Στο πλαίσιο της ενημέρωσης που έχουμε συμφωνήσει από τη στιγμή που οι Ένοπλες Δυνάμεις και το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας ανέλαβαν το θέμα του μεταναστευτικού, θα σας κάνουμε μία πρώτη ενημέρωση. Στη συνέχεια, θα είμαστε στη διάθεσή σας για ερωτήσεις και εγώ και ο Αναπληρωτής Υπουργός κ. Βίτσας και ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού, ο οποίος θα σας αναλύσει το θέμα της εμπλοκής του ΝΑΤΟ στα θαλάσσια σύνορά μας και ο Υποστράτηγος Κωνσταντίνος Φλώρος, ο οποίος έχει εκ μέρους του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας το γενικό συντονισμό της προετοιμασίας των πέντε hotspots και των δύο relocation centers, αλλά και μετά από τη χθεσινή απόφαση της Διυπουργικής Επιτροπής, της δημιουργίας camp 20.000 θέσεων στη Βόρεια Ελλάδα, κοντά στην Ειδομένη, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τη μεγάλη συγκέντρωση μεταναστών και προσφύγων, που έχει δημιουργηθεί μετά από την αυθαίρετη απόφαση έξι αστυνομικών διευθυντών της Ευρώπης να αναιρέσουν την απόφαση των αρχηγών κρατών και να κλείσουν τα σύνορα.
Κατ’ αρχήν θέλω να σας ενημερώσω ότι σήμερα, τις πρώτες πρωινές ώρες, περίπου στις 03:00, είχαμε την τελική απόφαση εμπλοκής του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο, κατ’ εφαρμογή της απόφασης του Συμβουλίου Υπουργών Άμυνας. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται στο άρθρο 14 της απόφασης, οι περιοχές όπου θα γίνουν όχι οι επιχειρήσεις, αλλά η αποστολή – και αυτό το τονίζω, ότι είναι αποστολή, είναι δράση, δεν είναι επιχείρηση, αν ήταν επιχείρηση θα έπρεπε να υπάρχει απόφαση του ΚΥΣΕΑ, γιατί είδα και κάποιες δηλώσεις πολιτικών που έχουν μπλέξει την επιχείρηση με τη δράση – είναι οι περιοχές που έχει υποδείξει η Ελλάδα και βεβαίως μετά από συνεννόηση με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, όπου έχουμε τις ροές μεταναστών και προσφύγων από τα τουρκικά παράλια. Οι περιοχές αυτές εκτείνονται με βάση τη μεγαλύτερη συγκέντρωση στη Λέσβο, στη Σάμο, στη Χίο, στην περιοχή του Αγαθονησίου – Φαρμακονησίου, στην Κω, στο Καστελόριζο.
Να σας ενημερώσω ότι μέχρι και χθες το βράδυ ήμουν σε συνεχή επαφή με τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ. Την ώρα που ο μόνιμος αντιπρόσωπός μας εκεί εκτελούσε τις εντολές του Υπουργού Εξωτερικών κ. Κοτζιά ήμασταν σε πλήρη συνεννόηση με τον στρατιωτικό διοικητή της ελληνικής αποστολής. Μετά το αίσιο τέλος της απόφασης, ήδη προχωρούμε στη εφαρμογή του σχεδίου – θα σας ενημερώσει σχετικά ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού – με τη διαδικασία που προβλέπεται, δηλαδή τη διαδικασία της στρατιωτικής επιτροπής. Μέρος των πλοίων, όπως θα σας εξηγήσει και ο κ. Αρχηγός, βρίσκεται ήδη στην Ελλάδα και είναι θέμα ωρών η έναρξη των επιχειρήσεων.
Στη συνέχεα, θα σας κάνουμε μία ενημέρωση για το θέμα των hotspots και των relocation centers. Τα τέσσερα από τα πέντε hotspots είναι απολύτως έτοιμα και λειτουργούν στο 100%. Το πέμπτο είναι της Κω, όπου η αναληφθείσα από την πλευρά του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας εργασία έχει ολοκληρωθεί. Έχουν εγκατασταθεί τα toll, οι οικίσκοι, οι σκηνές και το μόνο που απομένει αυτή τη στιγμή είναι ο εργολάβος που ανέλαβε το έργο εκ μέρους του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη να κάνει τις τελικές συνδέσεις ρεύματος και νερού. Παρ’ όλα αυτά, εμείς είμαστε εκεί και με μονάδες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, εάν χρειαστεί και εάν υπάρξει ροή, θα ανοίξουμε αμέσως το κέντρο.
Τα δεδομένα που έχουμε αυτή τη στιγμή είναι ότι στα δύο relocation centers, στα Διαβατά και στο Σχιστό, έχουμε περίπου 120% επί των δυνατοτήτων μας. Είναι πάρα πολύ μεγάλη η ροή προσφύγων και μάλιστα αυτή τη στιγμή είμαστε σε συνεννόηση με την τοπική αυτοδιοίκηση, η οποία αναλαμβάνει τον καθαρισμό, προκειμένου να δοθούν και κάποια κονδύλια για να υπάρξει και προς την τοπική αυτοδιοίκηση μια ελάφρυνση του κόστους για να ξεκινήσει το θέμα του καθαρισμού.
