»Υπήρξε συνέπεια ανάμεσα στα όσα προτάξαμε πριν δυόμισι χρόνια και τα όσα πράξαμε στην Ελβετία», τονίζει ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς σε μία συνέντευξή του εφ’ όλης της ύλης για το Κυπριακό, που δημοσιεύεται σήμερα σε Ελλάδα και Κύπρο στην «Νέα Σελίδα» και στον «Φιλελεύθερο», αντιστοίχως.
Ο κ. Κοτζιάς σκιαγραφεί την πρόσφατη εμπειρία της διάσκεψης στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας, κάνει αποτίμηση των πεπραγμένων και του αποτελέσματος, απαντά σε κριτικές και μιλά για το μέλλον.
«Μάλιστα, σε αντίθεση με όσα διατείνονται διάφοροι», σημειώνει, «στο θέμα της κατάργησης της Συνθήκης Εγγυήσεων και κατά προέκταση της κατάργησης των όποιων παρεμβατικών δικαιωμάτων των εγγυητριών δυνάμεων, καταφέραμε να σμιλεύσουμε τη μέγιστη δυνατή συμμαχία ανάμεσα στην Κύπρο, την Ελλάδα, την ΕΕ, τον ίδιο τον γγ του ΟΗΕ και κατά το μεγαλύτερο διάστημα το Ηνωμένο Βασίλειο. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί αυτή η απομόνωση των παράνομων επιθυμιών της Τουρκίας ενόχλησε κάποιους».
Σημειώνει δε με έμφαση ότι «προκαλεί μεγάλη απορία τι ακριβώς θέλουν όσοι λυσσομανούν γιατί αρνηθήκαμε να παραχωρήσουμε στη Τουρκία τη διατήρηση του δικαιώματος επέμβασης, μονομερώς σε όλο το νησί όποτε εκείνη το επέλεγε». Και προσθέτει: «Κάποιοι, λοιπόν, καλά θα έκαναν αντί να μας λένε μαξιμαλιστές να μας πουν γιατί η παραχώρηση δικαιώματος επέμβασης της Τουρκίας σε όλο το νησί αποτελεί λύση του Κυπριακού. Και πάντως είναι απορίας άξιο πώς αρνούνται να δουν και να δεχτούν αυτό που δήλωσε ο ίδιος ο γγ του ΟΗΕ, ότι, δηλαδή, δεν νοούνται παρεμβατικά δικαιώματα πάνω σε ένα ανεξάρτητο κράτος-μέλος του ΟΗΕ και της ΕΕ».
Ως πρόβλημα θεωρεί ο Ν. Κοτζιάς ότι «δεν μπορέσαμε να απεξαρτήσουμε τους Τουρκοκύπριους από την Τουρκία» οι οποίοι «υποφέρουν από την στρατοκρατία, αλλά και τους έποικους που αλλοιώνουν τον πολιτισμό, τις παραδόσεις και τα χαρακτηριστικά τους». Ενώ ως αδυναμίες της ελληνοκυπριακής πλευράς στο Κραν Μοντανά έχει καταγράψει, όπως λέει, ότι, «πρώτον, δεν φροντίσαμε να δείξουμε εξαρχής τα υλικά συμφέροντα που συνδέουν ένα συγκεκριμένο κύκλωμα που θεωρεί ως διαπραγμάτευση την άνευ όρων παράδοση.
Επί παραδείγματι, ο κ. Άιντε, στις επισκέψεις του στην Ελλάδα συναντιόταν εν κρυπτώ με επιχειρηματίες (γιατί άραγε;) που όπως φάνηκε συνδέονται με συγκεκριμένους διεθνείς παράγοντες και επιλογές για το Κυπριακό. Σε αυτές τις συναντήσεις ήταν παρόντες και ορισμένοι από τους δημοσιογράφους που αρέσκονται να με υβρίζουν προσωπικά και προσπαθούν να αμαυρώσουν την κοινή προσπάθεια της ελληνικής και κυπριακής Κυβέρνησης. Δεύτερον, ότι μας πήγε ο κ. Άιντε σε αυτή τη φάση της διαπραγμάτευσης χωρίς να έχει κάνει ο ίδιος επαρκή προεργασία. Τρίτον του επιτρέψαμε να λέει για μεγάλο χρονικό διάστημα πολλαπλά ψέματα. Του τα κατέδειξα ένα προς ένα μέσα στην ίδια τη Διάσκεψη. Το γνώριζε ότι έλεγε ψέματα, αλλά δεν τον πείραζε ότι πιανόταν στα πράσα. Ευτυχώς υποχρεώθηκε σε αναδίπλωση όταν προσπάθησε να εμφανίσει σε έγγραφό τις δικές του θέσεις ως δικές μας. Φοβάμαι ότι συνεχίζει αυτή την τακτική του και μετά την Ελβετία».
