Η Ελλάδα σήμερα προμηθεύεται φυσικό αέριο από 3 διαφορετικές πηγές:
- από τη Ρωσία (μέσω Βουλγαρίας) μέσω αγωγών σε αέρια μορφή,
- από την Αλγερία με δεξαμενόπλοια σε υγροποιημένη μορφή (στις εγκαταστάσεις της νήσου Ρεβυθούσας, στον κόλπο των Μεγάρων) και
- από το 2007, από το Αζερμπαϊτζάν (μέσω Τουρκίας) μέσω αγωγών σε αέρια μορφή.
Η νέα συμφωνία που υπεγράφη εχθές 16 Ιουνίου αλλάζει σημαντικά το ενεργειακό τοπίο, περιορίζοντας την εξάρτηση της χώρας από τους ρωσικούς ενεργειακούς πόρους και καθιστά τη χώρα μας ενεργειακή πύλη εισόδου για τη Νότιο Ευρώπη.
Η επιτάχυνση των διαδικασιών για την έγκριση της μεταβίβασης της πλειοψηφίας των μετοχών του ΔΕΣΦΑ (Διαχειριστής Συστήματος Φυσικού Αερίου) αλλά και για την έναρξη κατασκευής του αγωγού φυσικού αερίου ΤΑΡ σύμφωνα με τα χρονοδιαγράμματα που έχουν τεθεί, βρέθηκαν στο επίκεντρο των συνομιλιών που πραγματοποιήθηκαν χθες 16 Ιουνίου, στο πλαίσιο της επίσκεψης του Προέδρου του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ στην Αθήνα.
Ο κ. Αλίεφ συναντήθηκε με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κ. Παπούλια και τον πρωθυπουργό Α. Σαμαρά, παρουσία του υπουργού Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Γ. Μανιάτη, σε εγκάρδιο κλίμα όπως μεταφέρουν αρμόδιες πηγές. Το γενικό πλαίσιο των συζητήσεων αφορά την ενεργειακή συνεργασία Ελλάδας – Αζερμπαϊτζάν, τη στρατηγική συνεργασία του Αζερμπαιτζάν με την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ρόλο της Ελλάδας ως πύλης εισόδου των ενεργειακών πρώτων υλών Αζέρικης προέλευσης προς την ΕΕ. Όλα αυτά, υπό το βάρος των τελευταίων εξελίξεων στην Ουκρανία που σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές θέσεις υπογραμμίζουν την ανάγκη διαφοροποίησης πηγών και οδών εφοδιασμού της ΕΕ με φυσικό αέριο προκειμένου να διασφαλιστεί η ενεργειακή ασφάλεια.
Σε ό,τι αφορά τον ΔΕΣΦΑ, η εκκρεμμότητα για την ολοκλήρωση της εξαγοράς σχετίζεται με την τελική έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η συμφωνία πώλησης του 66 % των μετοχών (35 % από τα Ελληνικά Πετρέλαια και 31 % από το Δημόσιο) έναντι 400 εκατ. ευρώ έχει υπογραφεί από τον περασμένο Δεκέμβριο. Οι δύο πλευρές (Ελλάδα – Αζερμπαϊτζάν) συμφώνησαν σήμερα στην ανάγκη να μην καθυστερήσει η γραφειοκρατία των Βρυξελλών την ολοκλήρωση της συναλλαγής. Οι ίδιες πηγές υπενθύμιζαν ότι ο ΔΕΣΦΑ έχει ήδη πιστοποιηθεί από τη ΡΑΕ ως ανεξάρτητος Διαχειριστής, η σχετική απόφαση έχει κοινοποιηθεί στην ΕΕ και εξέφραζαν την ελπίδα η απάντηση από τις Κοινοτικές υπηρεσίες να δοθεί πριν την παρέλευση διμήνου (οπότε λήγει η προθεσμία) ούτως ώστε η μεταβίβαση να ολοκληρωθεί το φθινόπωρο.
Για τον ΤΑΡ, τονίστηκε ιδιαίτερα η σημασία του Νοτίου Διαδρόμου φυσικού αερίου για την βελτίωση της ενεργειακής ασφάλειας της ΕΕ. Ο αγωγός όπως είναι γνωστό θα μεταφέρει φυσικό αέριο από το κοίτασμα Σαχ Ντενίζ του Αζερμπαιτζάν μέσω Τουρκίας, Ελλάδας και Αλβανίας προς την Ιταλία ενώ ιδιαίτερη συζήτηση έγινε για τη δυνατότητα τροφοδοσίας και άλλων χωρών της περιοχής μέσω του «κάθετου» ελληνοβουλγαρικού αγωγού (IGB) που προωθεί η ΔΕΠΑ, και των υφιστάμενων διασυνδέσεων προς Βορρά.
