Μετάφραση – επιμέλεια: ΕΥΔΟΚΙΑ ΝΟΥΛΑ
Η συνέχιζομενη προσφυγική και μεταναστευτική κρίση λαμβάνει τώρα μεγάλη κάλυψη από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης στην Ιταλία. Η χώρα φοβάται ότι οι παλιοί δρόμοι των λαθρεμπόρων από την Αλβανία προς την Νότια Απούλια πρόκειται να επανεργοποιηθούν στο άμεσο μέλλον, ιδιαίτερα μετά το κλείσιμο της Βαλκανικής οδού που χρησιμοποιούσαν οι μετανάστες για να φτάσουν στην Βόρεια Ευρώπη μέσω των Σκοπίων και της Σερβίας.
Η Αδριατική διαδρομή, η οποία πηγαίνει από τα Αλβανικά βουνά κατά μήκος της Αδριατικής Θάλασσας στην Ιταλία είναι γνωστή στις Ιταλικές αρχές και στο κοινό. Ακόμα θυμούνται τους εκατομμύρια Αλβανούς που άφησαν την πατρίδα τους και μέσω πλοίων έφτασαν στην ακτές της Απούλιας στην δεκαετία του 1990.
«Υπάρχει ένας κίνδυνος από την διαδρομή από την Αλβανία», είπε πρόσφατα ο Ιταλός Πρωθυπουργός Ματέο Ρέτζι, υποδεικνύοντας ότι οι Ιταλοί αξιωματικοί επιβλέπουν συνεχώς την κατάσταση. Άλλοι αξιωματικοί επανέλαβαν αυτό το σχόλιο αλλά εξέφρασαν προσεκτικές εκτιμήσεις, όπως ο υπουργός εσωτερικών Angelino Alfano.
«Συνηθίζαμε να προετοιμαζόμαστε και να παρατηρούμε επίσης την πραγματικότητα», ο Αλφάνο είπε. «Μέχρι στιγμής δεν έχουμε στοιχεία για μια καμία μεγάλη ροή από τα Βαλκάνια. Δεν είναι αρμόζον να δημιουργηθεί μια κατάσταση εκτάκτου ανάγκης σχετικά με αυτό το θέμα αφού σήμερα δεν πρόκειται για γεγονός».
Παρόλο που ακόμα μπορεί να μην αποτελεί πραγματικότητα, η Ιταλική κυβέρνηση έχει ήδη αρχίσει να σκέφτεται το ενδεχόμενο αυτού του βραχυπρόθεσμου συμβάντος. Οπότε, εργάζεται για να βρει όλα τα απαραίτητα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για να αντιμετωπίσει τις πιθανές μαζικές εισροές μεταναστών, όπως είναι η δημιουργία hotspot, εγκαταστάσεις υποδοχής και αναγνώρισης.
Η Μεσογειακή και Βαλκανική οδός
Η Ιταλία έλαβε περισσότερους από 10,000 μετανάστες που ήρθαν από την Βόρεια Αφρική μέσω της Μεσογειακής οδού μεταξύ 1ης Ιανουαρίου και 10ης Μαρτίου αυτού του έτους. Γενικά, η Ιταλία και η Ελλάδα μαζί έχουν να διαχειριστούν περισσότερο από 150,000 χιλ. αιτούντες ασύλου αυτής της περιόδου, σύμφωνα με τα επίσημα δεδομένα που δημοσίευσε ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (ΔΟΜ).
Η Μεσογειακή οδός φαίνεται να είναι αυτή που προτιμάται από τους μετανάστες που προέρχονται μέχρι στιγμής από την Υποσαχάρια και Βόρεια Αφρικής, κυρίως γι’αυτούς που μένουν στην Λιβυή ή την Αίγυπτο και θέλουν να φτάσουν στο μικρό νησί της Λαμπεντούζα ή στην Σικελία.
