Οι ρυθμίσεις για στρατιωτικούς στο νόμο Γεννηματά – Ποιοι «μπαίνουν» στην «παραμεθόριο»

Σ΄ ένα νομοσχέδιο για τους φάρους η ΑΝΥΘΕΑ Φώφη Γεννηματά “πέρασε” μια σειρά ρυθμίσεων που έχουν να κάνουν με το προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων.

Ποιες είναι αυτές όπως αναφέρονται στο κείμενο της αιτιολογικής έκθεσης που σνοδεύει το νομοσχέδιο Γεννηματά.

• Κάλυψη δικαστικών εξόδων
Σκοπός της ρύθμισης είναι η παροχή της δυνατότητας καταβολής των δικαστικών εξόδων σε κάθε είδους και κατηγορίας στρατιωτικό και πολιτικό προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων, το οποίο, για λόγο αναγόμενο στην εκτέλεση των υπηρεσιακών του καθηκόντων, εμπλέκεται σε ποινική, πολιτική ή διοικητική δίκη, είτε προσωπικά είτε κάποιο μέλος της οικογένειάς του. Η ανάγκη που καθιστά επιβεβλημένη τη ρύθμιση αφορά την εξασφάλιση της προστασίας του κάθε είδους και κατηγορίας προσωπικού εκ μέρους της Υπηρεσίας, ώστε να λαμβάνεται η πληρέστερη δυνατή μέριμνα για τη διαμόρφωση των συνθηκών και προϋποθέσεων απρόσκοπτης και ανεπηρέαστης εκτέλεσης του υπηρεσιακού τους καθήκοντος. Στη διάταξη δεν γίνεται πλέον αναφορά σε αναλογική εφαρμογή προϊσχυόντων νομοθετημάτων, αλλά παρέχεται πρωτογενές νομικό έρεισμα κάλυψης των δικαστικών εξόδων του προσωπικού των Ενόπλων Δυνάμεων. Το πεδίο εφαρμογής της εκτείνεται και στο προσωπικό που έχει εξέλθει της ενεργού υπηρεσίας.

•Μέριμνα προσωπικού με οικογενειακά προβλήματα υγείας
Με το προϊσχύον νομικό πλαίσιο, την ειδική άδεια δικαιούται το στρατιωτικό προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων που έχει σύζυγό ή προστατευόμενα μέλη οικογένειας (τέκνα ή γονείς) τα οποία δεν εργάζονται και πάσχουν από νόσημα που απαιτεί τακτικές μεταγγίσεις αίματος ή χρήζει περιοδικής νοσηλείας. Με τη νέα διάταξη εξαλείφεται η προϋπόθεση να μην εργάζονται τα προστατευόμενα μέλη, επεκτείνοντας έτσι το πεδίο εφαρμογής της σε περισσότερες περιπτώσεις και αυξάνοντας τον αριθμό των δικαιούχων. Η ρύθμιση κρίθηκε αναγκαία στο πλαίσιο μέριμνας του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας για την προστασία της οικογένειας, της υγείας και της εργασίας του προσωπικού του, συμβάλλοντας στην ελάφρυνση των προβλημάτων του και στη βελτίωση των όρων διαβίωσής του, αλλά και για την επίτευξη ισονομίας με τους πολιτικούς υπαλλήλους, για τους οποίους ήδη υπάρχει όμοια ρύθμιση.

• Άδεια ορισμένων κατηγοριών νοσηλευτικού προσωπικού
Κατ’ εξουσιοδότηση του ν.2071/1992 (ΦΕΚ Α΄123) έχει θεσμοθετηθεί με Κοινή Υπουργική Απόφαση η χορήγηση ειδικής πρόσθετης άδειας μετ’ αποδοχών δέκα (10) ημερών σε νοσηλευτές, μαίες, βοηθούς νοσηλευτές και φυσικοθεραπευτές πλήρους απασχόλησης σε χειρουργεία, μονάδες ανάνηψης, εντατικής θεραπείας, αυξημένης φροντίδας, στεφανιαίων νόσων, τεχνητού νεφρού, περιτοναϊκής κάθαρσης, AIDS, προώρων, αίθουσες τοκετών και παραλαβής, υπηρεσίες αιμοδοσίας, μονάδες μεσογειακής αναιμίας και αιμορροφιλικών των νοσηλευτικών ιδρυμάτων ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και νοσοκομείων του ΙΚΑ.
Με το ν.2913/2001 (ΦΕΚ Α΄102) η χορήγηση της άδειας αυτής επεκτάθηκε στο πολιτικό προσωπικό αντιστοίχων ειδικοτήτων των στρατιωτικών νοσοκομείων και του ΝΙΜΤΣ.
Οι ανωτέρω διατάξεις δεν εφαρμόζονται για το στρατιωτικό προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων, το οποίο εργάζεται σε αντίστοιχες ειδικότητες με τους δικαιούμενους την ως άνω ειδική ετήσια άδεια και μάλιστα υπηρετεί στα στρατιωτικά νοσηλευτικά ιδρύματα μαζί με το πολιτικό προσωπικό, για το οποίο υπάρχει η σχετική πρόβλεψη, με αποτέλεσμα να δημιουργείται εμφανής διάκριση μεταξύ εργαζομένων που απασχολούνται στις ίδιες μονάδες και με τα ίδια καθήκοντα.
Δεν υπάρχει ουσιαστικός λόγος εξαίρεσης του στρατιωτικού προσωπικού από την εν λόγω γενική ρύθμιση και με διάταξη του άρθρου αυτού διευθετείται η σχετική εκκρεμότητα.

