Η έξαρση του προσφυγικού φαινομένου, θεωρείται εν πολλοίς αποτέλεσμα της πολυεθνικής επέμβασης στο χώρο του ανατολικού Maghreb, καθώς επίσης και των βομβαρδισμών στη Συρία από μια «Συμμαχία των Προθύμων» (coalition of the willing).
Αρχές Αυγούστου το Αμερικανικό Πεντάγωνο ανακοίνωσε την πρόθεση του για μια δεύτερη επίθεση στη Λιβύη, κατά το πρότυπο της πρώτης (2011). Παράλληλα, στο χώρο των Βαλκανίων, μετά την ανθρωπιστική επέμβαση στο Κοσσυφοπέδιο (1999), και την εθνοτική σύγκρουση στην Π.Γ.Δ.Μ. (2001), αναβιώνουν οι μεγαλοϊδεατισμοί, κυρίως από την πλευρά του αλβανικού παράγοντα ο οποίος πρόσφατα έθεσε και το ζήτημα της Τσαμουριάς στα διεθνή φόρα.
Πριν από λίγες ημέρες, κυκλοφόρησε η 2η συγγραφική εργασία του Βαλκανιολόγου, Διεθνολόγου (MSc) Παούνη Νικόλαου*, από τον Εκδοτικό Οίκο Ινφογνώμων, με τίτλο Ιστορική και Κριτική Προσέγγιση της Ανθρωπιστικής Επέμβασης, Περιπτωσιολογία Νομικά και Θεωρητικά Ζητήματα, εντός του οποίου αναλύονται κατά βάση οι πτυχές της επέμβασης στο Κοσσυφοπέδιο. Στο ίδιο βιβλίο συμμετέχουν και άλλοι διακεκριμένοι επιστήμονες των Διεθνών Σχέσεων.
Η πτώση του διπολικού συστήματος σηματοδότησε ευρύτατες αλλαγές στο διεθνές συλλογικό πλαίσιο ασφαλείας και διατάραξε τις εύθραυστες ισορροπίες. Η γενίκευση των συγκρούσεων δημιούργησε συνθήκες ανθρωπιστικών κρίσεων εξαιτίας των μαζικών προσφυγικών κυμάτων, ενώ σημαντικές πληθυσμιακές ομάδες απειλήθηκαν με εξόντωση εξαιτίας της λιμοκτονίας. Παράλληλα, ηγέτες καθεστωτικών αντιλήψεων αγνόησαν τις διεθνείς συμβάσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, υπονόμευσαν τις ανθρώπινες αξίες και επιχείρησαν εθνοτικές γενοκτονίες. Σε όλες τις περιπτώσεις, τυχόν αδράνεια της διεθνούς κοινότητας, πέραν της ιστορικά απορρέουσας ηθικής υποχρέωσης για παρέμβαση, δεν συμβάλλει στην περιφρούρηση της περιφερειακής ειρήνης και της ασφάλειας, δηλαδή στην ενδυνάμωση των διακηρυχθέντων σκοπών του Κ.Χ. του Ο.Η.Ε.
Κρίσιμο στοιχείο κατανόησης παραμένει ο διαχωρισμός μεταξύ ένοπλης ανθρωπιστικής επέμβασης και ανθρωπιστικής παρέμβασης για τη διανομή βοήθειας. Ωστόσο, δυσδιάκριτα γίνονται τα όρια μεταξύ των δύο περιπτώσεων, όταν για την ασφαλή διανομή ανθρωπιστικής βοήθειας κρίνεται σκόπιμη η χρήση ένοπλης βίας. Σε αυτή την περίπτωση τίθενται επιτακτικά ζητήματα, πρωτίστως ιεράρχησης επιχειρησιακών προτεραιοτήτων και δευτερευόντως πληρέστερου συντονισμού. Η εμπλοκή Διεθνών Οργάνων και Μη κυβερνητικών οργανώσεων στη διαδικασία διανομής ανθρωπιστικής βοήθειας περιπλέκει το επιχειρησιακό και συντονιστικό σκέλος.
