Συμπληρώθηκαν 57 χρόνια από τα »Σεπτεμβριανά»(6-7/9/1955), την επιχείρηση του τουρκικού κράτους κατά των μειονοτήτων – με πρώτη την Ελληνική- στην Κωνσταντινούπολη.
Για το δράμα των Ρωμιών, το τουρκικό σχέδιο εξάλλειψης \, τις συνέπειες και το πρέπει να γίνει σήμερα μιλά ο εκδότης της εφημερίδας «Απογευματινή» της Κων/λης , κ. Μιχάλης Βασιλειάδης.
Η εφημερίδα Birgun με τον τίτλο « Η κοινωνία μας εξαλείφεται, χρειάζονται ειδικά μέτρα» γράφει ότι έχουν περάσει 57 χρόνια από τα » Σεπτεμβριανά» αλλά ακόμα δεν ξεχάστηκε ο πόνος και η ντροπή. Ο εκδότης της εφημερίδας «Απογευματινή» Κων/λης , υπογράμμισε ότι τα Σεπτεμβριανά ήταν γεγονότα που σχεδιάστηκαν εκ των προτέρων για την εξάλειψη όχι μόνο των Ρωμιών αλλά όλων των μειονοτήτων. Ο κ Βασιλειάδης είπε ότι μετά τα γεγονότα αυτά δεν σημειώθηκε σοβαρή μείωση του πληθυσμού των Ρωμιών , όπως είχε επικρατήσει (η εντύπωση αυτή) .
Ακόμα ο κ Βασιλειάδης είπε : Το πώς ετοιμάστηκαν τα γεγονότα των Σεπτεμβριανών και το πώς σχεδιάστηκαν , αναφέρθηκαν επί χρόνια από τα πιο αρμόδια χείλη. Σε αυτά είχε αναφερθεί και ο Στρατηγός Γιρμιμπέσογλου και στη συνέχεια θέλησε να τα πάρει πίσω , αλλά δεν έγινε. Ο Γιρμιμπέσογλου για αυτά τα γεγονότα είχε πει «Ήταν μια από τις καλύτερες δουλειές που είχαμε κάνει». Τα γεγονότα αυτά είχαν γίνει για να τρομοκρατηθούν οι Ρωμιοί και οι μειονότητες και να θελήσουν να φύγουν. Το θέμα της Κύπρου ήταν πρόφαση. Αν η αιτιολογία ήταν η Κύπρος, τότε δεν θα άγγιζαν τους Εβραίους και τους Αρμενίους, έτσι δεν είναι; Η ετοιμασία που είχε γίνει όμως δεν ήταν μόνο για τους Ρωμιούς , ήταν για όλες τις μειονότητες, Στόχος ήταν η εξάλειψη των μειονοτήτων.
Για αυτό υπάρχει και απόδειξη . Αυτό το είχαν πει και στην γυναίκα μου. Επιδείχθηκε ιδιαίτερη προσπάθεια να μην αγγιχθούν οι άνθρωποι κατά την καταστροφή των καταστημάτων και των σπιτιών, όμως εκείνο που ελέγετο τελευταίο κατά την έξοδο από το κατάστημα ή το σπίτι που κατέστρεφαν, ήταν «Κοίτα να δείς , σήμερα ήρθαμε για τα πράγματα σου, όμως μετά από μία εβδομάδα θα ξανάρθουμε . αν είσαι ακόμα εδώ θα σε σκοτώσουμε». Τα λόγια αυτά έδειχναν ξεκάθαρα ποιος ήταν ο στόχος .
Ο κ Βασιλειάδης που αναφέρθηκε και στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι μειονότητες, είπε ότι είναι θετική η επιστροφή των ακινήτων των Βακουφίων , αλλά αν δεν ληφθούν τα απαιτούμενα μέτρα, δεν θα μείνει κάποια κοινωνία στην οποία θα επιστραφούν τα ακίνητα αυτά και ότι τα ακίνητα θα μείνουν στα χέρια αυτών που θα τα αρπάξουν.