Από εκεί και πέρα βλέπουμε ότι οι περισσότεροι μετανάστες και πρόσφυγες δεν θέλουν να μείνουν στα relocation centers ούτε τις μέρες που προβλέπονται και υπάρχει μία προσπάθεια, μέσα και από τον πανικό που έχει δημιουργηθεί από την απόφαση των κρατών να κλείσουν τα σύνορα, να πάνε το συντομότερο δυνατό στην Ειδομένη, όπου εκεί την κατάσταση τη γνωρίζετε. Έχουμε μία ροή της τάξεως των 80-120 μεταναστών και προσφύγων σε αντίθεση με την απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σήμερα, η ροή των μεταναστών έχει περιοριστεί στους 1290, δηλαδή δεν έχουμε μεγάλη είσοδο μεταναστών. Αυτό το οποίο ουσιαστικά υφίσταται είναι η ύπαρξη εντός της επικράτειας περίπου 20.000 μεταναστών. Επειδή βλέπω πολλά ρεπορτάζ που δημιουργούν έναν πανικό, θέλω να θυμίσω ότι το 2011 είχαμε 280.000 μετανάστες και πρόσφυγες, σήμερα έχουμε 20.000. Για αυτούς τους 20.000 μετανάστες και πρόσφυγες, όπως έχει δεσμευτεί η Κυβέρνηση και ο Πρωθυπουργός, οι Ένοπλες Δυνάμεις και το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας θα διαμορφώσουμε συνθήκες αξιοπρεπούς παραμονής και φιλοξενίας, σε νέους χώρους που έχουμε βρει κοντά στα σύνορα.
Τέλος, ένα ζήτημα που μας έχει απασχολήσει πάρα πολύ, το οποίο έθεσα χθες στον Ύπατο Αρμοστή του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και το θα θέσω και στον εκπρόσωπο του κ. Γιούνκερ, με τον οποίο θα συναντηθώ σε λίγη ώρα, είναι το θέμα των παιδιών. Είναι μεγάλη η ροή παιδιών από τα νησιά προς το κέντρο. Σε αυτό το σημείο θέλω να πω ότι δυστυχώς το ευρωπαϊκό σύστημα καταγραφής, δεν έχει τη δυνατότητα καταγραφής των αποτυπωμάτων των παιδιών. Εμείς, το συζητήσαμε χθες με τον Ύπατο Αρμοστή, αλλά εντός των επομένων ημερών, ακόμα και αν δεν έχουμε λάβει από εκεί βοήθεια, παρότι υπάρχει δέσμευση, θα θέσουμε σε εφαρμογή σχέδιο βιομετρικής ταυτοποίησης παιδιών με το σύστημα καταγραφής της κόρης του ματιού. Δεν θα επιτρέψουμε να χαθεί κανένα παιδί από πρόσφυγες ή μετανάστες, είτε είναι συνοδευόμενο είτε μη συνοδευόμενο.
Θέλω να διευκρινίσω ότι η απόφαση του ΝΑΤΟ αναφέρει κατά γράμμα στα αγγλικά «any person», δηλαδή συμπεριλαμβάνει και πρόσφυγες και μετανάστες. Όποιο άτομο διασώζεται, είτε στα ελληνικά χωρικά ύδατα, είτε πριν ξεκινήσει από την Τουρκία – από τα παράλια της Μικράς Ασίας – είτε οπουδήποτε αλλού και έρχεται από την Τουρκία, επιστρέφει στην Τουρκία. Εδώ, βέβαια, θα πω ότι στο πλαίσιο της εφαρμογής της συνθήκης της Γενεύης, η Ελλάδα διατηρεί το δικαίωμα της μη αποπομπής μέρους των προσφύγων για ευνόητους λόγους.
Θέλω να σας ενημερώσω ότι το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας δεν υποκαθιστά τις υπηρεσίες και τα συναρμόδια Υπουργεία. Εμείς έχουμε αναλάβει την κατασκευή υποδομών, τη διεύθυνση και το συντονισμό των κέντρων σε συνεργασία με την Υπηρεσία Ασύλου και την Υπηρεσία Πρώτης Υποδοχής αποκλειστικά όσον αφορά τη μεταφορά από τα hotspots των νησιών στα relocation centers, σε Σχιστό και Διαβατά, τη διαμονή – όχι την καθαριότητα την οποία την έχουν οι τοπικοί δήμοι – και τη σίτιση. Θα σας πω ότι μόνο σε Σχιστό και Διαβατά προσφέρουμε 7.000 μερίδες και σύνολο 10.900 μερίδες καθημερινά.
Στο σημείο αυτό θα σας πω ότι, επειδή γράφτηκαν και ορισμένα πράγματα, ήδη από το ΓΕΕΘΑ προς τα Επιτελεία έχουν ξεκινήσει οι διαδικασίες των διαγωνισμών για τη σίτιση, με τις προδιαγραφές που προβλέπει η Ευρωπαϊκή Ένωση και βεβαίως έχουμε αναλάβει και την υγειονομική περίθαλψη σε συνεργασία με τις μη κυβερνητικές οργανώσεις. Θέλω εδώ να σας πω ότι στη χθεσινή συζήτηση που είχα με τον Ύπατο Αρμοστή του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, ζητήσαμε να δοθεί προτεραιότητα στην πρόσληψη προσωπικού από τις τοπικές κοινωνίες, όπως επίσης και υπηρεσίες οι οποίες θα δοθούν από εμάς, θα δοθούν σε άμεση συνεργασία με τους τοπικούς Δημάρχους, Περιφερειάρχες και με τοπικές εταιρείες και επιχειρήσεις που μπορούν να προσφέρουν έργο σε αυτή την αποστολή. Όπως φέραμε εις πέρας την αποστολή της κατασκευής των hotspots και των relocation centers, θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι θα είμαστε έτοιμοι στις 6 του μηνός, την ημέρα δηλαδή που ο Πρωθυπουργός θα πάει στη Σύνοδο Κορυφής, ώστε να έχουμε έτοιμες τις υποδομές για 20.000 μετανάστες και πρόσφυγες».