•Εργασία Αποκλειστικών Νοσοκόμων
Το Υπουργείο Υγείας με το ν. 4132/2013 (ΦΕΚ Α΄59) διαμόρφωσε ένα νέο νομικό πλαίσιο κριτηρίων επιλογής, οργάνωσης και εργασίας των αποκλειστικών νοσοκόμων που παρέχουν υπηρεσίες σε νοσηλευόμενους σε νοσοκομεία του ΕΣΥ και σε ιδιωτικές κλινικές.
Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας εκτίμησε ότι ήταν αναγκαία η επέκταση της εφαρμογής του εν λόγω πλαισίου στα νοσηλευτικά ιδρύματα των Ενόπλων Δυνάμεων, ώστε η προσφορά και η ποιότητα ομοίων υπηρεσιών αποκλειστικών νοσοκόμων να είναι κοινή.
Για το λόγο αυτό επεκτείνεται στα στρατιωτικά νοσοκομεία και στο ΝΙΜΤΣ η δυνατότητα παροχής υπηρεσιών αποκλειστικών νοσοκόμων και παράλληλα παρέχεται η δυνατότητα ρύθμισης με κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Άμυνας και Υγείας όλων των σχετικών επιμέρους ζητημάτων.

• Μειωμένο ωράριο εργασίας στρατιωτικού προσωπικού με τέκνα με ειδικές ανάγκες
Στο ν.3257/2004 (ΦΕΚ Α΄143) προβλέπεται δυνατότητα μειωμένου ωραρίου εργασίας στο στρατιωτικό προσωπικό και στους στρατιωτικούς δικαστές των Ενόπλων Δυνάμεων που έχουν ή επιμελούνται τέκνο ή σύζυγο με πνευματική, ψυχική ή σωματική αναπηρία.
Το νομικό πλαίσιο που καθορίζει τα αντίστοιχα δικαιώματα πολιτικού προσωπικού επεκτείνει το δικαίωμα αυτό και σε όσους έχουν με δικαστική απόφαση την επιμέλεια τέκνου με ειδικές ανάγκες, καθώς και στους αναδόχους γονείς ατόμου με ειδικές ανάγκες, για όσο χρόνο διαρκεί η αναδοχή.
Για λόγους εξίσωσης δικαιωμάτων και υποστήριξης προσωπικού που αντιμετωπίζει ίδιας φύσης οικογενειακές και κοινωνικές δυσκολίες, με τη διάταξη του άρθρου αυτού η εν λόγω επέκταση ισχύει και για το στρατιωτικό προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων.

• Κριτήρια μετατάξεων Υπαξιωματικών
Ο σκοπός της ρύθμισης έγκειται στην παροχή του δικαιώματος μετάταξης του άρθρου 9 του ν. 3883/2010 σε μεγαλύτερο αριθμό στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων. Κρίθηκε, δηλαδή, ότι είναι υπέρμετρα δεσμευτικός ο περιορισμός των δικαιούχων σε όσους έχουν αποφοιτήσει με βαθμό «εξαίρετα» από τα προβλεπόμενα σχολεία της ειδικότητάς τους και, για το λόγο αυτό, μεταβάλλεται η προϋπόθεση του βαθμού σε «λίαν καλώς», ώστε να υπάρχει μεγαλύτερος αριθμός υποψηφίων και να επιλέγονται μεταξύ αυτών οι καταλληλότεροι.