Στο τραπέζι των συζητήσεων τέθηκαν και επιμέρους προβλήματα αντιδράσεων που αντιμετωπίζει η Κοινοπραξία του αγωγού σε περιοχές τόσο της Ελλάδας όσο και της Ιταλίας και εκφράστηκε η ελπίδα ότι με τη συνεργασία του κράτους και των τοπικών αρχών αυτά θα ξεπεραστούν προκειμένου το έργο να προχωρήσει σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα. Ο αγωγός ΤΑΡ θα έχει αρχική μεταφορική ικανότητα 10 δις. κυβικών μέτρων αερίου ετησίως, η επένδυση για το ελληνικό τμήμα του αγωγού (870 χιλιόμετρα από τους Κήπους του Έβρου μέχρι τα ελληνοαλβανικά σύνορα) θα φθάσει σε 1,5 δις. ευρώ ενώ αναμένεται αν δημιουργηθούν 2000 άμεσες και 10.000 έμμεσες θέσεις εργασίας. Μέτοχοι της Κοινοπραξίας του αγωγού είναι οι εταιρίες BP (20%), SOCAR (20%),Statoil (20%), Fluxys (16%), Total (10%), E.ON (9%) και Axpo(5%).
«Η συνεργασία μας στον οικονομικό τομέα εμβαθύνεται, ιδιαίτερα μετά την επιλογή του αγωγού φυσικού αερίου TAP, ο οποίος θα μεταφέρει φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη, μέσω Ελλάδας, αλλά και την πλειοψηφική συμμετοχή της αζερικής εταιρίας SOCAR στη μετοχική σύνθεση της ΔΕΣΦΑ». Αυτό υπογράμμισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κάρολος Παπούλιας, στις κοινές δηλώσεις του με τον Αζέρο ομόλογό του, Ιλχάμ Αλίεφ, μετά την ολοκλήρωση τόσο της κατ’ ιδίαν όσο και των διευρυμένων συνομιλιών των δύο ηγετών στο Προεδρικό Μέγαρο.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας πρόσθεσε στις δηλώσεις του ότι οι πολιτικές σχέσεις των δύο χωρών βρίσκονται σε τροχιά σταθερής ανάπτυξης, το ίδιο και στον πολιτιστικό τομέα, σημειώνοντας τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στο Σλαβικό Πανεπιστήμιο του Μπακού. Ο κ. Παπούλιας ενημέρωσε τον Αζέρο ομόλογό του για τα ελληνικά εθνικά θέματα και ειδικότερα, για τις συνομιλίες στο Κυπριακό που είναι, όπως είπε, σε κρίσιμη φάση, με την επιδίωξη να βρεθεί μια βιώσιμη και λειτουργική λύση που θα θέτει τέρμα στη τουρκική κατοχή.
Εξάλλου, ο κ. Αλίεφ ανέφερε ότι η δεύτερη επίσκεψή του στην Ελλάδα αποδεικνύει το υψηλό επίπεδο των σχέσεων και της συνεργασίας ανάμεσα στις δύο χώρες, ειδικότερα στον ενεργειακό τομέα: «Η ενεργειακή ασφάλεια είναι στρατηγικής σημασίας και η κατασκευή του αγωγού TAP δεν είναι μόνο ενεργειακό εγχείρημα, αλλά η αναβάθμιση των σχέσεων Αζερμπαϊτζάν- Ελλάδας». Ο Αζέρος πρόεδρος πρόσθεσε ότι ο αγωγός TAP και η αξιοποίηση του κοιτάσματος Σαχ Ντενίζ είναι σημαντικά για την Ευρώπη: «Χάρη σ΄αυτά, το αέριο θα έρχεται στις ευρωπαϊκές αγορές, για δεκαετίες» συμπλήρωσε.
Ο κ. Αλίεφ αναφέρθηκε και στο πρόβλημα του Ναγκόρνο Καραμπάχ, ζητώντας να εφαρμοστούν τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και να αποχωρήσουν τα στρατεύματα της Αρμενίας, τα οποία -όπως είπε- κατέχουν εδάφη του Αζερμπαϊτζάν.
