Βατά και κατανοητά χαρακτηρίζονται τα θέματα της Νεοελληνικής Γλώσσας στις Πανελλαδικές εξετάσεις. Το μάθημα είναι γενικής παιδείας και σε αυτό εξετάστηκαν οι υποψήφιοι των γενικών λυκείων, είτε δίνουν με το παλιό, είτε με το νέο σύστημα, αλλά και οι υποψήφιοι των ΕΠΑΛ (ομάδα Β’) που δίνουν με το παλιό σύστημα.
Το κείμενο από το δοκίμιο του Παπανούτσου πάνω στο οποίο εξετάστηκαν οι μαθητές κρίνεται βατό και κατανοητό, ενώ προσιτά χαρακτηρίζονται και τα θέματα. Ειδικότερα, η άσκηση κατανόησης του κειμένου χαρακτηρίζεται βατή, ενώ «κλασικές» για τους διαβασμένους υποψήφιους είναι οι ερωτήσεις θεωρίας και οι λεξικολογικές ασκήσεις. Τα δύο ερωτήματα της έκθεσης δεν πρέπει να αιφνιδίασαν τους υποψήφιους, αναφέρουν, επίσης, οι εκπαιδευτικοί αναλυτές.
Το θέμα που έπεσε είναι από το βιβλίο «Πρακτική φιλοσοφία» του Παπανούτσου και είχε να κάνει με την φιλία. Τίτλος: «Τα χαρακτηριστικά της γνήσιας φιλίας και ο ρόλος των ΜΜΕ, δηλαδή των κοινωνικών δικτύων και η διαμόρφωση της γνήσιας φιλίας»
ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΟ ΤΟ ΘΕΜΑ
ΕΡΩΤΗΜΑ: A1. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε
(90-110 λέξεις).
Μονάδες 25
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Α1. Ο συγγραφέας αναλύει τα χαρακτηριστικά και την αξία της γνήσιας φιλίας για τον άνθρωπο.
Αρχικά, παραθέτει τη σημασιολογική προσέγγιση του όρου και τη διαχρονικότητά του,
επικυρώνοντας την υψηλή της θέση στην ανθρώπινη συνείδηση. Ο θεσμός αυτός προυποθέτει την
καλοπροαίρετη διάθεση και την ανταποδοτικότητα συναισθημάτων σε έμψυχα όντα. Στη συνέχεια,
κατηγοριοποιεί τη φιλία με κριτήρια τον ωφελιμισμό και την ψυχική τέρψη, με κοινό άξονα την
ιδιοτέλεια και την ευχαρίστηση. Η σημαντικότερη έκφρασή της, όμως, αποκτά υπόσταση στις
ποιοτικές διαπροσωπικές σχέσεις, στις οποίες ο καθένας διατηρεί την αυτονομία του, αλλά και την
ανθρώπινη πλευρά του. Συνεπώς, η φιλία που εδράζεται στην αρετή είναι ακλόνητη, προστατευτική
και ο φίλος η διαρκής εσωτερική συνείδηση του ανθρώπου.
ΕΡΩΤΗΜΑ Β1. Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε, σύμφωνα με το κείμενο, τις παρακάτω διαπιστώσεις, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή
τη λέξη Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη:
α. Ακόμα και οι τρυφερές σχέσεις μας με τα άψυχα είναι φιλία.
β. Η αμοιβαιότητα των αισθημάτων είναι απαραίτητη προϋπόθεση της
φιλίας.
γ. Η φιλία δεν αποκλείει την προσδοκία οποιασδήποτε υλικής ανταμοιβής και ευχαρίστησης.
δ. Η τέλεια φιλία είναι εκείνη που στηρίζεται σε ηθικές αξίες.
ε. Σε μια δύσκολη στιγμή της ζωής μας μπορούμε να στηριχτούμε και σεάλλους συμπαραστάτες και συμβούλους εκτός από έναν φίλο.
Μονάδες 10
ΑΠΑΝΤΗΣΗ Β1.
Β1.
α. λάθος
β. σωστό
γ. σωστό
δ. σωστό
ε. λάθος
ΕΡΩΤΗΜΑ Β2.
Β2. α) Να βρείτε δύο τρόπους ανάπτυξης της τρίτης παραγράφου του
κειμένου «Μπορούμε να διακρίνουμε … (την τέρψη της ευχάριστης
συναναστροφής).» και να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με αναφορές
στο κείμενο.
Μονάδες 4
β) Ποια νοηματική σχέση εκφράζουν οι παρακάτω διαρθρωτικές λέξεις;
Άλλωστε (1η παράγραφος)
δηλαδή (2η παράγραφος)
Όταν (2η παράγραφος)
λοιπόν (4η παράγραφος).
