να μην εμφανιστούν τα ευρωπαϊκά σύνορα ως ξέφραγο αμπέλι. Βεβαίως και οφείλουμε να φυλάμε σύνορα. Όταν όμως πεθαίνουν παιδιά αυτήν την στιγμή επειδή εμείς οι λαοί της Ευρώπης αισθανόμαστε ανασφαλείς και πιέζουμε τους πολιτικούς να ασχολούνται λιγότερο με την εύρεση ενός ασφαλούς τρόπου διέλευσης των προσφύγων και περισσότερο με τον φόβο μην παραδώσουμε την Ευρώπη στο έλεος ανθρώπων που τους θεωρούμε επικίνδυνους, τότε χρειάζεται επείγοντος μια άλλη προσέγγιση.
Τι προτείνουμε; Ρεαλισμό.
Αλήθεια πρώτη: Το προσφυγικό/μεταναστευτικό δεν είναι μια ‘πρωτοφανής κρίση’, αλλά είναι μια πραγματικότητα που κινεί την ιστορία, τον πολιτισμό και την ανάπτυξη από τις απαρχές της ανθρώπινης ιστορίας.
Αλήθεια δεύτερη: Αντιμετωπίζουμε τους πρόσφυγες σαν υγειονομική βόμβα ή απειλή στην εθνική κ προσωπική μας ασφάλεια. Στην καλύτερη περίπτωση το βλέπουμε φιλανθρωπικά, με οίκτο. Όχι όμως ως τους εργάτες που αναλαμβάνουν τα 3 Ds: dirty (βρώμικες), difficult (δύσκολες), dangerous (επικίνδυνες) δουλειές, που τροφοδοτούν με φτηνό κ ευέλικτο εργατικό δυναμικό την Δύση που γερνάει κ έχει χάσει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της παραγωγής. Τους εργάτες που συμβάλουν στην επιβίωση ασφαλιστικών ταμείων, στο δημογραφικό, στην συν-ανάπτυξη κλπ. Αν τονίζαμε αυτήν την διαπίστωση, δεν νομίζω να ήταν τόσο ‘καυτή πατάτα’ το προσφυγικό/μεταναστευτικό.
Αλήθεια τρίτη: Ποιος διακινεί αυτούς τους ανθρώπους και για ποιον λόγο; Η απάντηση είναι ότι τους διακινεί το οργανωμένο έγκλημα για τα 3 Ds που αναφέραμε παραπάνω, αλλά και για να τροφοδοτήσει τις δικές μας ανάγκες για σύγχρονους δούλους. Τα θύματα του trafficking τα διοχετεύει το οργανωμένο έγκλημα και η μαφία για να τροφοδοτήσει την αυξημένη ζήτηση από μια εύρωστη αγορά ανθρώπινων καταναλωτικών προϊόντων. Δεν θέλουμε να γίνουμε ‘αποθήκη ψυχών’ αλλά φοβάμαι ότι δεν έχουμε την αντίστοιχη ευαισθησία στο να μην γίνουμε αποθήκη ανθρώπινων καταναλωτικών προϊόντων. Μιλάμε για αγορά, Η Δύση ‘πουλάει’ σαν image και προσελκύει ξένους αλλά η Δύση αγοράζει κιόλας όσο-όσο και είναι επικίνδυνη. Είμαστε δηλαδή κι εμείς απειλή για αυτούς τους ανθρώπους. Όχι μόνο στα σύνορα μας αλλά και όταν αυτοί οι άνθρωποι φτάσουν ως εύκολη λεία μέσα στις πρωτεύουσες μας και τους υποδέχονται τα κυκλώματα εκμετάλλευσης του trafficking.
