Τελευταία Ενημέρωση – 2017-01-20 10:04:12
Του Απόλλωνα Λεονταρίτη
Τα θεμέλια της μελλοντικής αναβάθμισης της ισχύος του τουρκικού Ναυτικού (TDΚ) τέθηκαν, την Πέμπτη, με την τελετή διαδικασία κοπής του πρώτου ελάσματος, της νέας κλάσης τουρκικών φρεγατών Ινσταμπούλ (Κωνσταντινούπολη), γνωστής και ως κλάσης “Ι”.
Το πρόγραμμα της νέας φρεγάτας είναι συνέχεια του προγράμματος MILGEM, που μέχρι τώρα έχει αποδώσει τις κορβέτες κλάσης Hebeliada και στοχεύει στην αναβάθμιση μαχητικής ισχύος προκειμένου να υποστηριχτούν οι επεκτατικές επιδιώξεις της Άγκυρας σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.
Σε δηλώσεις του ο τούρκος υπουργός Άμυνας Fikri Işık δήλωσε πως οι τουρκικές προμήθειες αμυντικού υλικού θα γίνονται σε ποσοστό 60% από τουρκικές εταιρείες. Το πρώτο και ομώνυμο πλοίο της κλάσης θα είναι έτοιμο το 2021. Τα τέσσερα πλοία που έχουν προγραμματιστεί να κατασκευαστούν είναι τα εξής:TCG Istanbul (F-515) / TCG Izmir (F-516) / TCG Izmit (F-517) / TCG Icel (F-518).
Οι νέες φρεγάτες εκτοπίσματος 3000 τόνων περίπου και μήκους 113,2 μέτρων θα μπορούν να πετύχουν ταχύτητες 29+ κόμβων ενώ στον οπλισμό τους θα περιλαμβάνονται 16 βλήματα Anti-ship RGM-84L Harpoon Block II (2 Χ 8), 64 βλήματα επιφάνειας αέρος RIM-162 ESSM σε 16πλό κατακόρυφο εκτοξευτή Mk41 VLS, 1 αντιπυραυλικό σύστημα Phalanx Mk-15 Block 1B CIWS, 1 πυροβόλο Leonardo Oto 76/62 SR, 76mm, 2 x τορπιλοσωλήνες των 324mm για τορπίλεςMk-32 (Mk 46 Mode 5), 2 Χ πυροβόλα των 25 mm Aselsan STOPκαι 1 οργανικό ελικόπτερο Sikorsky S-70B2 Seahawk.
Αξιόπιστη αποτροπή απέναντι σε απειλή που γιγαντώνεται
Στη δύσκολη περίοδο που διανύουμε το Πολεμικό Ναυτικό, αποτελεί κατά γενική ομολογία έναν παράγοντα ισχύος και αποτροπής στο Αιγαίο, με πλοία και προσωπικό που το καθιστούν ως ένα από τα καλύτερα εκπαιδευμένα και εξοπλισμένα σε ολόκληρο το ΝΑΤΟ.
Παρά τη διαρκή αναβολή υλοποίησης νέων εξοπλιστικών προγραμμάτων (ως απόρροια του δημοσιονομικού προβλήματος που αντιμετωπίζει η χώρα), το Αρχηγείο Στόλου εξακολουθεί σήμερα να διαθέτει απολύτως αξιόμαχες μονάδες, με σημαντικές ικανότητες και ικανά πληρώματα υψηλής επιχειρησιακής κατάρτισης, που έχουν ως κύρια αποστολή, την διεξαγωγή των αναγκαίων αεροναυτικών επιχειρήσεων και έργων στην ειρήνη και τον πόλεμο για την εξασφάλιση Εθνικών αντικειμενικών σκοπών της αρμοδιότητος του.
Όμως η μεθοδικότητα με την οποία η Άγκυρα διαμορφώνει τις ναυτικές δυνάμεις της μετά το 2020 δεν αφήνει κανένα περιθώριο εφησυχασμού. Απεναντίας προκαλεί έντονο προβληματισμό για το ποιες θα πρέπει να είναι οι κινήσεις από ελληνικής πλευράς προκειμένου να διατηρηθεί η αποτρεπτική ικανότητα του ΠΝ μέσα στην επόμενη 10ετία.
