Ο Σπύρος Μουστακλής «δεν μετάνιωσε ούτε για μια στιγμή που έχασε την υγεία του, εξαιτίας της αντιδικτατορικής του δράσης», περιγράφει η σύζυγός του, Χριστίνα είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ. «Ήταν ικανοποιημένος γιατί αγωνίστηκε για την πατρίδα του, ήταν πατριώτης και εξετέλεσε τα καθήκοντά του, υπερασπίστηκε τη δημοκρατία» θυμάται.
Η κ. Μουστακλή σκιαγραφεί τον ηρωικό ταγματάρχη ως έναν άνθρωπο που χαρακτηριζόταν «από υπερβολική κινητικότητα και ζωηρότητα, ήταν πολύ ομιλητικός, κοινωνικός και εκφραστικός. Τον ενδιέφεραν μόνο η δημοκρατία, η ελευθερία και τα δικαιώματα του ανθρώπου. Όλοι του οι φίλοι και οι συνάδελφοι τον αναφέρουν σαν έναν αετό που πέταγε όταν τον έβλεπαν».
Τα φρικτά βασανιστήρια
Ωστόσο, μετά τα φρικτά βασανιστήρια που υπέστη το 1973 στα κρατητήρια του ΕΑΤ-ΕΣΑ από τη Χούντα των Συνταγματαρχών, ο Σπύρος Μουστακλής είχε σοβαρά προβλήματα υγείας με ολική παράλυση των δεξιών του άνω και κάτω άκρων. «Ήταν αφασικός ιατρικά. Ήταν σαν ένας άνθρωπος που απλά ζούσε, ανέπνεε, αλλά δεν είχε όλα τα άλλα που τον χαρακτήριζαν. Με τα βασανιστήρια τον καθήλωσαν ακίνητο, του στέρησαν την ομιλία του. Νόμιζε κανείς ότι είχαν μελετήσει με τη μεγαλύτερη ιατρική λεπτομέρεια τι να του προκαλέσουν για να του στερήσουν αυτά που τον χαρακτήριζαν. Ήξεραν τι άνθρωπος ήταν γιατί πάντα μιλούσε ελεύθερα, πάντα εκφραζόταν, όπου και αν ήταν» επισημαίνει η κ. Μουστακλή.
Η ίδια παρατηρεί ότι οι επόμενες γενιές θα πρέπει να τον θυμούνται ως έναν αγωνιστή που «ένωνε και ενώνει τους Έλληνες». «Συνεργάστηκε χωρίς φανατισμό πολιτικό με όλους τους ανθρώπους από κάθε πολιτική παράταξη. Θεωρούσε ότι θα ήταν ιδανικό να μην υπάρχουν φανατισμοί και να υπερισχύουν τα δικαιώματα του ανθρώπου, η ελευθερία και η δημοκρατία. Επίσης, πίστευε πολύ στους νέους και ήλπιζε ότι θα εμπνευστούν από τα ανθρώπινα ιδεώδη» διηγείται η κ. Μουστακλή και συμπληρώνει: «Τον απασχολούσε η πατρίδα του. Η καταγωγή του από το Μεσολόγγι προφανώς τον είχε επηρεάσει πάρα πολύ και ήταν πράγματι ένας απόγονος των Ελεύθερων Πολιορκημένων με αυτά που έζησε».
Η Χριστίνα Μουστακλή γνώρισε τον σύζυγό της στα τέλη της δεκαετίας του ’50. Το 1966 αρραβωνιάστηκαν, ωστόσο για τον Σπύρο Μουστακλή είχαν αρχίσει ήδη τα υπηρεσιακά προβλήματα, λόγω των πολιτικών του φρονημάτων. Ντοκουμέντα από το φάκελο φρονημάτων του φέρνει σήμερα στο φως το ΑΠΕ-ΜΠΕ. Μετά την επιβολή της δικτατορίας ήταν από τους πρώτους που αποτάχθηκαν από το στρατό, ενώ τον Ιούλιο του 1967 παντρεύτηκε τη Χριστίνα. Εκείνη θυμάται ότι με την επιβολή της χούντας τόσο ο Μουστακλής όσο και οι συνάδελφοί του δεν ήταν σε καλή ψυχολογική κατάσταση. «Ήταν σε μια κατάσταση εκνευρισμού και απελπισίας όταν έβλεπαν άλλους συναδέλφους τους, στους οποίους η πατρίδα έδωσε όπλα για να την προστατεύσουν, εκείνοι να τα χρησιμοποιούν εναντίον της πατρίδας και φυσικά εναντίον των συναδέλφων τους. Έβλεπαν τους συναδέλφους, τους φίλους τους να γίνονται εχθροί τους, να τους ταλαιπωρούν, να τους εξορίζουν και να τους βασανίζουν».
Αυτό το διάστημα η Χριστίνα Μουστακλή γράφει ένα βιβλίο με τη βιογραφία του συζύγου της, όπου σκιαγραφείται όλο το ιστορικό, κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο της εποχής. Το βιβλίο αναμένεται να κυκλοφορήσει το φθινόπωρο. Η ίδια χαρακτηρίζει τη διαδικασία της συγγραφής πολύ οδυνηρή. «Δυστυχώς έχουν φύγει πολλοί από τους ανθρώπους αυτούς από τη ζωή και μας λείπουν αυτοί που ζήσαμε μαζί, αυτοί που αγωνίστηκαν, αυτοί που πάσχισαν. Ξέρετε, το να επεξεργάζομαι ένα βιβλίο, όπου οι περισσότεροι έχουν φύγει μού είναι πάρα πολύ οδυνηρό. Να βλέπω, να γράφω, να θυμάμαι εποχές, καταστάσεις, πρόσωπα, πράγματα και να ξέρω ότι όλοι αυτοί έχουν φύγει από κοντά μας».
Σήμερα, 50 χρόνια μετά την επιβολή της δικτατορίας η κ. Μουστακλή αναρωτιέται αν οι αγωνιστές αυτοί θα ήταν ευχαριστημένοι. «Θα ήθελαν να δουν μια Ελλάδα καλύτερη από κάθε πλευρά στον 21ο αιώνα, με όλη την πρόοδο της επιστήμης και της τεχνολογίας. Ωστόσο, το οικονομικό πρόβλημα που ζει η πατρίδα μας επισκιάζει πολλές άλλες καταστάσεις. Και αυτό είναι λυπηρό και οδυνηρό. Σήμερα βρισκόμαστε σε άλλες κατοχές και άλλα προβλήματα και λέει κανείς ότι ίσως δεν θα μπορέσει ποτέ η Ελλάδα να ανασάνει, να είναι ελεύθερη, να μην έχει τέτοια προβλήματα. Από τον καιρό που ιδρύθηκε το ελληνικό κράτος δεν έχουμε ποτέ ησυχάσει και ήταν πολύ μικρά τα ευχάριστα διαλείμματα», λέει και καταλήγει: «Με τρομάζει που πέρασαν τόσα χρόνια και οι επιπτώσεις όλης αυτής της κατάστασης δεν έχουν φύγει. Ζούμε ακόμα τις επιπτώσεις της τραγικής αυτής ιστορίας. Στην κατάσταση που βρίσκεται η πατρίδα μας ζούμε κατά ένα μέρος τα αποτελέσματα της επιβολής της δικτατορίας».
Βίντεο: Ο Παττακός λέει για τον Σπύρο Μουστακλή…ότι όχι μόνο δεν μετανιώνει αλλά…»Καλά του κάναμε»