• Τιμητική απονομή βαθμού Αξιωματικού σε Ολυμπιονίκες
Με τις τροποποιήσεις που γίνονται στο άρθρο 39 του ν.3883/2010 επανακαθορίζεται το νομικό πλαίσιο απονομής ιδιότητας Αξιωματικού των Ενόπλων Δυνάμεων σε Ολυμπιονίκες. Όσοι εξ αυτών έχουν συμπληρώσει την ηλικία υποχρεωτικής στράτευσης, όπως αυτή καθορίζεται στο ν.3421/2005 αλλά όχι το 35ο έτος της ηλικίας τους, έχουν δικαίωμα να υποβάλουν αίτηση άσκησης του εν λόγω δικαιώματος, υπό τις προϋποθέσεις και τους όρους που καθορίζονται στο άρθρο αυτό. Για τις γυναίκες αθλήτριες ισχύουν τα ίδια ηλικιακά όρια που ισχύουν και για τους άνδρες αθλητές. Αλλαγή με την προϊσχύουσα ρύθμιση συνιστά και ο χρόνος κατάταξής τους στις Ένοπλες Δυνάμεις, ο οποίος πλέον ορίζεται μετά το πέρας της ενεργού αθλητικής δραστηριότητάς τους ή το αργότερο δύο (2) έτη μετά την τελευταία συμμετοχή τους σε εθνική ομάδα.
Όπως φαίνεται και στον τίτλο του άρθρου, η απονομή της ιδιότητας του Αξιωματικού έχει αμιγώς εξαιρετικό και τιμητικό χαρακτήρα και η νομική της φύση είναι διαφορετική από αυτήν των προσλήψεων προσωπικού στο Δημόσιο.
Στο άρθρο γίνεται ρητή πρόβλεψη για την θεωρητική και πρακτική τους εκπαίδευση, ώστε να αποκτήσουν βασικές γνώσεις άσκησης καθηκόντων Αξιωματικών και στρατιωτικών γενικά.
Προσθήκη σε σχέση με το προϊσχύον άρθρο αποτελεί η δυνατότητα αμισθί άσκησης αθλητικών ή πολιτιστικών δραστηριοτήτων που προβάλλουν την κοινωνική προσφορά των ΕΔ, κατόπιν έγκρισης του οικείου Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου.
Ως προς τη διάταξη της υποπαραγράφου ε΄ του άρθρου 6 του ν.3883/2010, ο καθορισμός της αρχαιότητας γίνεται κατά σειρά βάσει της ημερομηνίας ονομασίας τους ως Αξιωματικών (αρχαιότεροι καθίστανται όσοι έχουν ονομαστεί νωρίτερα), τη θέση που έχουν καταλάβει στους Ολυμπιακούς Αγώνες (αρχαιότεροι καθίστανται όσοι έχουν καταλάβει υψηλότερη θέση) και την ηλικία τους (αρχαιότεροι καθίστανται όσοι έχουν γεννηθεί νωρίτερα).
Επειδή έχει παρατηρηθεί ότι κάποιοι εκ των αθλητών μπορούν να αξιοποιηθούν στις Ένοπλες Δυνάμεις και σε άλλες θέσεις, πέραν αυτών των καθηγητών φυσικής αγωγής, επειδή έχουν αποκτήσει τίτλους σπουδών άλλων επιστημών (π.χ. ιατρικής), με τη νέα παράγραφο 10 του άρθρου 39 του ν.3883/2010 δίνεται η δυνατότητα να μετατάσσονται σε Όπλο, Σώμα ή ειδικότητα του κλάδου στον οποίο υπηρετούν, ώστε να προσφέρουν διαφορετικού τύπου χρήσιμες υπηρεσίες. 

• Ιατροδικαστές Ενόπλων Δυνάμεων
Στα Σώματα Υγειονομικού των Ενόπλων Δυνάμεων υπηρετούν Αξιωματικοί ιατροί που έχουν την επιστημονική δυνατότητα διενέργειας ιατροδικαστικών πράξεων. Για το λόγο αυτό, η αρμοδιότητα επί των υποθέσεων που υπάγονται στην καθ’ ύλη αρμοδιότητα των Στρατιωτικών Δικαστηρίων σύμφωνα με τις διατάξεις του Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα, θα συμβάλει στην εξάλειψη καθυστερήσεων που μπορεί να προκληθούν λόγω φόρτου εργασίας των Ιατροδικαστικών Υπηρεσιών του κράτους.