ΕΡ. ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥ: Αυτό είναι εκτός του Βόλου που είχατε αναφέρει προχθές; Θα δημιουργηθούν και άλλα;
Π. ΚΑΜΜΕΝΟΣ: Επειδή παρατηρήσαμε ότι δεν θέλουν να μείνουν, ούτε καν στο Σχιστό, το να δημιουργήσουμε αυτή τη στιγμή μία υποδομή στο Βόλο προκειμένου να πάνε κάποιοι πρόσφυγες – 400 ή 500 – και εν συνεχεία να φύγουν και να πηγαίνουν περπατώντας προς τη Βόρεια Ελλάδα, αποφασίσαμε ότι τώρα, για να αντιμετωπίσουμε την έκτακτη αυτή κατάσταση, θα δημιουργήσουμε τις δομές κοντά στα σύνορα.
ΕΡ. ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥ: Κύριε Υπουργέ, να σας ζητήσω μία διευκρίνιση. Είπατε και το διαβάσαμε κι εμείς ότι εάν υπάρξει διάσωση θα πρέπει οι άνθρωποι αυτοί να μεταφερθούν στην Τουρκία χωρίς να απεμπολούμε το δικαίωμα κι εμείς να μη τους στείλουμε. Το ΝΑΤΟ όχι σε διάσωση, σε μη διάσωση, θα παρεμβαίνει αν βλέπει μια βάρκα η οποία έρχεται;
Π. ΚΑΜΜΕΝΟΣ: Δεν είναι αυτή η αποστολή του ΝΑΤΟ. Είναι ξεκάθαρο ότι το ΝΑΤΟ έχει το surveillance, το monitoring, δηλαδή έχει την παρακολούθηση, την πληροφόρηση. Να σας πω ακριβώς τι θα γίνεται, πως ακριβώς έχουμε πάρει την πολιτική απόφαση. Τα πλοία του ΝΑΤΟ θα παραταχθούν στη γραμμή μεταξύ των ελληνικών και τουρκικών θαλασσίων συνόρων ή ακόμα και πιο μέσα, ανάλογα με τις θερμικές κάμερες και το που μπορούν να αποδώσουν. Όταν θα ξεκινάει μια βάρκα με πρόσφυγες ή μετανάστες από την ακτή της Μικράς Ασίας θα ειδοποιεί σε ανοιχτό δίαυλο που ακούν όλες οι ακτοφυλακές και η Frontex ότι «αυτή τη στιγμή στη Σμύρνη, στο τάδε GPS point, το πλοίο τάδε της νατοϊκής δύναμης παρατηρεί ότι βάρκα με 25 πρόσωπα ξεκινά για να περάσει προς την ελληνική πλευρά». Θα καλεί πρώτα την τουρκική ακτοφυλακή που είναι υπεύθυνη για να επιχειρεί στα τουρκικά παράλια, να πάει εκεί και να σταματήσει τον απόπλου του σκάφους.
Αυτό είναι το πρώτο. Ένα σκάφος λοιπόν θα ειδοποιείται να σταματάει κατά τον απόπλου και αυτό είναι το βασικό. Πείτε λοιπόν ότι αυτό το σκάφος κατά την ώρα του απόπλου δεν έχει σταματήσει. Εν συνεχεία, όσο είναι εντός τουρκικών χωρικών υδάτων – παράλληλα ακούει η Frontex και η ελληνική ακτοφυλακή – την ίδια στιγμή, δίνεται εντολή από τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ ότι παρακολουθείται η βάρκα, κινείται σε αυτήν τη ροή και είναι σε αυτήν την απόσταση από τα σύνορα. Εκεί πάλι θα πρέπει να κινηθεί η τουρκική ακτοφυλακή. Αν αυτό το σκάφος περάσει από την πλευρά των ελληνικών χωρικών υδάτων, εκεί η Frontex και το Λιμενικό Σώμα έχουν υποχρέωση να απαγορεύσει τη διέλευση, να τους σταματήσει, να τους περάσει στην απέναντι πλευρά και να τους παραδώσει στις τουρκικές αρχές.
Αν τώρα αυτό το σκάφος, η απόπειρα παράνομης διέλευσης των συνόρων μετατραπεί σε έρευνα και διάσωση, δηλαδή εάν σκίσουν τη βάρκα και πέσουν στη θάλασσα – προσέξτε το αυτό – τα πλοία του ΝΑΤΟ θα εκτελέσουν την επιχείρηση SOLAS. Δηλαδή, όταν υπάρχει άνθρωπος στη θάλασσα, ο ναυτικός, είτε είναι του Εμπορικού είτε του Πολεμικού Ναυτικού, εκείνη την ώρα επιχειρεί διάσωση. Ανεξάρτητα, λοιπόν, εάν η διάσωση γίνει από την τουρκική ακτοφυλακή, από την ελληνική ακτοφυλακή, από τη Frontex ή από πλοίο του ΝΑΤΟ ή άλλο πολεμικό ή εμπορικό πλοίο, όσοι πλέον θα συλλαμβάνονται θα οδηγούνται στην Τουρκία, είτε είναι μετανάστες είτε είναι πρόσφυγες. Κάποιοι, βεβαίως, θα περάσουν και στα ελληνικά νησιά όπου εκεί οι ανθρωπιστικές οργανώσεις, η Πρώτη Υποδοχή, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες είναι εκεί προκειμένου να πράξει. Βεβαίως, δεν εξαιρούνται αυτά τα πρόσωπα, από τα πρόσωπα τα οποία εάν περάσουν από την Τουρκία, θα επιστρέφουν και αυτά στην Τουρκία.