Ενώπιον των κ. Παπούλια και Αλίεφ, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών, Ευάγγελος Βενιζέλος υπέγραψε με τον Αζέρο ομόλογό του τρεις συμφωνίες ανάμεσα στις δύο χώρες. Για τη συνεργασία στον αγροτικό τομέα, για ζητήματα νεολαίας και Μνημόνιο για ζητήματα ΕΕ και Αζερμπαϊτζάν.
Νωρίτερα, στην κατ’ ιδίαν συνάντηση των κ. Παπούλια και Αλίεφ, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αποδέχθηκε πρόσκληση να επισκεφθεί εκ νέου το Μπακού, ενώ ο Αζέρος Πρόεδρος εξέφρασε την ικανοποίησή του από την ταχύτητα με την οποία αναπτύσσονται οι σχέσεις των δύο χωρών.
Την ίδια μέρα, ο πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς, είχε συνάντηση και γεύμα εργασίας με τον Πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ.
«Η Ελλάδα υλοποιεί ένα σημαντικό πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων, το οποίο προσφέρει σημαντικές δυνατότητες σε ξένους και Έλληνες επενδυτές» τόνισε ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς χαιρετίζοντας την συνάντηση του προέδρου του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ με επιχειρηματίες.
«Με τις μεταρρυθμίσεις τις οποίες σταθερά εφαρμόζουμε και τη μεγαλύτερη διευθέτηση του χρέους που έχει γίνει ποτέ στη μοντέρνα οικονομική ιστορία για χώρα, έχουμε δημιουργήσει ένα θετικό περιβάλλον για επιχειρήσεις», δήλωσε ο πρωθυπουργός εκφράζοντας τη βεβαιότητα πως η συνεργασία με το Αζερμπαϊτζάν θα επεκταθεί και σε άλλους τομείς πέραν αυτών της ενέργειας.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στις συνομιλίες κυριάρχησαν θέματα ενέργειας, όπως ο αγωγός ΤΑΡ και η ΔΕΣΦΑ, καθώς και γενικότερα γεωστρατηγικά ζητήματα. Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε εκτενώς στη συνεργασία που υπάρχει στους τομείς της ενέργειας φέρνοντας ως παράδειγμα την κατασκευή του αγωγού TAP αλλά και την απόκτηση της ΔΕΣΦΑ από την εταιρεία SOCAR. Σύμφωνα με τον κ. Σαμαρά η κατάσταση που επικρατεί στην Ουκρανία είναι η απόδειξη πως θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην ενεργειακή ασφάλεια και στις εναλλακτικές πηγές ενέργειας. Τάχθηκε μάλιστα υπέρ της κατασκευής ενός κάθετου διαδρόμου όπως επίσης και διασυνδέσεων, που θα μεταφέρουν στα Βαλκάνια και την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη φυσικό αέριο που θα έρχεται από το Νότο στο Βορρά. Η Ελλάδα σύμφωνα με τον πρωθυπουργό θα μπορεί να είναι το σημείο αφετηρίας αυτού του δρόμου που θα τροφοδοτείται από τον TAP όπως και από άλλες πηγές που είτε υπάρχουν είτε θα προκύψουν από την Ελλάδα.
Κατά τις ίδιες πληροφορίες, έγινε συζήτηση για τις εξελίξεις στη Ρωσία και την Ουκρανία, καθώς και για τον ρόλο της Ελλάδας στην ενεργειακή αυτονομία της Ευρώπης.
Ο πρωθυπουργός (και ως προεδρεύων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου) συζήτησε με τον Αζέρο Πρόεδρο και για τις τελευταίες εξελίξεις και τις προοπτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το κλίμα στις συνομιλίες ήταν ιδιαιτέρως θερμό, κυβερνητικές δε πηγές τονίζουν ότι έχει σημειωθεί εξαιρετική πρόοδος στις σχέσεις των δύο χωρών σε πολύ υψηλό επίπεδο, κάτι που ξεκίνησε από την επίσκεψη του Αντώνη Σαμαρά στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν, τον Μάιο του 2013.
«Είναι στρατηγική μας επιλογή να προωθήσουμε τις διμερείς μας σχέσεις με το Αζερμπαϊτζάν», δήλωσε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών Ευάγγελος Βενιζέλος, αμέσως μετά την κατ΄ιδίαν συνάντησή του με τον Πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ.