Μονάδες 4
ΑΠΑΝΤΗΣΗ Β2.
α. Η τρίτη παράγραφος του κειμένου αναπτύσσεται με συνδυασμό των μεθόδων της διαίρεσης
(«Στην πρώτη περίπτωση … επιδέξιος συμπαίκτης κ.τ.λ.») και της αιτιολόγησης («Και στις δύο
περιπτώσεις … της ευχάριστης συναναστροφής»). Στη διαίρεση η διαιρετέα έννοια είναι η φιλία, η
διαιρετική βάση είναι ο στόχος της φιλίας και τα μέλη της είναι «διά το χρήσιμον», «δι’ ηδονήν» και «διά το αγαθόν». Επίσης, υπάρχουν και παραδείγματα («είναι διασκεδαστικός, έξυπνος
συνομιλητής, επιδέξιος συμπαίκτης κ.τ.λ.»)
β.άλλωστε → δηλώνει την έμφαση
δηλαδή → δηλώνει την επεξήγηση
όταν → δηλώνει το χρόνο
λοιπόν → δηλώνει το συμπέρασμα
ΕΡΩΤΗΜΑ Β3. α) Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του
κειμένου:
εγκωμίασαν, ευχαρίστηση, συναναστροφής, ακατάλυτη, φθείρεται.
Μονάδες 5
β) Να γράψετε ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του
κειμένου:
οικεία, επιδέξιος, ωφέλεια, αξία, αυστηρό.
Μονάδες 5
ΑΠΑΝΤΗΣΗ Β3.
α. εγκωμίασαν = εξύμνησαν
ευχαρίστηση = ευδαιμονία, τέρψη
συναναστροφής = επαφής
ακατάλυτη = σταθερή, αδιάκοπη
φθείρεται = αλλοιώνεται
β. οικεία ≠ ανοίκεια, αλλότρια
επιδέξιος ≠ αδέξιος
ωφέλεια ≠ ζημία
αξία ≠ απαξία
αυστηρό ≠ επιεική
ΕΡΩΤΗΜΑ Β4. α) Να αιτιολογήσετε τη χρήση των εισαγωγικών και της παρένθεσης στις
παρακάτω περιπτώσεις της τρίτης παραγράφου:
«διά το χρήσιμον»
«αγαπά»
(υλικό ή ηθικό).
Μονάδες 3
β) Να αιτιολογήσετε τη λειτουργία του β΄ ενικού ρηματικού προσώπου στη
δεύτερη παράγραφο και του α΄ πληθυντικού στην τρίτη παράγραφο.
Μονάδες 4
ΑΠΑΝΤΗΣΗ Β4.
α) «διά το χρήσιμον» : παράθεση σε ευθύ λόγο των λεγομένων του Αριστοτέλη/λόγια έκφραση
«αγαπά»: έμφαση
(υλικό ή ηθικό): επεξήγηση και καλύτερη κατανόηση του κειμένου από τον αναγνώστη
β. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί το β΄ ενικό πρόσωπο για να δώσει στο κείμενό του αμεσότητα,
ζωντάνια, οικειότητα και συμβουλευτικό τόνο. Επίσης, χρησιμοποιεί το α΄ πληθυντικό πρόσωπο
για να του δώσει αμεσότητα, ζωντάνια και οικειότητα, καθώς και για να δηλώσει την συμμετοχή
στον προβληματισμό και του ίδιου, αλλά και του αναγνώστη.
Αύριο, Τρίτη 17 Μαΐου, τη σκυτάλη παίρνουν τα ΕΠΑΛ (οι υποψήφιοι των ΕΠΑΛ που δίνουν με το νέο σύστημα και οι υποψήφιοι ΕΠΑΛ-ομάδα Α’ που δίνουν με το παλιό σύστημα), κάνοντας την αρχή και πάλι με το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας.
Η εξέταση των μαθημάτων των Πανελλαδικών θα ολοκληρωθεί την 1η Ιουνίου για τα ΓΕΛ και ΕΠΑΛ (ομάδα Β’) και στις 6 Ιουνίου για τους υποψηφίους των ΕΠΑΛ.
Στη συνέχεια, από τις 16 έως και τις 27 Ιουνίου, θα πραγματοποιηθούν οι εξετάσεις των ειδικών μαθημάτων, ενώ οι υγειονομικές εξετάσεις και οι πρακτικές δοκιμασίες των υποψηφίων για εισαγωγή στα Τμήματα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού (ΤΕΦΑΑ) έχουν προγραμματιστεί για το διάστημα 15 έως 29 Ιουνίου.