ΕΡ. ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥ: Σας άκουσα να μιλάτε για τη Frontex. Από τη στιγμή που έχουν περάσει στα ελληνικά ύδατα δεν προβλέπεται η επιχείρηση της Frontex όσο είναι ακόμη στα τουρκικά ύδατα; Και ένα δεύτερο ερώτημα. Από τη στιγμή που διασωθεί κάποιος σε διεθνή ύδατα, γίνει επιχείρηση διάσωσης, διασωθεί είτε από διεθνή ύδατα είτε από ελληνικά χωρικά ύδατα και επιστραφεί στην Τουρκία, αυτό δεν δημιουργεί ένα θέμα ως προς τις ζώνες ευθύνης έρευνας – διάσωσης επί των οποίων οι Τούρκοι έχουν γνωστές διεκδικήσεις ανατολικώς του 25ου Μεσημβρινού;
Π. ΚΑΜΜΕΝΟΣ: Αυτό που λέτε τώρα, πραγματικά δεν μπορώ να το καταλάβω και το λένε και διάφοροι πολιτικοί. Για να βρεθεί από τα παράλια της Μικράς Ασίας στα διεθνή ύδατα θα πρέπει να είναι «superman». Θα πρέπει να περάσει τα τουρκικά παράλια, που θα τα σταματάει η ακτοφυλακή, τα τουρκικά χωρικά ύδατα, τα ελληνικά χωρικά ύδατα, να μη σταματήσει στο ελληνικό νησί, να περάσει και το ελληνικό νησί και εν συνεχεία να προχωράει προς τη Λάρισα. Αν και αυτό συμβεί, όπου και αν διασωθεί, με την ευθύνη που υπάρχει για τη διάσωση ανθρώπων στη θάλασσα και με ευθύνη του θαλάμου επιχειρήσεων του εμπορικού ναυτικού θα δίνεται το σήμα και θα διασώζεται, όπως προβλέπεται μέχρι σήμερα.
Αυτή τη στιγμή το σενάριο των διεθνών υδάτων – θέλω να θυμίσω και να το πω πολλές φορές – είναι σενάριο το οποίο αφορά τη δυτική πλευρά των ελληνικών νησιών, δηλαδή θα πρέπει να έχουν περάσει από τα παράλια της Μικράς Ασίας, τα τουρκικά χωρικά ύδατα, τα ελληνικά χωρικά ύδατα, τα νησιά και να φτάσουν μετά τα ελληνικά χωρικά ύδατα στα διεθνή ύδατα. Αυτή είναι πράγματι μια περίπτωση που θα αφορά ούτε καν το 1% και εκεί θα ειδοποιούν το ελληνικό κέντρο επιχειρήσεων και θα γίνεται η διάσωση.
ΕΡ. ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥ: Υπάρχει και η περίπτωση των ελληνικών χωρικών υδάτων.
Π. ΚΑΜΜΕΝΟΣ: Επειδή αντιλαμβάνομαι την ερώτησή σας, τα βλέπω συνέχεια σε sites της Χρυσής Αυγής, σας απαντώ ότι η Ελλάδα δεν απεμπολεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Τουρκικό πλοίο, όπως υπονοείτε, δεν μπορεί να περάσει με το «καπέλο» του ΝΑΤΟ στα ελληνικά χωρικά ύδατα και να κάνει διάσωση.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Δεν είπα τουρκικό πλοίο. Νατοϊκό πλοίο, ισπανικό ας πούμε.
Π. ΚΑΜΜΕΝΟΣ: Θα ειδοποιήσει το Νατοϊκό πλοίο ο θάλαμος επιχειρήσεων του Εμπορικού Ναυτικού, θα διασωθούν οι άνθρωποι και θα επιστρέψουν πίσω. Αυτό θα γίνει. Είναι ξεκάθαρο.
Με ρωτήσατε για την Frontex, εδώ λοιπόν είναι ένα πολύ κομβικό σημείο. Σας θυμίζω ότι η πρώτη πρόταση που έχει γίνει για το προσφυγικό θέμα ήταν η πρόταση της ελληνικής πλευράς, του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, η οποία τι έλεγε; Την εμπλοκή της Frontex στα τουρκικά χωρικά ύδατα. Αυτό, λοιπόν, είναι ένα θέμα το οποίο περιλαμβάνεται στην απόφαση για την άμεση συνεργασία με το ΝΑΤΟ. Θέλω να σας πω ότι συζητάμε πάρα πολύ και με συναδέλφους μου Υπουργούς, μεταξύ αυτών και με την Γερμανίδα ομόλογό μου. Είναι η πρόθεση όλων των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η πρόθεση του κ. Αβραμόπουλου, του καθ’ ύλην υπεύθυνου για τη μετανάστευση, όμως για να γίνει αυτό απαιτείται αλλαγή του συστήματος λειτουργίας της Frontex. Για αυτό το λόγο ο κ. Αβραμόπουλος το έχει φέρει με την έκτακτη διαδικασία, εδώ και δύο – τρεις μήνες, δηλαδή να μπορεί να επιχειρεί ως ευρωπαϊκή ακτοφυλακή και εκτός ευρωπαϊκών συνόρων.