Ενώ διαπιστώνεται ο εξοβελισμός του πολέμου ως πρακτική επίλυσης των διμερών διαφορών μέσω των υφιστάμενων διατάξεων του Κ.Χ., παρά ταύτα, οι περιπτώσεις ένοπλων παρεμβάσεων ανθρωπιστικού χαρακτήρα δεν εξαλείφθηκαν στις διεθνείς σχέσεις, γεγονός το οποίο δίνει το έναυσμα για θεωρητικές συζητήσεις ως προς την κατοχύρωση δικαιώματος επέμβασης και την αλλαγή του υφιστάμενου νομικού πλαισίου προς την κατεύθυνση υιοθέτησης της εν λόγω πρακτικής. Η προϊούσα αμφισβήτηση του υφιστάμενου νομικού πλαισίου απορρέει από μια σειρά ηθικών διλημμάτων και νομικών επιχειρημάτων.
Η επέμβαση στο Κοσσυφοπέδιο, το 1999, αποτέλεσε ένα καθοριστικό προσδιοριστικό σημείο για την περίπτωση καθιέρωσης ενός εθιμικού κανόνα ως προς το ανθρωπιστικό επεμβατικό δικαίωμα, δεδομένου του γεγονότος ότι προηγήθηκαν αντίστοιχες διακρατικές πρακτικές στο παρελθόν, έστω και αν τα υποκείμενα επικαλέσθηκαν «μη ανθρωπιστικές» αιτιολογίες επέμβασης.
Σύντομο βιογραφικό του συγγραφέα*
Ο Νικόλαος Παούνης γεννήθηκε στην Πτολεμαΐδα Εορδαίας. Είναι απόφοιτος του Τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, στο οποίο ολοκλήρωσε τις σπουδές του με άριστα. Στο ίδιο Τμήμα συνέχισε τις μεταπτυχιακές σπουδές του στην κατεύθυνση «Ιστορία και Πολιτισμός στη Ν.Α. Ευρώπη». Το 2013 δημοσίευσε την πρώτη Διατριβή με τίτλο «Ίμια 1996», έχοντας ως κύριο θέμα διαπραγμάτευσης την ομώνυμη κρίση, αναλύοντας παράλληλα σειρά στρατιωτικών, διπλωματικών, πολιτικών και νομικών παραμέτρων.
Συμμετείχε σε 3 πανεπιστημιακά συνέδρια (Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο, Μάιος 2011, Πανεπιστήμιο Δυτ. Μακεδονίας, Νοέμβριος 2012, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Μάιος 2015). Στο πλαίσιο των εν λόγω συνεδρίων, παρουσίασε έρευνες σχετικά με γεωπολιτικά και ιστορικά ζητήματα.
Επιπλέον, πραγματοποίησε επιστημονικές δημοσιεύσεις και δημοσιοποιήσεις άρθρων σε έγκυρα περιοδικά (Εκδόσεις Πανεπιστημίου Αιγαίου, Foreign Affairs, Στρατηγική κ.ά.), καθώς επίσης και σε ιστοχώρους ευρείας επισκεψιμότητας με θεματολογία που άπτεται της επιχειρησιακής διάστασης της σύγκρουσης Ισραήλ-Χεζμπολά στο Λίβανο (2006), τη Συριακή κρίση, ζητήματα των ελληνοτουρκικών σχέσεων, πτυχές του Μακεδονικού προβλήματος, το διεθνές δίκαιο και η ιστορία των ανθρωπιστικών επεμβάσεων, αιτίες διαιώνισης των αστικών μύθων κ.ο.κ. Στα ερευνητικά του ενδιαφέροντα συμπεριλαμβάνονται ζητήματα όπως η Θεωρία Διεθνών Σχέσεων, το ευρύτερο πλαίσιο των ελληνοτουρκικών σχέσεων, η Θεωρία Πολέμου & η φύση των σύγχρονων συγκρούσεων, η νεότερη βαλκανική ιστορία, το νομικό σύστημα των διεθνών επεμβάσεων, θέματα στρατιωτικής οργάνωσης της σύγχρονης τουρκικής κρατικής οντότητας κ.ά. Ομιλεί Αγγλικά, Τουρκικά και τη γλώσσα της Π.Γ.Δ.Μ.