Από την αλλή πλευρά, η Βαλκανική οδός , η οποία έγινε περιζήτητη το περασμένο καλοκαίρι και φθινόπωρο από τους εκατομμύρια Σύριους και Ιρακινούς, δεν αποτελεί πλέον επιλογή. Ενώ η ΠΓΔΜ, η Κροατία και η Σλοβενία ανακοίνωσαν το κλείσιμο των συνόρων , όλο και περισσότερες αφίξεις είναι πιθανόν να συμβούν χάρη στις καλές καιρικές συνθήκες. Προς το παρόν, 12.000 μετανάστες μένουν σε αυτοσχέδια σπίτια και καταφύγια κοντά στην Ειδομένη περιμένοντας ακόμα να περάσουν τα σύνορα μεταξύ της Ελλάδας- μέλος της ΕΕ- και της ΠΓΔΜ, ωστόσο μια πρόσφατη βίαιη προσπάθεια που υποστηρίχθηκε από διεθνείς ακτιβιστές απέτυχε (περίπου 2,000 συμμετέχοντες επεστράφησαν στην Ελλάδα χωρίς να τραυματιστούν από την αστυνομία των Σκοπίων, αλλά 3 μετανάστες πέθαναν ενώ προσπαθούσαν να διασχίσουν το ποτάμι).
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ πρόσφατα επιβεβαίωσε επίσημα το κλείσιμο των συνόρων με την παρακάτω δήλωση: «οι ακανόνιστες ροές των μεταναστών κατά μήκος της οδού των Δυτικών Βαλκανίων πρέπει να τερματιστούν,» είπε. Τώρα, μετά το κλείσιμο της κύριας μεταναστευτικής διαδρομής, νέες εναλλακτικές εμφανίζονται για την μετάβαση στην καρδιά της Ευρώπης. Είναι πιθανό ότι οι μετανάστες θα αναγκαστούν να κατευθυνθούν προς την Αλβανία και την Ιταλία.
Αυτή η οδός είναι και πιο βολική σε κάθε περίπτωση μεά την πρωτοβουλία των Σκοπίων για κοινή συνεργασία στα σύνορα με τους αξιωματικούς της Βουλγαρίας, που επίσης οχυρώνουν τα σύνορα τους με την Ελλάδα. Ο στρατός και η αστυνομία των Σκοπίων συνεχώς επιδιορθώνουν τον φράχτη με την Ελλάδα που οι μετανάστες συνεχώς προσπαθούν να σπάσουν, παρά την παρουσία της Ελληνικής αστυνομίας και των αξιωματικών της Frontex.
Στους προηγούμενους έξι μήνες, οι Ιταλικές αρχές ήταν σε διαπραγματεύσεις με τους ομολόγους τους από τα Τίρανα και το Μοντενέγκρο για να εργαστούν σε μια κοινή προσπάθεια για την αποτροπή της επανεργοποίησης των διαδρομών των λαθρεμπόρων.
Η απάντηση της ΕΕ: Η Συμφωνία με την Τουρκία και η πιθανή διαφοροποίηση της διαδρομής μέσω της Αδριατικής
Η αμφιλεγόμενη συμφωνία της ΕΕ με την Τουρκία σχεδιάζει να σταματήσει την ροή των μεταναστών στην Ελλάδα, και να γυρίσει πίσω αυτούς που προσπαθούν να εισέλθουν μέσω βάρκας. Ωστόσο θα φανεί στο μέλλον εάν η συμφωνία με την Τουρκία θα κάνει την διαφορά. Παρά τους ισχυρισμούς ότι η πολιτική αυτή θα έχει περισσότερη επιτυχία, οι αφίξεις στα Ελληνικά νησιά συνεχίζουν σε καθημερινό μέσο όρο των 2.000 μεταναστών. Και το μεγάλο και σύνθετο θαλάσσιο σύνορο μεταξύ των δύο χωρών καθιστά δύσκολο για τη συνοριοφυλακή, την Frontex και τελικά τα πλοία του ΝΑΤΟ να σταματήσουν όλους τους λαθρέμπορους.