Ο υπουργός Εξωτερικών διευκρινίζει ότι «η διάσκεψη της Ελβετίας δεν ήταν καλά προετοιμασμένη από τον Άιντε. Αντίθετα εμείς, όπως και η ελληνοκυπριακή πλευρά, ήμασταν προετοιμασμένοι, παραγωγικοί και συνετοί. Διατυπώσαμε πολλαπλές προτάσεις». «Προτάσεις που όπως και η Ατζέντα των δύο γύρων διαπραγμάτευσης το 2017 στην Ελβετία, είναι η κοινή μας προίκα με την οποία θα πορευτούμε σε επόμενο γύρο διαπραγμάτευσης, που πρέπει να έχει ετοιμαστεί επαρκώς προκειμένου να πετύχει», τονίζει και προσθέτει:. «Ονειρεύομαι μια Κύπρο ανεξάρτητη, εδαφικά ακέραιη, κυρίαρχη, ομοσπονδιακή με τον λαό της ενεργό στην υλοποίηση του μέλλοντος της».
Ερωτηθείς σχετικά με τις τουρκικές προκλήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ αλλά και στο Αιγαίο και το μέχρι που μπορούν να φθάσουν και πώς αντιμετωπίζονται, ο κ. Κοτζιάς επισημαίνει ότι «η περίοδος του Ερντογάν, τουλάχιστον μέχρι τώρα, είναι μια περίοδος στην οποία δεν έχει εκδηλωθεί κάποιο θερμό επεισόδιο. Μπορεί να υπάρχουν προκλήσεις στο Αιγαίο και στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά δεν είχαν σχεδιασμένη θερμή εξέλιξη. Εκείνο που με ανησυχεί είναι ότι οι προκλήσεις της Τουρκίας -μιας δύναμης αναθεωρητικής και νευρικής- μπορούν εύκολα να οδηγήσουν σε λάθη και ατυχήματα. Για αυτό καλό είναι να σταματήσουν οι προκλήσεις, να υπάρξει αυτοσυγκράτηση, και να διασφαλιστεί έτσι ότι δεν θα υπάρξουν ατυχείς κλιμακώσεις. Αξίζει, επίσης, να μελετήσουμε τη διασύνδεση που υπάρχει ανάμεσα στην απαίτηση της Τουρκίας να διατηρήσει «παρεμβατικά δικαιώματα» με την συμπεριφορά της ως προς την κυπριακή ΑΟΖ».
Τέλος απαντώντας σε ερώτηση αν τον φορτώνει με περισσότερες ευθύνες και πίεση το γεγονός ότι οι θέσεις και οι προσπάθειές του τυγχάνουν καθολικής σχεδόν υποδοχής στην Κύπρο ο κ. Κοτζιάς απαντά: «Ως Έλληνας, νιώθω τις ιστορικές μας ευθύνες που δεν καταφέραμε να αποτρέψουμε τα εγκλήματα της χούντας. Για αυτό το γεγονός έχω ζητήσει δύο φορές δημόσια συγγνώμη από τους Κυπρίους. Πίστευα και πιστεύω ότι η Ελλάδα πρέπει να συμβάλλει στην υπέρβαση των όσων ακολούθησαν των εγκλημάτων της χούντας των Αθηνών. Με αυτή τη λογική κινήθηκα πάντα. Είμαι ένας από τους πολλούς ‘Έλληνες που αφοσιωθήκαμε στα δίκαια του κυπριακού λαού.
Η πρακτική μου εμπειρία από τα πολλά χρόνια στα κινήματα και την αριστερά, από τα πολλά χρόνια στο υπουργείο Εξωτερικών και στα Πανεπιστήμια, μου ΄δώσαν γνώσεις και πείρα, στοιχεία χρήσιμα για τη δουλειά που κάνω. Όμως συχνά τα προβλήματα είναι μεγαλύτερα των ανθρώπων. Από αυτή τη σκοπιά το Κυπριακό είναι ένα πρόβλημα που απαιτεί κάθε μέρα να μαθαίνουμε, να ψηλώνουμε, να γινόμαστε πιο ικανοί. Η επιτυχία του χθες δεν είναι η διασφάλιση ότι και την επόμενη φορά θα τα καταφέρει κανείς. Κάθε βήμα προς τα μπρος αυξάνει τις απαιτήσεις και τις προσδοκίες και το βάρος που συσσωρεύεται αντιμετωπίζεται μόνο με αναστοχασμό, συλλογικότητα, νηφαλιότητα και υπομονή. Το χθεσινό καλό είναι επιπλέον λόγος για να μην εφησυχάζει κανείς και να καταβάλλει ακόμα μεγαλύτερες προσπάθειες. Αυτή είναι η προσωπική σχέση με το Κυπριακό, την Κύπρο και το λαό της».
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