Ο Αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Άμυνας Δημήτρης Βίτσας εκπροσώπησε την κυβέρνηση στις εκδηλώσεις μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας που πραγματοποιήθηκαν σήμερα Κυριακή 17 Σεπτεμβρίου 2017 στην Αθήνα.
Ο ΑΝΥΕΘΑ στην ομιλία που εκφώνησε ανέφερε τα ακόλουθα:
«“Η μνήμη είναι η μητέρα της σοφίας”. Αυτό έλεγε, 2.500 χρόνια πριν ο Αισχύλος. Κι αυτή η αλήθεια δεν πρόκειται να αλλάξει ποτέ. Γιατί χωρίς μνήμη δεν μπορείς να γνωρίζεις τον εαυτό σου, να αναγνωρίζεις τις ανάγκες σου, να θέτεις στόχους και να αποκτάς ενέργεια για να προχωράς μπροστά.
Σας είναι γνωστό ότι η 14η Σεπτεμβρίου έχει αναγορευτεί με τον πιο επίσημο τρόπο ως “Ημέρα Εθνικής Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το τουρκικό κράτος”.
Αυτή η Γενοκτονία πραγματοποιήθηκε παράλληλα με τις γενοκτονίες σε βάρος και άλλων χριστιανικών πληθυσμών, όπως των Αρμενίων και των Ασσυρίων.
Η χρήση του όρου Μικρασιατική Καταστροφή εμπεριέχει το μέγεθος του γεγονότος που συντελέστηκε.
Καταστροφή, που σημαίνει μια απόλυτη κατάσταση, προσχεδιασμένου αφανισμού χιλιάδων ανθρώπων και απώλεια των τόπων καταγωγής.
Σήμανε τον αφανισμό των ελληνικών πληθυσμών, μετά από περίπου τρεις χιλιάδες χρόνια συνεχούς παρουσίας και μοναδικής προσφοράς στον παγκόσμιο πολιτισμού.
Η εμβληματική καταστροφή της Σμύρνης φαντάζει και είναι το μέγιστο επεισόδιο μιας βιβλικής τραγωδίας που ξεκίνησε το 1914.
Η ποικιλότητα των πληθυσμών στους τόπους καταγωγής τους, ομογενοποιείται στην πολιτική των Νεοτούρκων εθνικιστών, με βάση την ελληνικότητα και την θρησκεία, με ένα στόχο, το ξεκλήρισμα.
Με τον πλέον εγκληματικά βίαιο τρόπο διακόπηκε στη γη της Ιωνίας η τρις χιλιάχρονη συνεχής παρουσία ανθρώπων με μοναδική προσφορά στον παγκόσμιο πολιτισμό. Είναι δουλειά άλλων να εμβαθύνουν στα ιστορικά γεγονότα.
Για μένα όμως είναι καθαρά δύο πράγματα:
1ο. Η Μικρασιατική Καταστροφή ούτε αναγκαία ούτε αναπόφευκτη ήταν.
2ο. Οι συνέπειες μιας ιστορικής καταστροφής δεν είναι ποτέ μονοσήμαντες. Η προσφυγιά που ακολούθησε υπήρξε η συνέπεια και η ολοκλήρωση της εθνικής τραγωδίας αλλά συγχρόνως, αναγκαστικά και μέσα από μια βασανιστική διαδικασία οδηγηθήκαμε στην ολοκλήρωση του ελληνικού κράτους.
Οι πρόσφυγες έφτασαν κατεστραμμένοι και κατατρεγμένοι, όμως δεν ήρθαν με άδεια χέρια. Κουβάλησαν, μνήμες, συνήθειες και πολιτισμό. Δεν έγιναν από την πρώτη στιγμή με χαρά δεκτοί, όμως η παρουσία τους, οι γνώσεις τους, η δίψα τους για επιβίωση επανίδρυσαν τη χώρα.
Ο τρόπος που ακόμα και σήμερα αντιλαμβανόμαστε την κοινωνική συλλογικότητα, βασικά στοιχεία του κοινωνικού κράτους, όπως η υγεία, η παιδεία ακόμα και η πολεοδομία έχουν να κάνουν με τους πρόσφυγες.
Οι προσφυγικές οργανώσεις και οι πολιτιστικοί σύλλογοι άλλαξαν τους όρους συλλογικής δράσης στην Ελλάδα, όπως βέβαια άλλαξαν και τους συσχετισμούς σε πολιτικό επίπεδο.
Χρειάστηκε βέβαια και ένας νέος πελώριος κίνδυνος από τους φασίστες του Μουσολίνη και τους ναζί του Χίτλερ για να ομογενοποιηθούν και ψυχικά οι Έλληνες.
Όμως ήδη η παρουσία 1,5 εκατομμυρίου Μικρασιατών προσφύγων έσπρωχνε την Ελλάδα μπροστά.
