348 ΜΤΑ: RF-4E Recce Phantom, τα μάτια στον ουρανό – ΦΩΤΟ, ΒΙΝΤΕΟ

Εφοδιασμένα με εξωτερικές δεξαμενές καυσίμου και επανδρωμένα με μικτά πληρώματα Ελλήνων και Αμερικανών χειριστών, τα αεροσκάφη έφθαναν από τις Ηνωμένες Πολιτείες με ρυθμό περίπου ένα τον μήνα, έπειτα από ένα μακρύ ταξίδι με ενδιάμεσους σταθμούς. Τα πρώτα αεροσκάφη άρχισαν να παραλαμβάνονται στα τέλη Σεπτεμβρίου 1978 και με την ολοκλήρωση των παραδόσεων η Μοίρα χωρίσθηκε σε δύο Σμήνη –ένα με τα εναπομείναντα RF-84F και ένα δεύτερο (348 ΜΤΑ/RF-4E) με τα οκτώ αναγνωριστικά Phantom του Βlock 66 (αριθμοί σειράς 77375, 77358, και 77-1761 έως 77-1766). Ο διαχωρισμός αυτός δεν κράτησε πολύ, με αποτέλεσμα την ενοποίηση των δύο Σμηνών σε μια μονάδα, με διοικητική και επιχειρησιακή υπαγωγή στην 110 Πτέρυγα Μάχης.

Μετά την απόσυρση των τελευταίων RF-84F τον Μάρτιο του 1991, η 348 ΜΤΑ επιχειρούσε αποκλειστικά με Photo Phantom. Η τελετή ένταξης σε υπηρεσία τον Ιούλιο του 1994 είκοσι επτά γερμανικών αναγνωριστικών Phantom τα οποία παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα μετά την απόσυρσή τους από τις Πτέρυγες Αναγνώρισης (Aufklärungsgeschwader) AKG 51 «Immelmann» και AKG 52 στο Bremgarten και Leck αντίστοιχα, ενίσχυσε σημαντικά την δύναμη της Μοίρας καθώς ο αριθμός των «γερμανικών» αεροπλάνων «έβγαζε» πιο άνετα αποστολές.

Όταν δεν πετούσαν εκπαιδευτικές αποστολές ή δεν συμμετείχαν σε ασκήσεις, τα αναγνωριστικά της Μοίρας «Μάτια» έκαναν αυτό για το οποίο αποκτήθηκαν: παρακολουθούσαν τους «απέναντι». Και είχαν τον τρόπο να το κάνουν, τα σωστά μέσα και, κυρίως, τους κατάλληλους ανθρώπους. Οι φωτογραφίες από… ανατολάς έφθαναν για εμφάνιση και φωτοερμηνεία στο Μικτό Αεροφωτογραφικό Κέντρο (ΜΑΦΚ) στην βάση της Λάρισας, το μοναδικό μέρος όπου δεν μύριζε κανείς την χαρακτηριστική, βαρειά οσμή του αεροπορικού καυσίμου. Φωτογραφίες στρατηγικής σημασίας, η ανάπτυξη μονάδων επιφανείας του τουρκικού Ναυτικού στο Αιγαίο, οποιαδήποτε πληροφορία μπορούσε να ενδιαφέρει τους σχεδιαστές μιας επιχείρησης, ήταν δουλειά των αναγνωριστικών.

Όμως τα αεροπλάνα της 348 ΜΤΑ προσέφεραν ανεκτίμητες υπηρεσίες και στο κοινωνικό σύνολο. Στο MAΦK κατέληγαν οι αεροφωτογραφίες αποστολών που πετούσε η Πολεμική Αεροπορία επ’ ωφελεία υπουργείων, δημοσίων υπηρεσιών και φορέων. Mετά από κάθε μεγάλη πυρκαγιά, οι αεροφωτογραφίες των απανθρακωμένων δασικών εκτάσεων βοηθούσαν το υπουργείο Γεωργίας να εκτιμήσει το μέγεθος της καταστροφής. Επίσης, κατά την εκτέλεση τοπογραφικής μελέτης για κάποιο μεγάλο έργο, οι υπό κλίμακα κατακόρυφες αεροφωτογραφίες της περιοχής κάλυπταν τις αδυναμίες και τους περιορισμούς των διαφόρων συμβατικών μεθόδων που συνήθως χρησιμοποιούνται.