Από τη σύγκριση των ναυτικών δυνάμεων Ελλάδας και Τουρκίας, προκύπτει τουρκική υπεροχή σε αριθμό φρεγατών 2 φορές, σε τορπιλοπυραυλάκατους 1,14 φορές, σε περιπολικά κάθε τύπου 2,38 φορές, σε σκάφη ναρκοπολέμου 1,87 φορές και σε τόνους πλοίων αμφιβίων επιχειρήσεων 1,16 φορές. Σαφέστατα η τουρκική υπεροχή σε φρεγάτες, αποτελεί απειλή για τις ναυτικές μας δυνάμεις.
Ο κύριος όγκος της δύναμης φρεγατών με τις μεγαλύτερες επιχειρησιακές ικανότητες παραμένει αυτός των ΜΕΚΟ 200 ΤΝ. Το Τουρκικό Ναυτικό έκανε τρεις διαφορετικές παραγγελίες, ΜΕΚΟ-200, (έναρξη 1987) με πρώτες τις ΜΕΚΟ-200ΤΝ Track I «Yavuz». Αξίζει να σημειωθεί ότι η Τουρκία ήταν ο πρώτος χρήστης του τύπου, καθορίζοντας την περαιτέρω ανάπτυξή του.
Στόλος με όριο ηλικίας που μεγαλώνει
Οι φρεγάτες τύπου Kortenaer (“S”) αποτελούν ως γνωστόν την πολυπληθέστερη κλάση φρεγατών και ραχοκοκαλιά του Στόλου του ΠΝ. Αποκτήθηκαν σταδιακά, στις δεκαετίες του 1980, του 1990 και του 2000. Συνολικά το Πολεμικό Ναυτικό παρέλαβε και ενέταξε σε υπηρεσία 10 φρεγάτες του τύπου, αν και σήμερα παραμένουν σε υπηρεσία 9 (μετά τον παροπλισμό της φρεγάτας F-463 “Μπουμπουλίνα” το 2013).
Τελικά εκσυγχρονίστηκαν οι 6, στο πλαίσιο προγράμματος ΕΜΖ. Σήμερα, είναι πλέον προφανές ότι λόγω ηλικίας σε συνδυασμό και με τις πρόσφατες ναυπηγικές εξελίξεις στη γείτονα χώρα, ότι τα πλοία αυτά αναπόφευκτα χρήζουν μελλοντικής αντικατάστασης.
Δυστυχώς οι φρεγάτες Standard είναι πλέον παλιά πλοία, δεδομένου ότι το νεότερο σε υπηρεσία πλοίο είναι σήμερα 36 ετών, ενώ το γηραιότερο είναι 40 ετών! Δηλαδή όλα τα πλοία, αναβαθμισμένα ή μη βρίσκονται στο όριο της επιχειρησιακής τους ζωής.
Είναι γνωστό άλλωστε ότι οι αναβαθμισμένες Standard αντιμετωπίζουν επιχειρησιακά προβλήματα, ιδιαίτερα στον οπλισμό τους καθώς το πρόγραμμα αναβάθμισης των Standard αφορούσε στους αισθητήρες και το σύστημα διοίκησης και ελέγχου του πλοίου, ενώ τα οπλικά συστήματα παρέμειναν τα ίδια.
Οι 4 φρεγάτες τύπου ΜΕΚΟ 200HN είναι ουσιαστικά οι νεότερες φρεγάτες του Στόλου, διατηρώντας μεν αξιόλογες επιδόσεις. Όμως βάσει του επιχειρησιακού σχεδιασμού, απαιτείται η υλοποίηση προγράμματος ΕΜΖ, η οποία δυστυχώς παρά τις προθέσεις του ΠΝ έχει σταθεί αδύνατον μέχρι στιγμής να υλοποιηθεί.
Οι υφιστάμενες ικανότητες απέναντι σε μελλοντικές απειλές
Στο μεταξύ εκτός του Τουρκικού Ναυτικού κυρίαρχη είναι και η απειλή από την Τουρκική Αεροπορία η οποία σύντομα θα προσθέσει στο στόλο των εκσυγχρονισμένων F-16 και μαχητικά 5ης γενιάς τύπου F-35A Lightning II (με ιδιαίτερα αυξημένες ικανότητες προσβολής με όπλα Stand Off μεταξύ των οποίων και το τουρκικής σχεδίασης SOM).
Οι ΜΕΚΟ 200ΗΝ, λόγω της ύπαρξης 2 Phalanx και του κατακόρυφου εκτοξευτή ΜΚ48 με 16 βλήματα ESSM έχουν τις περισσότερες πιθανότητες αναχαίτισης πυραυλικών και εναέριων απειλών από τα 50 Km και κάτω.