Έχουν περάσει 95 χρόνια. Η συντριπτική πλειοψηφία όσων είχαν φυσική παρουσία στα γεγονότα έχουν φύγει. Φεύγουν κι αυτοί κι αυτές που γεννήθηκαν τα πρώτα χρόνια της προσφυγιάς. Οι μνήμες όμως είναι ζωντανές.
Σήμερα 1 στους 3 Έλληνες και Ελληνίδες έχουν ρίζα Μικρασιατική. Σήμερα δεν υπάρχουν οι διαχωρισμοί της Ελλάδας του Μεσοπολέμου και ο πόνος έχει ξεθωριάσει. Όμως η δημιουργία μένει, τα μαθήματα ιστορίας μένουν και πολλά μα πολλά διδάγματα.
Έχει ευφυώς ειπωθεί πως “οι πρόσφυγες είναι οι μεγάλοι επιζήσαντες της ιστορίας μας. Οι άνθρωποι που επέμειναν αφού έχασαν τα πάντα”.
Δυστυχώς η ανθρωπότητα δεν μαθαίνει πάντα και δεν διδάσκεται καλά. Νέοι πόλεμοι στη γειτονιά μας αλλά και όλο τον πλανήτη δημιουργούν νέα κύματα προσφυγιάς. Ναι δεν μιλάνε την ίδια γλώσσα μ΄εμάς, ναι δεν έχουν τις ίδιες ρίζες κουλτούρας, κινούνται με βάση την ανάγκη για επιβίωση και ελευθερία.
Εμείς, πολίτες αυτής της χώρας, διωγμένοι από τους τόπους καταγωγής μας πριν 4 γενιές, δείξαμε την πιο μεγάλη κι γενναιόδωρη κατανόηση. Βοηθήσαμε και βοηθάμε, μερικές φορές πάνω από τις δυνάμεις μας. Όχι μόνο από ανθρωπιστικό χρέος, ναι και γι΄αυτό. Όχι μόνο γιατί είμαστε ένας δημοκρατικός και πολιτισμένος λαός, ναι και γι΄αυτό. Συγχρόνως γιατί ξέρουμε απ΄τη δική μας εμπειρία πως έτσι βοηθάμε στην εξέλιξη και την ανάπτυξη όλου του κόσμου.
Κι επιτρέψτε μου κάτι τελευταίο.
Στην Προκυμαία της Σμύρνης έμειναν γραμμένα με αίμα πολλά συμπεράσματα που πρέπει διαρκώς να τα έχουμε κατά νουν.
Σαν λαός, σαν έθνος και σαν πολιτική ηγεσία πρέπει να έχουμε καθαρό ότι στις διεθνείς σχέσεις, στις σχέσεις ανάμεσα σε κράτη, αυτό που παίζει τον καθοριστικό ρόλο στις επιλογές που γίνονται είναι οι συσχετισμοί συμφερόντων.
Η πολιτική ηγεσία κρίνεται για το πόσο καθαρά αντιλαμβάνεται αυτούς τους συσχετισμός και πως τους αξιοποιεί σε όφελος της χώρας στο πλαίσιο μιας στρατηγικής αντίληψης που πρέπει να έχει. Εδώ μεγάλη σημασία έχει η ευελιξία και η προσαρμοστικότητα, χωρίς να χάνεται ο προσανατολισμός και η τελική στόχευση.
Πάνω στους συσχετισμούς που διαμορφώθηκαν το 1922 οικοδομήθηκε το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινείται η χώρας μας σήμερα. Η Συνθήκη της Λοζάνης είναι ο ακρογωνιαίος λίθος για την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή μας.
Η Ελλάδα δεν αμφισβητεί την κυριαρχία άλλων χωρών αλλά και δεν ανέχεται καμία αμφισβήτηση της δικής της εθνικής κυριαρχίας σε ξηρά, θάλασσα και αέρα. Το σύνορα του ελληνικού κράτους με την αποφασιστικότητα του λαού μας και την καταλυτική συνδρομή των Ενόπλων μας Δυνάμεων είναι απαραβίαστα.
Υπάρχει όμως και ένας επιπλέον λόγος για αυτό: τα εδάφη και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα σε θάλασσα και αέρα δεν μας παραχωρήθηκαν από κάποια συνθήκη αλλά κατακτήθηκαν με αγώνες και αίμα. Οι συνθήκες ήρθαν να επικυρώσουν αυτό το αποτέλεσμα.
Σήμερα η χώρας μας με τις επίπονες και αιματηρές θυσίες του λαού μας, μπαίνει σε ένα δρόμο ανάκαμψης και εξόδου από την οικονομική κρίση. Οι πρόσφυγες που ήρθαν από την Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη έχουν πολλά να μας διδάξουν για το πώς μπορεί ένα λαός να σταθεί στα πόδια του με τις δικές του δυνάμεις.
Και πάνω απ΄όλα μας διδάσκουν πως σαν λαός και σαν άνθρωπος πρέπει:
Να θυμάσαι, να παλεύεις,
να μην τα παρατάς,
να μαθαίνεις ακόμα και από τα λάθη σου».