• Παραμεθόριες περιοχές
Με την παράγραφο 1, στις περιοχές που ορίζονται στην παράγραφο 1 του άρθρου 24 του ν. 1892/1990 ως παραμεθόριες, προστίθενται αυτές των πρώην κοινοτήτων Οθωνών, Μαθρακίου και Ερεικούσσης. Οι λόγοι ανάγονται σε ζητήματα εθνικής ασφάλειας και είναι απόρρητοι. Σε κάθε περίπτωση, όπως είναι σαφές από τη διατύπωση της εν λόγω παραγράφου, ότι δηλαδή οι διατάξεις της περιορίζονται αποκλειστικά στο πεδίο εφαρμογής του ν.1892/1990, αυτή δεν μπορεί να συνδεθεί με το πεδίο εφαρμογής άλλου νόμου, όπως του άρθρου 15 του ν.4024/2011 (Α΄226) σχετικά με τα επιδόματα επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας και απομακρυσμένων παραμεθορίων περιοχών.
Ως προς τη ρύθμιση της παραγράφου 2:
α. Σύμφωνα με τις διατάξεις διάταξη της παραγράφου 1 του άρθρου 25 του ν. 1892/1990, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 114 παρ. 2 του ν. 3978/2011 (ΦΕΚ Α΄137), απαγορεύεται κάθε δικαιοπραξία εν ζωή με την οποία συνιστάται υπέρ φυσικών ή νομικών προσώπων με ιθαγένεια ή έδρα εκτός των κρατών-μελών της ΕΕ και της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ) οποιοδήποτε εμπράγματο ή ενοχικό δικαίωμα, που αφορά ακίνητα, κείμενα στις παραμεθόριες περιοχές, καθώς και η μεταβίβαση μετοχών ή εταιρικών μεριδίων ή η μεταβολή του προσώπου εταίρων εταιριών οποιασδήποτε μορφής που έχουν στην κυριότητα τους ακίνητα στις περιοχές αυτές.
β. Στο άρθρο 26 του ν. 1892/1990 ορίζεται ότι φυσικά ή νομικά πρόσωπα που δεν ανήκουν στις κατηγορίες της ανωτέρω παραγράφου 1 του άρθρου 25 μπορούν να ζητήσουν την άρση της απαγορεύσεως για τις παραμεθόριες περιοχές με αίτηση τους. Η απαγόρευση αίρεται με απόφαση της επιτροπής, που λαμβάνεται με πλειοψηφία του συνόλου του αριθμού των μελών της και με θετική οπωσδήποτε ψήφο του εκπροσώπου του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας.
γ. Από το συνδυασμό των παραπάνω διατάξεων, που αποσκοπούν στη διαφύλαξη της εθνικής ασφάλειας και της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας, μέσω νομοθετικών περιορισμών κτήσεως εμπραγμάτων ή ενοχικών δικαιωμάτων επί ακινήτων στις παραμεθόριες περιοχές από πρόσωπα (φυσικά ή νομικά), με ιθαγένεια ή έδρα εκτός των κρατών – μελών της ΕΕ και της ΕΖΕΣ, τα οποία είναι δυνατόν να θέσουν σε κίνδυνο την ασφάλεια και εδαφική ακεραιότητα της Χώρας, συνάγεται ότι:
(1) Έχει αρθεί η απαγόρευση, που υπήρχε προ της αντικαταστάσεως της άνω διατάξεως, για δικαιοπραξίες εν ζωή στις παραμεθόριες περιοχές από φυσικά ή νομικά πρόσωπα με ιθαγένεια ή έδρα εντός των κρατών-μελών της ΕΕ και της ΕΖΕΣ.
(2) Απαγορεύεται κάθε δικαιοπραξία κλπ μόνο σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα με ιθαγένεια ή έδρα εκτός των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενώσεως και της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών.
(3) Η διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 26 του ν. 1892/1990, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 114 παρ. 3 του ν. 3978/2011, αναφέρθηκε στην άρση της απαγορεύσεως που μπορούν να ζητήσουν με αίτηση τους, στην αρμόδια επιτροπή, φυσικά ή νομικά πρόσωπα που δεν ανήκουν στις κατηγορίες της παραγράφου 1 του άρθρου 25, δηλαδή αυτά για τα οποία δεν έχει αρθεί με τη διάταξη αυτή η σχετική απαγόρευση. Διαφορετική ερμηνεία θα καθιστούσε τη διάταξη αυτή άνευ αντικειμένου, καθόσον μη υπάρχουσας απαγορεύσεως στο νόμο για φυσικά ή νομικά πρόσωπα με ιθαγένεια ή έδρα εντός των κρατών-μελών της ΕΕ και της ΕΖΕΣ (αίρεται με τη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 25) δεν νοείται και άρση αυτής.
(4) Τα πρόσωπα που δικαιούνται να ζητήσουν την άρση της απαγορεύσεως συστάσεως δικαιοπραξιών στις παραμεθόριες περιοχές είναι μόνο όσα υπόκεινται στην απαγόρευση του άρθρου 25 παρ. 1 του ν. 1892/1990, δηλαδή φυσικά ή νομικά πρόσωπα ιθαγένειας ή έδρας εκτός των κρατών της ΕΕ και της ΕΖΕΣ.
(5) Επομένως, φυσικά ή νομικά πρόσωπα με ιθαγένεια ή έδρα εντός των κρατών – μελών της ΕΕ και της ΕΖΕΣ μπορούν να αποκτήσουν οποιοδήποτε εμπράγματο ή ενοχικό δικαίωμα, που αφορά ακίνητα, κείμενα στις παραμεθόριες περιοχές, χωρίς να απαιτείται απόφαση διοικητικής αρχής.
δ. Την ανωτέρω ερμηνεία της διάταξης έχει διατυπώσει με την υπ’ αρ. 12/2011 Γνωμοδότησή του ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, κατόπιν ερωτήματος του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Εφετείου Θράκης, ο οποίος είχε εκφράσει προβληματισμούς που προκύπτουν από τη γραμματική διατύπωση της διάταξης της παραγράφου 1 του άρθρου 26 του ν. 1892/1990 και συγκεκριμένα της φράσης «δεν ανήκουν».
ε. Παρά το γεγονός ότι αφενός δεν θα ήταν δυνατή η ερμηνεία και εφαρμογή του ν. 1892/1990 με τρόπο διάφορο του ανωτέρω, η διάταξη απαλείφει τη λέξη «δεν», η οποία προκάλεσε το πρόβλημα και καθιστά τη διάταξη πλήρως λειτουργική και ορθά ερμηνεύσιμη, χωρίς την ανάγκη αναδρομής στην ως άνω Γνωμοδότηση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου.