Αλήθεια τέταρτη: Αγοράζουμε 27 εκατομμύρια σύγχρονους σκλάβους που τους βλέπουνε ως ξένους, οιονεί τρομοκράτες, απειλή για την κοινωνία. Παράλληλα όμως φροντίζουμε η εκμετάλλευση τους να θεωρείται αποδεκτή. Φέρνω το παράδειγμα του αρχαιότερου επαγγέλματος της πόρνης. Τι δεν λέμε; Την αλήθεια. Ότι το αρχαιότερο επάγγελμα είναι ο κλέφτης, και μάλιστα ο κλέφτης ανθρώπων αυτός που κερδίζει από την εκμετάλλευση της υπεραξίας της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Αλλά προσέξτε κερδίζει ο κλέφτης επειδή κάποιος άλλος νοικοκύρης αγοράζει το ανθρώπινο προϊόν που του προσφέρει ο κλέφτης…τo trafficking δηλαδή ανθεί επειδή στηρίζεται από μια πολιτική οικονομία στην οποία συμμετέχουμε όλοι μας….
Επιστρέφω στους βαθύτερους λόγους που δεν έχουν να κάνουν με την αγορά αλλά με το έλλειμμα αλληλεγγύης που στηρίζει την αγορά.
Στην Ελλάδα 60% των συμπολιτών μας θεωρεί ότι δεν εμπιστεύεται τον διπλανό μας. Επίσης 60% θεωρεί ότι είναι σημαντικό να είσαι πλούσιος και να έχεις καταναλωτικά προϊόντα. Τα ‘προϊόντα’ αυτά περιλαμβάνουν υπηρεσίες όπως πορνεία και εκμετάλλευση εργασίας. Στα εργοστάσια, τα χωράφια, τα στούντιο την πορνεία, την επαιτεία ασυνόδευτων παιδιών σε κίνηση, παιδιών στρατιωτών, στην εξώθηση τους σε παράνομες δραστηριότητες τύπου βαποράκια, τσαντάκηδες, στο εμπόριο βρεφών σε παράνομες υιοθεσίες, ιστών, ωαρίων, οικιακής δουλείας, κλπ
Μπορούμε να το αντιστρέψουμε? Απαιτείται αφήγημα και συλλογικότητες σε επίπεδο πολιτικών κ πνευματικών ταγών, δημόσιας διοίκησης αλλά και κοινωνίας.
Εμείς κινούμαστε στον άξονα του Εθνικού Μηχανισμού Αναφοράς για την ταυτοποίηση πιθανών θυμάτων.
- Επιδιώκουμε την διεύρυνση των επαγγελματιών που μπορούν να συμβάλλουν στην ταυτοποίηση κ αρωγή περισσότερων πιθανών θυμάτων που δεν φτάνουν στον εισαγγελέα ή τον αστυνομικό.
- Μέσω του κοινοβουλίου, αγωνιζόμαστε να εφαρμοστούν επαναστατικά μέτρα.
- Προωθούμε παρεμβάσεις στα σχολεία (μαθητές, γονείς, εκπαιδευτικούς) για την εκπαίδευση των ανθρωπίνων, κοινωνικών και εργατικών δικαιωμάτων, όπως και για την σεξουαλική διαπαιδαγώγηση.
- Θέλουμε να στοχεύσουμε στους αυριανούς ‘πελάτες’ και να χτυπήσουμε τα στερεότυπα εκεί που γεννιούνται.
Το φεστιβάλ Break the Chain είναι μια ευκαιρία αφύπνισης για την προστασία όλων αυτών των ανυπεράσπιστων ανθρώπων που υποφέρουν στο σκοτάδι και στην σιωπή, αφανή θύματα ενός ‘αόρατου εγκλήματος’ που παγκοσμίως κατατάσσεται στην κατηγορία ‘σπάνιο έγκλημα’, με στατιστικά ανάλογα με τις ανθρωποκτονίες στην Ισλανδία.
Πέρυσι, το φεστιβάλ Break the Chain προσέλκυσε την συμμετοχή άνω των 3000 επισκεπτών και αποτέλεσε ‘ιδρυτική πράξη’ μιας ζωντανής κοινότητας ενεργών πολιτών που δεν μένει αμέτοχη στην εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, ενάντια στο φασισμό της εμπορίας ανθρώπων και την περιφρόνηση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
*Ο Δρ Ηρακλής Μοσκώφ ειναι Εθνικός Εισηγητής για την Καταπολέμηση της Εµπορίας Ανθρώπων του Υπουργείου Εξωτερικών