Εδώ, θυμίζω και πάλι, διότι λέγονται διάφορα, ότι τον Οκτώβριο του 2008 υπάρχει ευρωπαϊκή απόφαση για το μεταναστευτικό που λέει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνωρίζει τα σύνορα της Ευρώπης στα σύνορα που η Ελλάδα αναγνωρίζει τα σύνορά της. Δεν υπάρχει, λοιπόν, κανένα θέμα από διάφορα σενάρια τα οποία ακούγονται όσον αφορά τις Ευρωπαϊκές χώρες.
Εδώ, λοιπόν, αυτό που ζητάμε – και ζητάει και το ΝΑΤΟ πλέον και έχει γίνει και συνάντηση μεταξύ του κ. Αβραμόπουλου και του Γενικού Γραμματέα του Στόλντεμπεργκ – είναι να μπορεί η Frontex να επιχειρεί και εντός των τουρκικών χωρικών υδάτων με συμφωνία βεβαίως της Τουρκίας. Αυτή η βοήθεια θα είναι πολύ σημαντική, αλλά ήδη έχει ειπωθεί από τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ, στις συζητήσεις που έχουν γίνει, ότι θα μεταφέρονται εκείνοι οι οποίοι διασώζονται με πλοία της Frontex στην τουρκική ακτή.
Θέλω να ευχαριστήσω πάρα πολύ τον Αναπληρωτή Υπουργό, διότι έχει σηκώσει στην πλάτη του ένα πάρα πολύ μεγάλο μέρος των επιχειρήσεων όπως θα ήθελα να ευχαριστήσω και τους Αρχηγούς, τον συντονιστή κ. Φλώρο, τους Αξιωματικούς, τους Υπαξιωματικούς αλλά και τους στρατιώτες οι οποίοι έχουν εμπλακεί σε όλη αυτή την επιχείρηση και πράγματι έκαναν περήφανες τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, γιατί κατάφεραν σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα να ανταπεξέλθουν σε μια εθνική αποστολή.
ΕΡ. ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥ: Κύριε Υπουργέ, όλα αυτά που μας είπατε στηρίζονται στο επιχειρησιακό σχέδιο που έχει εκπονηθεί ήδη, έχει εγκριθεί ή είναι σε θεωρητική βάση και αναμένουμε το επιχειρησιακό σχέδιο για να ξεκινήσουν οι επιχειρήσεις;
Π. ΚΑΜΜΕΝΟΣ: Είναι η απόφαση που πάρθηκε σε τεχνικό επίπεδο, των μονίμων αντιπροσώπων, των διπλωματών, με σαφέστατες οδηγίες προς το στρατιωτικό συμβούλιο. Αυτό έγινε διότι το προηγούμενο στρατιωτικό συμβούλιο διεκόπη, αφού η Τουρκία «έσπασε» τη σιωπηλή διαδικασία, δηλαδή θα έπρεπε κανονικά να έχουν αρχίσει ήδη οι επιχειρήσεις, αλλά επειδή οι στρατιωτικοί της Τουρκίας προέβαλαν ισχυρισμούς στη διάρκεια της στρατιωτικής επιτροπής, όπως προβλέπεται από τον κανονισμό του ΝΑΤΟ αυτό με απόφαση του Γενικού Γραμματέα επανήλθε σε επίπεδο μονίμων αντιπρόσωπων, λύθηκαν τα οποιαδήποτε θέματα υπήρχαν και αφού λύθηκαν με σαφείς πλέον οδηγίες για το που θα γίνονται οι επιχειρήσεις, για το ποια είναι η υπευθυνότητα καθενός πάει στην στρατιωτική επιτροπή, η οποία πλέον είναι υποχρεωμένη να εφαρμόσει τις διαταγές τις οποίες παίρνει από το δεύτερο συμβούλιο των μονίμων αντιπροσώπων και να προχωρήσει στο επιχειρησιακό.
ΕΡ. ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥ: Πότε τελειώνει το σχέδιο και το παίρνει ο διοικητής της Ναυτικής Δύναμης;
Π. ΚΑΜΜΕΝΟΣ: Ήδη, ο Διοικητής έχει πάρει σαφείς οδηγίες. Είναι σημαντικό να δούμε ότι στη χθεσινή απόφαση υπάρχει και ο εξής όρος: ότι ο διοικητής που θα είναι ουσιαστικά επικεφαλής της επιχείρησης, θα έχει δίπλα του και δύο αξιωματικούς, έναν Έλληνα αξιωματικό του Πολεμικού Ναυτικού και έναν Τούρκο αξιωματικό και θα υπάρχει από κοινού σχεδιασμός. Για να ξεκαθαρίζουμε τα πράγματα, αυτό έγινε για να μην υπάρξει καμία περίπτωση ή προσπάθεια κάποιου μέρους να εμπλέξει θέματα τα οποία δεν έχουν καμία σχέση με την αποστολή.