•Κατάργηση «Γραφείων Υπηρεσίας Εφέδρων κατά Νομό»
Με το β.δ. 885/10-8-1962 αντικαταστάθηκαν τα Συμβούλια Εφέδρων του α.ν. 1562/1950 με τα ΓΥΕΝ, έργο των οποίων ορίστηκε η υποβοήθηση της Διεύθυνσης Εφέδρων Πολεμιστών, Αγωνιστών, Θυμάτων και Αναπήρων Πολέμου (ΔΕΠΑΘΑ) της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικού Σχεδιασμού και Υποστήριξης του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, στην εκπλήρωση της αποστολής της.
Η πλειοψηφία των Γραφείων Υπηρεσίας Εφέδρων κατά Νομό» (ΓΥΕΝ) στεγάζεται σε στρατιωτικούς χώρους, πλην αυτού της Μεσσηνίας, το οποίο λειτουργεί σε μισθωμένο γραφείο. Το προσωπικό τους αποτελείται από το Διευθυντή ή/και το Βοηθό Διευθυντή, αναλόγως του πληθυσμού και των αναγκών κάθε νομού. Η αποζημίωσή τους, η οποία είναι ανάλογη του βαθμού που φέρουν, υπερβαίνει ετησίως το ποσό των €120.000 σε 42 λειτουργούντα ΓΥΕΝ.
Τα τελευταία έτη ο αριθμός των εφεδροπολεμιστικών σωματείων έχει μειωθεί σημαντικά, οι δε οργανώσεις αναπήρων, θυμάτων πολέμου και Εθνικής Αντίστασης έχουν αποδυναμωθεί για διάφορους λόγους (προχωρημένη ηλικία μελών και αδυναμία ενεργού συμμετοχής τους). Με το δεδομένο αυτό και επειδή η δαπάνη που προκαλούν τα ΓΥΕΝ στον προϋπολογισμό του ΥΠΕΘΑ είναι υπέρμετρη σε σχέση με το σκοπό που επιτελούν και τη συνδρομή τους στη λειτουργία της ΔΕΠΑΘΑ, αποφασίστηκε η πρόταση νόμου για την κατάργησής τους.
Η διάταξη εφαρμόζεται σε συνδυασμό με αυτήν της παραγράφου 9 του άρθρου 47, σύμφωνα με την οποία εκδίδεται προεδρικό διάταγμα κατόπιν πρότασης του Υπουργού Εθνικής Άμυνας να εκδώσει απόφαση ρύθμισης των λεπτομερειών και των εκκρεμοτήτων που τυχόν προκύψουν από την κατάργηση, καθώς και με τις περιπτώσεις ε΄ έως και θ΄ του άρθρου 48 για την αναγκαία κατάργηση των σχετικών διατάξεων.

Διαβάστε ακόμη:

Τι αλλάζει στις αναβολές για τον στρατό το προσωπικό των ΕΔ και τα ΕΑΣ – Νόμος σκούπα Γεννηματά