Όπως ανέφερε ο κ. Βενιζέλος, το Αζερμπαϊτζάν αποτελεί έναν πυλώνα σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή, είναι ένας προμηθευτής ενέργειας, ένας παράγοντας καθοριστικός για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Ηπείρου, αλλά και στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής η συνεργασία της Ελλάδας με το Αζερμπαϊτζάν μπορεί να αποδώσει πολύ θετικά αποτελέσματα και σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση και σε σχέση με την ευρωατλαντική συνεργασία ευρύτερα.
Υπογράμμισε, επίσης ότι «σε μια ταραγμένη περιοχή, που εκτείνεται και στην ανατολική και στη νότια γειτονία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία να έχεις κάποιους στρατηγικούς εταίρους, που λειτουργούν ως άγκυρες σταθερότητας. Αυτός είναι ο ρόλος του Αζερμπαϊτζάν, που είναι έτοιμο, επίσης, να επενδύσει στην Ελλάδα και να συμβάλει στην ανάπτυξη της ελληνικής πραγματικής οικονομίας, τώρα που βγαίνουμε από την κρίση».
Μάλιστα, ο κ. Βενιζέλος τόνισε ότι ο Πρόεδρος Αλίεφ και οι συνεργάτες του «αντιλαμβάνονται πάρα πολύ καλά πόσο μεγάλο είναι το επίτευγμα που έχει επιτευχθεί εδώ, χάρη στις θυσίες του ελληνικού λαού και θέλουν, πραγματικά, να χρησιμοποιήσουν την Ελλάδα ως ένα χώρο έντονης παρουσίας τους, μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
Παράλληλα, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης αναφέρθηκε και σε όλα τα ειδικότερα θέματα, που απασχόλησαν την συνάντησή του με τον Πρόεδρο Αλίεφ, όπως η προώθηση του αγωγού ΤΑΡ, ώστε να διευκολυνθεί η κατασκευή του και μάλιστα όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Αλβανία και στην Ιταλία και πρόσθεσε ότι «φυσικά μιλήσαμε για τις προοπτικές που έχει ο ΔΕΣΦΑ, που τώρα πια θα συνεργάζεται με την SOCAR (State Oil Company of Azerbaijan Republic)» και σημείωσε ότι «το μεγάλο πλεονέκτημα, που έχει ο ΔΕΣΦΑ, είναι η Ρεβυθούσα, ο τερματικός σταθμός, υγροποιημένου φυσικού αερίου, που είναι ένα συγκριτικό πλεονέκτημα για όλη την κεντρική και νοτιοανατολική Ευρώπη».
Σημειώνεται ότι η παραπάνω συνάντηση ήταν ο τρίτος γύρος των συνομιλιών που είχε μέσα στην ημερα ο Ευ. Βενιζέλος, με τον Πρόεδρο Αλίεφ, καθώς είχαν προηγηθεί οι συναντήσεις με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια και τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά.
Τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίεφ, συνόδευσε η υφυπουργός Πολιτισμού Άντζελα Γκερέκου κατά την ξενάγησή του στον αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης.
«Είμαστε ευτυχείς και υπερήφανοι που υποδεχόμαστε τον κ. Αλίεφ σε έναν χώρο που συμπυκνώνει με τον τελειότερο τρόπο την πολιτική και πολιτιστική πρωτοπορία της Αθήνας στην εποχή της μεγαλύτερης ακμής της αλλά και την ιστορική διαδρομή της πόλης» δήλωσε η κ. Γκερέκου και πρόσθεσε πως οι σχέσεις συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών θα συνεχίσουν να αποδίδουν καρπούς και στον πολιτισμό.
«Άλλωστε, τον ελληνισμό και την περιοχή του Καύκασου συνδέουν μακραίωνες σχέσεις δημιουργικής συνύπαρξης και συνεργασίας που ανάγονται στο μύθο του Προμηθέα Δεσμώτη, ενώ, όπως και η Ελλάδα, το Αζερμπαϊτζάν αποτέλεσε και αποτελεί σημείο συνάντησης πολιτισμών» κατέληξε η υφυπουργός.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ο «ψυχρός πόλεμος» του φυσικού αερίου, και η εμπλοκή της Ευρώπης