ΕΡ. ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥ: Κύριε Υπουργέ, εάν ένα δουλεμπορικό πάει στις «γκρίζες ζώνες» κατά τους Τούρκους;
Π. ΚΑΜΜΕΝΟΣ: Δεν υπάρχουν «γκρίζες ζώνες» κατά το ελληνικό Υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Έχετε παραμείνει στην εποχή Σημίτη, λυπάμαι πολύ. «Γκρίζες ζώνες» δεν υπάρχουν στην Ελλάδα.
ΕΡ. ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥ: Αν εγκλωβιστεί ένα πλοίο στα Ίμια, ποιος θα πάει κ. Υπουργέ;
Π. ΚΑΜΜΕΝΟΣ: Τα Ίμια είναι ελληνικό έδαφος και θα πάει η ελληνική ακτοφυλακή, όπως κάνει πάντα. Δεν υπάρχουν «γκρίζες ζώνες» για την Ελλάδα. Δεν υπάρχουν για κανέναν.
ΕΡ. ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥ: Αν η Frontex δεν μπορεί να επιχειρήσει στα τουρκικά χωρικά ύδατα, πώς θα επιστρέφονται αυτοί που θα εντοπίζει η Frontex; Δηλαδή, η Frontex τι ακριβώς θα κάνει;
Π. ΚΑΜΜΕΝΟΣ: Αυτό σας λέω τώρα, ότι αυτή τη στιγμή γίνεται η συνεννόηση μεταξύ του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ και της τουρκικής πλευράς, γιατί αυτό αφορά την Τουρκία και τη Frontex, προκειμένου να χρησιμοποιείται και η Frontex. Προς στιγμήν, η τουρκική ακτοφυλακή θα παραλαμβάνει από την Frontex τον κόσμο, στα δικά της χωρικά ύδατα, για να τον πηγαίνει από την άλλη πλευρά. Από εκεί και πέρα, όμως, αυτό θα γίνεται μετά τη συμφωνία που θα κάνει η Τουρκία με την Frontex. Εμείς, ως Ελλάδα, είμαστε απόλυτα σύμφωνοι να γίνει αυτή η διαδικασία.
ΕΡ. ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥ: Επειδή τελευταία γίνεται λόγος για το Καστελόριζο που δεχόμαστε εκεί πιέσεις από προσφυγικές ροές. Πόσο σοβαρό είναι το πρόβλημα και πως θα το αντιμετωπίσουμε εάν είναι τόσο σοβαρό όσο λέγεται;
Π. ΚΑΜΜΕΝΟΣ: Οι «τεράστιες πιέσεις» που δεχόμαστε στο Καστελόριζο είναι σήμερα 30 πρόσφυγες ή μετανάστες οι οποίοι πέρασαν. Οι μεγάλες ροές που δεχόμαστε στο σύνολο των τελευταίων 15 μηνών είναι πριν από τέσσερις μέρες όπου σε μια μόνο μέρα πήγαν 300 και την προηγούμενη άλλοι 300 μετανάστες και πρόσφυγες. Αυτό έγινε διότι ουσιαστικά οι δουλέμποροι από το βόρειο μέρος του Αιγαίου κατάλαβαν ότι κάτι έχει αλλάξει – και θα σας θυμίσω ότι την πρώτη μέρα άφιξης του ΝΑΤΟ ήταν μηδενικές οι ροές – και προώθησαν προς τα νότια κάποιους μετανάστες και πρόσφυγες. Δεν ήταν όμως τεράστιες οι ροές, δηλαδή στο νησί – επειδή γράφτηκαν διάφορα – μόνο για τρεις ώρες συνυπήρχαν 600 μετανάστες και πρόσφυγες. Το πλοίο το οποίο έχει αναλάβει τη συγκοινωνία με το Καστελόριζο έκανε μάλιστα την εξής κίνηση, πήγε στο Καστελόριζο, παρέλαβε τους 300 που ήδη είχαν περάσει την καταγραφή, γύρισε στην Ρόδο τους αποβίβασε και ξαναπήγε την άλλη μέρα στο Καστελόριζο και πήρε τους υπόλοιπους 300. Θέλω να πω, δηλαδή, ότι για εμάς το Καστελόριζο είναι σημείο που υπάρχει μια ροή, δεν είναι τεράστια η ροή. Μην κάνουμε και δυσφήμιση στο Καστελόριζο, αρκετά αυτοδυσφημίζονται στην Κω κάποιοι ακραίοι και κάνουν κακό στα νησιά μας. Το Καστελόριζο έχει κανονικές ροές, αντιμετωπίζονται άμεσα, ήδη οι 30 που πήγαν σήμερα, κατεγράφησαν και έχουμε στείλει καράβι για να φύγουν. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να δημιουργούμε μια τέτοια εικόνα.
Εξήγησα στον κ. Λεβέντη το πρωί, διότι μου έλεγε και εκείνος για το Καστελόριζο, ότι το Καστελόριζο είναι ένα ελληνικό νησί και γίνεται εκεί ότι γίνεται και στα υπόλοιπα νησιά.