Ωστόσο, η ιδέα ότι η Βαλκανική οδός (μέσω Σκοπίων) είναι τώρα σφραγισμένη θα διαδοθεί στις μεταναστευτικές κοινότητες, και οι Ιταλοί αξιωματούχοι και όχι μόνο σκέφτονται για το τι μπορεί αυτό να σημαίνει για την Αλβανία και την Ιταλία. Ο εκπρόσωπος της Frontex πρόσφατα υπογράμμισε ότι «οι παλιές διαδρομές μπορεί να επανεργοποιηθούν». Αυτό σημαίνει ότι οι πρόσφυγες όλο και περισσότερο πρόκειται να χρησιμοποιήσουν τις διαδρομές από την Ελλάδα προς την Ιταλία και από την Τουρκία στην Ιταλία.
Επίσκεψη του Mogherini στα Τίρανα
Όσον αφορά τους Ευρωπαϊκούς θεσμούς, τον περασμένο μήνα ο Federica Mogherini, ο Ευρωπαίος Επίτροπος για την Εξωτερική Πολιτική ταξίδεψε στα Τίρανα για να συναντήσει τις Αλβανικές αρχές και να συζητήσει με λεπτομέρειες όλα τα προβλήματα που σχετίζονται με την μεταναστευτική κρίση.
Επιπλέον, ο Ιταλός Υπουργός Εσωτερικών Alfano έθιξε το ζήτημα σε πολλές διεθνείς συναντήσεις κάνοντας συνεχώς σαφές ότι «αυτό δεν αποτελεί μόνο Ιταλικό πρόβλημα αλλά και Ευρωπαϊκό. Στους προηγούμενους 6 μήνες, η Ευρώπη δυσκολεύτηκε να βρει αποτελεσματικές λύσεις αναφορικά με την προσφυγική κρίση, κυρίως λόγω της έλλειψης της συναίνεσης μεταξύ των Μελών-Κρατών όσον αφορά την ισομερή κατανομή των ποσοστών των μεταναστών.
Η αντιμετώπιση της κρίσης από την Ιταλία: Υποβαθμίζοντας τους κινδύνους με την ταυτόχρονη δημιουργία σχεδίων άμεσης παρέμβασης με την Αλβανία και το Μαυροβούνιο
Η Ιταλία έχει δει πολύ περισσότερες αφίξεις μεταναστών αυτόν τον χειμώνα σε σύγκριση με και με το 2014 και το 2015, οπότε προσπαθεί να μειώσει τα ρίσκα που συνοδεύουν αυτή η μαζική εισροή.
Πράγματι , όταν ερωτήθηκε για τις προσφυγικές ροές από τα Βαλκάνια, ο Mario Morcone, ο επικεφαλής του τμήματος Μετανάστευσης στο Ιταλικό Υπουργείο Εσωτερικών, σχολίασε ότι «δεν υπάρχει κανένα σημάδι ακόμα για να πει κανείς ότι αυτό συμβαίνει».
Ωστόσο, σύμφωνα με την Frontex, υπάρχει μια αυξανόμενη ανησυχία για την Νότια Ιταλία. Οι παράτυποι μετανάστες που συνελήφθησαν στην Απούλια είναι συχνά τώρα ταξιδιώτες που πρώτα είχαν περάσει στην Ελλάδα, ενώ αυτοί που εντοπίστηκαν στην Καλαβρία κατά κανόνα έρχονται από την Αίγυπτο και την Τουρκία. Η πλειοψηφία από αυτούς τους ανθρώπους είναι Σύριοι , Πακιστανοί και Αφγανοί.