Αντιθέτως ο στόλος των φρεγατών “S” μπορεί οριακά να έχει ορισμένες πιθανότητες επιβίωσης σε ένα κορεσμένο περιβάλλον απειλών από εναέρια, θαλάσσια, κι αυτές σαν εντασσόμενες στο πλαίσιο ισχυρών ομάδων μάχης επιφανείας καθώς βασίζονται στον δίδυμο του οκταπλό εκτοξευτή ΜΚ-29 με το βλήμα RIM-7M για άμυνα σημείου μέγιστου βεληνεκούς 19 km…
Για τις 3 μη εκσυγχρονισμένες φρεγάτες S εκτιμάται ότι η τεχνολογική και μαχητική τους απαξίωση με μειωμένη αντιβληματική προστασία (που προσφέρει το μοναδικό CIWS τύπου Phalanx), θα οδηγήσει σύντομα το ΠΝ είτε σε παροπλισμό τους για εξοικονόμηση προσωπικού και κονδυλίων.
Αδυναμία εξεύρεσης λύσεων
Από τα παραπάνω προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα ότι το ΠΝ απαιτείται να προχωρήσει άμεσα στην κατάρτιση ενός σχεδίου αναβάθμισης μαχητικής ισχύος. Αυτή μπορεί να επιτευχθεί με έναν συνδυασμό αναβάθμισης μαχητικών ικανοτήτων μέσω εκσυγχρονισμού των ΜΕΚΟ αλλά και με την προμήθεια νέων μονάδων που είναι μονόδρομος, εφόσον τα παλαιότερα πλοία της κλάσης “S” θα αρχίσουν να αποσύρονται αναγκαστικά μέσα στα επόμενα 5-7χρόνια λόγω ηλικίας.
Ποιες είναι όμως οι πιθανές επιλογές; Με δεδομένο ότι το κόστος μιας σύγχρονης φρεγάτας είναι μεταξύ των € 500 και € 700 εκατομμυρίων, ένα πρόγραμμα ναυπήγησης 4-6 νέων πλοίων θα ξεπερνούσε σε κόστος τα € 3-4 δισεκατομμύρια (εάν συνυπολογιστούν και τα κόστη εκπαίδευσης, τεχνικής υποστήριξης και απόκτησης οπλισμού).
Είναι προφανές ότι με τα σημερινά οικονομικά δεδομένα και την ασφυκτική πίεση του αμυντικού προϋπολογισμού καμία κυβέρνηση δεν πρόκειται να δεσμεύσει ένα τέτοιο ποσό για αμυντικούς εξοπλισμούς, διότι τόσα πολλά χρήματα απλά δεν υπάρχουν.
Συνεπώς η έλλειψη χρημάτων καθιστά αδύνατη τη ναυπήγηση νέων μονάδων. Τι απομένει; Η προοπτική απόκτηση μεταχειρισμένων πλοίων. Όπως θα θυμούνται αρκετοί πριν από λίγους μήνες τέθηκε από την Ελλάδα αίτημά προς τις ΗΠΑ για παραχώρηση δύο αντιτορπιλικών κλάσης Arleigh Burke από αυτά που απελευθερώνονται μετά το 2020.
Τα 21 (από τα 28) παλαιότερα Flight I/II Arleigh Burke τα οποία, λόγω περικοπών, δεν πρόκειται να υποβληθούν τελικά στο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού στα πρότυπα AEGIS Baseline 9, είναι το πιθανότερο να αποτελέσουν την δεξαμενή σε ενδεχόμενη υλοποίηση του ελληνικού αιτήματος. Αρκετοί επικρίνουν αυτήν την επιλογή εστιάζοντας στις απαιτήσεις κόστους και ανθρώπινου δυναμικού που απαιτεί η αξιοποίηση σκαφών αυτής της κατηγορίας , θεωρώντας καταλληλότερη την προμήθεια μεταχειρισμένων φρεγατών. Ειδικότερα επικρατέστερες θεωρούνται οι φρεγάτες F123 του Γερμανικού Πολεμικού Ναυτικού καθώς και οι 4 φρεγάτες Karel Doorman κλάσης Μ του Ολλανδικού και Βελγικού Ναυτικού.
Συνεπώς με δεδομένη την ναυπηγική έξαρση στην Τουρκία, επιβάλλεται η άμεση διερεύνηση αξιόπιστων επιλογών, πρίν βρεθούμε προ δυσάρεστων τετελεσμένων..