ΕΡ. ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥ: Είπατε ότι το ΝΑΤΟ θα επιχειρεί θα είναι Λέσβος, Σάμος, Χίος…
Π. ΚΑΜΜΕΝΟΣ: Είπα ότι είναι όλο το Αιγαίο, αλλά γίνεται «focus», όπως γράφει η απόφαση, εκεί όπου υπάρχουν οι μεταναστευτικές ροές. Είναι η Λέρος, το Αγαθονήσι, το Φαρμακονήσι, η Σαμιοπούλα, τα Λέβιθα, η Κίναρος. Είναι όλα. Να υπάρχει απόλυτη εμπιστοσύνη. Αν θέλετε να σας πω και τις βραχονησίδες. Είναι και η Λήμνος, η Ίμβρος η Τένεδος είναι και η Σαμοθράκη και είναι και όλο το πέρασμα και όπου υπάρξει ροή. Αν αύριο περνούν με βάρκες από τον Έβρο, θα υπάρξει και στον Έβρο. Είναι όλο το Αιγαίο πέλαγος. Θα εστιάζουμε, εκεί μας ενδιαφέρει ουσιαστικά, δηλαδή όταν στη Μυτιλήνη περνά αυτή τη στιγμή περίπου το 80% και εν συνεχεία Χίο, Σάμο και Κω το υπόλοιπο 20% και υπάρχει σε ορισμένα σημεία ένα 2-3%, ανάλογα με το πώς κινούνται οι δουλέμποροι και προσπαθούν να κάνουν διακίνηση των ανθρώπων, θα είμαστε και εμείς εκεί και το ΝΑΤΟ.
ΕΡ. ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥ: Κύριε Υπουργέ το καλοκαίρι που μας πέρασε – και επειδή καλοκαίρι έρχεται – βλέπαμε το φαινόμενο να ξεκινούν ταυτόχρονα από τα παράλια της Τουρκίας 40, 50, 60 βάρκες. Στη συνέντευξη που έδωσε την Τρίτη ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ μίλησε για μία Νατοϊκή δύναμη από δύο έως πέντε πλοία, κάπου εκεί την καθάρισε.
Π. ΚΑΜΜΕΝΟΣ: Είναι η υφιστάμενη δύναμη. Στο σημείο 6 αναφέρεται ότι θα ζητηθεί από τις χώρες – μέλη να ενισχύσουν αυτή τη δύναμη με παραπάνω πλοία. Θα σας πω δε, ότι ο Διοικητής του 6ου Στόλου με τον οποίο συναντήθηκα προχθές και συζητήσαμε, μου είπε ότι από την πλευρά των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής θα υπάρχει πολύ μεγάλη δύναμη, όπως και από τον Καναδά και από άλλες χώρες. Η Ολλανδία δήλωσε ότι θα συμμετέχει με πλοίο. Θα το δούμε αυτό τις επόμενες ώρες, όταν πλέον ο διοικητής της δύναμης ζητήσει τη δύναμη την οποία κατά την άποψη του χρειάζεται να υπάρξει.
ΕΡ. ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥ: Φοβάστε, μήπως, εάν έχουμε πάλι μία παράλληλη κίνηση πολλών μικρών φουσκωτών στο Αιγαίο, τα οποία θα τα σκίζουν για να περάσουν στη διάσωση, έχουμε μία κλιμάκωση των ανθρώπων που ίσως κινδυνέψουν στη θάλασσα;
Π. ΚΑΜΜΕΝΟΣ: Για να μην κινδυνέψουν αυτοί οι άνθρωποι στη θάλασσα γίνεται η επιχείρηση αυτή. Και για να μην ξεκινούν οι βάρκες από τα παράλια. Είναι ξεκάθαρη η αποστολή του ΝΑΤΟ, για να αντιμετωπίσουμε τους δουλεμπόρους, την παράνομη διακίνηση ανθρώπων. Γι αυτό το λόγο γίνεται η επιχείρηση του ΝΑΤΟ. Όσο περισσότερες βάρκες κινούνται τόσο περισσότερα πλοία θα είναι εκεί, τόσο μεγαλύτερη αποτροπή θα υπάρχει.
ΕΡ. ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥ: Θα υπάρχουν και εναέρια μέσα;
Π. ΚΑΜΜΕΝΟΣ: Τα πάντα.
ΕΡ. ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥ: Κύριε Υπουργέ, δύο ερωτήσεις. Αν η Τουρκία αρνηθεί να πάρει πίσω τα πλεούμενα και να ακολουθήσει τις οδηγίες του ΝΑΤΟ και τις Frontex θα υπάρχουν κάποιες κυρώσεις για την Τουρκία; Και μια δεύτερη ερώτηση, να μας πείτε τελικά που θα ανεφοδιάζονται τα Νατοϊκά πλοία;
Π. ΚΑΜΜΕΝΟΣ: Για τον αν θα υπάρχουν κυρώσεις από το ΝΑΤΟ, νομίζω ότι είναι σαφές. Για μία χώρα η οποία συμφωνεί σε μία επιχείρηση και εν συνεχεία κάνει το αντίθετο υπάρχουν τα προβλεπόμενα από τη Συμμαχία. Δεν επιβάλλουμε εμείς κυρώσεις, είναι το ΝΑΤΟ το οποίο έχει την ευθύνη. Τώρα όσον αφορά την τροφοδοσία, ήδη μας ζητήθηκε να βοηθήσουμε από τα λιμάνια των Χανίων, της Θεσσαλονίκης, του Πειραιά, του Βόλου και της Σούδας. Εμείς λοιπόν, τους είπαμε ότι ευχαρίστως να γίνεται η τροφοδοσία από αυτά τα λιμάνια και ότι επιπλέον είναι στη διάθεσή τους τα λιμάνια της Μυτιλήνης, της Χίου, της Σάμου, της Λέρου, της Καλύμνου, της Κω, της Ρόδου, η Ναυτική Βάση νοτιοδυτικά της Κρήτης και βεβαίως όλα τα λιμάνια των νησιών του Αιγαίου
ΕΡ. ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥ: Να σας ρωτήσω κατ’ αρχήν για αυτές τις πέντε καινούργιες εγκαταστάσεις τις οποίες φτιάχνετε στα βόρεια σύνορα. Μπορείτε να μας περιγράψετε πώς θα είναι αυτές; Εν τω μεταξύ μιλάμε για 20.000 άτομα, δηλαδή 4.000 άτομα σε κάθε εγκατάσταση.