Χωρίς υπερβολή, από την αίθουσα φωτοερμηνείας του MAΦK έχουν περάσει αεροφωτογραφίες σχεδόν για τα πάντα: φωτογραφίες λιμενικών εγκαταστάσεων για το Λιμενικό Σώμα, περιοχών σε ολόκληρη την χώρα για τον εντοπισμό και την καταμέτρηση αυθαιρέτων κτισμάτων από τις αρμόδιες υπηρεσίες, φωτογραφίες για την Στατιστική Yπηρεσία και αεροφωτογραφίες που συνέβαλαν στον έλεγχο της δασικής εκμετάλλευσης, στην εκπόνηση τεχνικών μελετών, στην χάραξη οδών και άλλων έργων κοινής ωφελείας, χωρίς να λείπουν και φωτογραφίσεις για πανεπιστημιακές μελέτες (Δέλτα ποταμών, υδροβιότοποι κ.ά)

Από τις πιο ασυνήθιστες αεροφωτογραφίες που απλώθηκαν ποτέ στην φωτεινή τράπεζα φωτοερμηνείας, οι φωτογραφίες υπερύθρων για τον εντοπισμό υπογείων πηγών στην Κρήτη αποτελούν μια από άγνωστες πτυχές του κοινωνικού έργου του MAΦK και της 348 ΜΤΑ. Παρόλο που η Κρήτη διαθέτει εκατοντάδες πηγές γλυκού νερού, ο εντοπισμός τους ήταν ιδιαίτερα δύσκολος επειδή πολλές είναι υποθαλάσσιες –γνωστές ως «εστεβέλλες» ή αναβάλλουσες.

Την λύση έδωσαν οι κάμερες υπερύθρων των RF-4E τα οποία πέταξαν συγκεκριμένες ώρες της ημέρας πάνω από περιοχές που υδρογεωλόγοι πίστευαν ότι υπήρχαν υπόγεια ύδατα. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά: οι ακραίες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας που παρατηρήθηκαν νωρίς το πρωί και κατά την δύση του ηλίου αποκάλυψαν περίπου 750 πηγές γλυκού νερού, τόσο στην ξηρά όσο και διάσπαρτες στην θάλασσα.

Το χαρακτηριστικό κλήσης της 348 ΜΤΑ, «Μάτια», αντικατόπτριζε –κυριολεκτικά– τον ρόλο της. Η Μοίρα ήταν τα άγρυπνα μάτια της Πολεμικής Αεροπορίας, χωρίς τα οποία τίποτα δεν θα μπορούσε να γίνει. Τα αναγνωριστικά είναι τα αεροπλάνα που θα πετάξουν την πρώτη και την τελευταία πτήση σε κάθε κρίση, σε κάθε ένταση με την γείτονα, σε κάθε άσκηση, διακλαδική και μη, οπουδήποτε, οποτεδήποτε.

Μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, οι αναγνωριστές επωμίζονται μια νευραλγικής σημασίας αποστολή. Την σημασία αυτής της αποστολής μπορούν να την εκτιμήσουν μόνο οι πιλότοι που τις πετούν, όσοι γνωρίζουν τί διακυβεύεται και όσοι… αδημονούν για τις φωτογραφίες που τα αναγνωριστικά φέρνουν πίσω. Η απόσυρση των RF-4E και η απενεργοποίηση της Μοίρας «Μάτια» στις 5 Μαΐου σηματοδοτούν το τέλος του φιλμ της μακρόχρονης ιστορίας της.

Την θέση των αναγνωριστικών Phantom θα πάρουν τα F-16C/D Block 52+ Advanced, προσθέτοντας στους πολλαπλούς ρόλους που μπορούν να εκτελέσουν έναν ακόμη: αυτόν της τακτικής αναγνώρισης με το ατρακτίδιο αναγνώρισης DB-110 της Goodrich Aerospace. Αυτό όμως που δεν αλλάζει ούτε θα αλλάξει ποτέ, ακόμη και όταν η ιστορική 348 ΜΤΑ πάψει επισήμως να υπάρχει, είναι ο αόρατος σύνδεσμος που ενώνει τους πιλότους των πρώτων αναγνωριστικών τζετ της Π.Α με όσους πέταξαν τα θρυλικά RF-84F και την «απόλυτη» αναγνωριστική πλατφόρμα, τα RF-4E.   

«Πίνει, καπνίζει και κάνει θόρυβο» όπως κάθε Phantom: εικόνες και -εκκωφαντικός- ήχος από την δράση των RF-4E!

Δείτε στιγμιότυπα από την δράση της 348 ΜΤΑ και των αεροπλάνων με τα οποία επιχειρούσε στο ακόλουθο βίντεο.