Επιπλέον, στο τέλος του Φεβρουαρίου στην συνάντηση για την περιφερειακή ασφάλεια και την δημόσια τάξη στο Μπάρι στην περιοχή της Απούλια, ο Υπουργός Εσωτερικών της Ιταλίας έκανε κάποιες σημαντικές επισημάνσεις για τις παρούσες εξελίξεις: «η δουλειά που κάνουμε είναι πολύ δύσκολη και σοβαρή. Το ίδιο ισχύει και για τους αξιωματικούς μας στην Βαλκανική περιοχή. Εδώ αναφέρομαι στην παρέμβαση που σχεδιάζει το Μαυροβούνιο και την Αλβανία σε συνεργασία με την Frontex. Εργαζόμαστε για να αποτρέψουμε το άνοιγμα αυτής της διαδρομής. Ωστόσο, σε περίπτωση που συμβεί είμαστε σε ετοιμότητα να διαχειριστούμε τις μεταναστευτικές ροές».
Ο υπουργός Αlfano πρόσθεσε επίσης ότι η Αλβανία αντιπροσωπεύει ένα στρατηγικό συνεργάτη για την Ευρώπη για την αντιμετώπιση του «βαλκανικού ζητήματος», και ότι οι Ιταλοί αξιωματικοί κάνουν ότι περνά από το χερι τους ώστε να μην αφήσουν την Ελλάδα να αντιμετωπίσει μόνη την κατάσταση έκτακτου ανάγκης και την ανθρωπιστική κρίση.
Στην συνάντηση του Ιανουαρίου στο Αμστερνταμ, επίσημες και ανεπίσημες συζητήσεις με την Αλβανία, και η Πολιτική της «Ευρωπαϊκής Λύσης».
Επιπρόσθετα, κατά την διάρκεια της προηγούμενης ανεπίσημης συνάντησης των Υπουργών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων στο Άμστερνταμ τον περασμένο Ιανουάριο, το οποίο ήταν κυρίως αφιερωμένο στην μεταναστευτική κρίση, η Ιταλία ειδικά ζήτησε περισσότερη συνεργασία και συμμόρφωση πάνω σε αυτό το θέμα.
Η χώρα έχει αναμειχθεί σε εξίσου επίσημες και ανεπίσημες διπλωματικές συζητήσεις με τους Αλβανικούς ομολόγους, αλλά ο Υπουργός Alfano επεσήμανε για πρώτη φορά ότι «δεν πρόκειται για αμοιβαίες σχέσεις με τα Τίρανα∙ το θέμα πρέπει να είναι επίσης και Ευρωπαϊκό. Κάνουμε την δουλειά μας αλλά είναι σημαντικό ,κάθε Ευρωπαϊκό Μέλος –Κράτος να κάνει επίσης το δικό το κομμάτι.
Η Ιταλική κυβέρνηση εργάζεται ήδη για να πάρει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να δρομολογήσει μια πιθανή κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και επίσης να κάνει προσπάθειες ανθρωπισμού και ανακούφισης. Όπως είπε ο Alfano «δεν πρέπει να κάνουμε τα πράγματα με λάθος σειρά.Τώρα αυτό που κάνουμε είναι να προσπαθήσουμε πολύ για την υιοθέτηση μιας πολιτικής αποτροπής σε διεθνές επίπεδο, και ταυτόχρονα να προσπαθήσουμε να μειώσουμε την πιθανότητα μιας προσφυγικής κρίσης στην Αδριατική Θάλασσα».
Τελικά, σε μια επίσκεψη σε μια εγκατάσταση υποδοχής στην Σικελία στις 14 του Μαρτίου οι κυβερνητικοί αξιωματικοί επανέλαβαν ότι η λύση για την αντιμετώπιση της μεταναστευτική κρίση μπορεί να είναι μόνο Ευρωπαϊκή. «Η δουλειά της Ιταλίας είναι να προστατεύσει το εξωτερικό νότιο σύνορο της Ευρώπης, για να καταστήσει τις μετακινήσεις των ανθρώπων μέσα στην Ευρώπη όχι μόνο ελεύθερη αλλά και ασφαλή. Η μοναδική λύση είναι η Ευρωπαϊκή λύση», δήλωσε ο Alfano.
Πηγή: balkanalysis.com