Π. ΚΑΜΜΕΝΟΣ: Θα προσπαθήσουμε να μην είναι τόσο μεγάλα αυτά τα κέντρα. Θέλουμε να κάνουμε διαχωρισμό εθνοτήτων, γιατί εκεί που υπάρχουν συμπλοκές συνήθως μεταξύ των μεταναστών και των προσφύγων είναι εκεί που υπάρχουν διαφορετικά δόγματα ή διαφορετικές εθνότητες. Αυτή τη στιγμή είμαστε σε μία κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Αν βρούμε containers θα τα βάλουμε. Μας ενδιαφέρει, όμως, άμεσα, τουλάχιστον να μην είναι αυτοί οι άνθρωποι στην εθνική οδό ή έξω στα χωράφια ή να υπάρχουν μωρά παιδιά έξω στο δρόμο. Ό,τι έχουμε θα το χρησιμοποιήσουμε Ξεκινάμε με σκηνές που είναι έκτακτης ανάγκης, δεν είναι απλές σκηνές, τις παίρνουμε από το Υπουργείο Εργασίας, από το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Είναι σκηνές που παίρνουμε από διεθνείς οργανισμούς, ήδη θα στείλει και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, αλλά και από άλλους οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένου και του ΝΑΤΟ, από το οποίο και ζήτησα να μας στείλουν. Όποιες είναι οι καλύτερες θα μπουν. Βεβαίως, παράλληλα ξεκινούν και οι διαγωνισμοί που πρέπει να κάνουμε, έστω και πρόχειροι και γρήγοροι, για να προμηθευτούμε ανθρώπινες τουαλέτες, οι οποίες θα έχουν τα υγειονομικά standards τα οποία απαιτεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, να δοθεί φαγητό σύμφωνα με αυτά που προβλέπονται για την τροφοδοσία, αλλά το σημαντικότερο είναι ότι αυτές οι εγκαταστάσεις θα βελτιώνονται, έχοντας πρωταρχικό σκοπό να μην υπάρχει κανείς που να μην έχει στέγη και να μην μπορεί να φιλοξενηθεί.
ΕΡ. ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥ: Σκοπεύει το υπουργείο Άμυνας να προχωρήσει στην προμήθεια ενός βιομετρικού συστήματος; Ποιο θα είναι το κόστος του; Θα καλύψει το κόστος αυτό η Ευρωπαϊκή Ένωση με βάση τους υφιστάμενους κανόνες ή όχι;
Π. ΚΑΜΜΕΝΟΣ: Κατ’ αρχήν το ζητήσαμε από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, όπως κάνουν στην Ιορδανία και σε άλλες χώρες. Είναι δικό της σύστημα, δηλαδή θα αγοράσουν τα μηχανήματα, θα τα στείλουν εδώ και θα τα χρησιμοποιούμε εμείς. Αλλά εμείς ζητήσαμε να έχουμε δική μας data base. Δηλαδή, τα μηχανήματα τα οποία θα πάρουμε, θα τα πάρουμε είτε από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες είτε από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και βεβαίως δεν θα επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας.
Μόλις ξεκινήσαμε τη διαδικασία με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες υπήρχε προσφορά και από την Ευρώπη και μάλιστα μίλησα με τον πρώην Επίτροπο Michel Barnier στη συνάντηση που είχαμε στο Άμστερνταμ, όπου μου είπε ότι από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει ήδη εκπονηθεί πρόγραμμα, υπάρχει μια γαλλική εταιρεία, η οποία θα κάνει και επίδειξη εδώ της επόμενες ημέρες. Το βασικό είναι ότι όλα αυτά θα τα πάρουμε από διεθνείς οργανισμούς, εμείς θέλουμε πιστοποίηση και βεβαίως δεν θα επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό του υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Αλλά και αν χρειαστεί να επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, με οποιοδήποτε τρόπο, εμείς θα κοιτάξουμε να τα πάρουμε άμεσα για να σώσουμε κάποια παιδιά. Νομίζω δεν θα έχει κανείς αντίρρηση σε αυτό.
ΕΡ. ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥ: Απαντώντας στο συνάδελφο επιβεβαιώσατε ότι θα είναι και αεροσκάφη από τη Σιγκονέλα και από αλλού;
Π. ΚΑΜΜΕΝΟΣ: Όχι εγώ δεν είπα από Σιγκονέλα. Εγώ είπα ότι θα χρησιμοποιηθούν όλα τα μέσα. Να σας το διευκρινίσω. Εναέρια μέσα, δορυφορικά μέσα, πιθανώς UAVs, drones και ό,τι σύστημα διαθέτουμε προκειμένου να κάνουμε τη δουλειά μας.
ΕΡ. ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥ: Τα Νατοϊκά αεροσκάφη θα υποβάλλουν κανονικά σχέδιο πτήσεως;
Π. ΚΑΜΜΕΝΟΣ: Είναι απόλυτα σαφές ότι θα υποβάλλονται τα απαιτούμενα σχέδια πτήσεως και αυτό περιλαμβάνεται στη συμφωνία.