Το θέμα της επιστροφής των ακινήτων στα Βακούφια είναι καλό,είπε, όμως η κοινωνία αυτή τείνει να εξαφανιστεί. Ο πληθυσμός της συνεχώς μειώνεται . Ο μέσος όρος ηλικίας συνεχώς ανεβαίνει. Αν δεν επιδειχθεί ενδιαφέρον στο σημείο αυτό, αν δεν ληφθούν μέτρα, όλα εκείνα που επιστρέφονται, επισημαίνω ότι θα βρεθούν στα χέρια αυτών που θα τα αρπάξουν, ή επειδή θα εξαλειφθεί η κοινότητα, μετά από κάποιο διάστημα θα πάνε πίσω κατά τρόπο επισκευασμένο σε αυτούς που τα επέστρεψαν. Αυτήν την στιγμή εκείνοι οι οποίοι πήραν τα ακίνητα αυτά σε καλή κατάσταση τα επιστρέφουν ερείπια. Τώρα αυτά και πάλι θα επισκευαστούν κατά τρόπο που θα φέρουν έσοδα , αλλά μετά από κάποιο διάστημα θα πάνε πίσω σε αυτούς που τα επέστρεψαν.Ο κ Βασιλειάδης που αναφέρθηκε και στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι μειονότητες, είπε ότι είναι θετική η επιστροφή των ακινήτων των Βακουφίων , αλλά αν δεν ληφθούν τα απαιτούμενα μέτρα, δεν θα μείνει κάποια κοινωνία στην οποία θα επιστραφούν τα ακίνητα αυτά και ότι τα ακίνητα θα μείνουν στα χέρια αυτών που θα τα αρπάξουν.
Κατά συνέπεια – πρόσθεσε- το ουσιαστικό πρόβλημά μας είναι η επίλυση του πληθυσμιακού προβλήματος της κοινωνίας αυτής Ο πρωθυπουργός μας είπε κάτι το καλό . Να κάνουν όλοι 3 παιδιά. Ναι αλλά πως μπορεί μια κοινωνία που ο μέσος όρος ηλικίας είναι άνω των 60 να κάνει τρία παιδιά; Και πέραν αυτού η δική μας κοινωνία δεν μειώθηκε με θανάτους έτσι ώστε να αντικατασταθεί με γεννήσεις. Η μείωση του πληθυσμού μας προέκυψε με την αναχώρηση 13.000 ατόμων που εγκατέλειψαν την χώρα αυτή με μια βαλίτσα των 25 κιλών εντός 24 ωρών λόγω της μονόπλευρης ακύρωσης στα τέλη του 1964 μιας Διεθνούς Συμφωνίας. Από το 1965 μέχρι το 1966 εντός 18 μηνών ολοκληρώθηκε η επιχείρηση απέλασης.
Οσο και αν ο φόρος περιουσίας και τα Σεπτεμβριανά ήταν γεγονότα με βαριές συνέπειες, δεν έγινε αισθητή μείωση στον πληθυσμό μας έτσι όπως είχε επικρατήσει η αντίληψη αυτή. Παρόλα όσα βιώθηκαν, ο Ρωμιός προσπάθησε να μαζέψει από τα ερείπια των σπιτιών του και των καταστημάτων του υλικά για να ξαναφτιάξει το σπίτι του στον τόπο που γεννήθηκε. Ο Παναγιώτατος σε ομιλία του μετά τα 6-7 Σεπτεμβριανά είχε πει «Με τα υλικά που θα μαζέψουμε από τα ερείπια θα ξαναφτιάξουμε τα σπίτια μας και τις φωλιές μας». Όχι ούτε με τον φόρο περιουσίας ούτε μετά τα Σεπτεμβριανά είχε γίνει μια αισθητή μείωση του πληθυσμού των Ρωμιών στην Κων/λη. Ο πληθυσμός των 120.000 , όταν άρχισαν οι απελάσεις στο τέλος του 1964 , ήταν πάνω από 90.000 . Αργότερα μετά από 18 μήνες όταν ολοκληρώθηκε η διαδικασία απελάσεων , ο πληθυσμός έπεσε κάτω από 30.000 . Εντός 18 μηνών 60.000 άτομα άφησαν τα εδάφη τους , τα σπίτια τους και τα υπάρχοντά τους και εξαναγκάστηκαν να φύγουν από την χώρα με μια βαλίτσα των 25 κιλών.
Τώρα συνέχισε – εκείνο που λέγεται είναι να γυρίσουν πίσω. Κατ’ αρχή θα πρέπει να γυρίσουν από τον «άλλο κόσμο» . Τότε λέγεται <<ας επιστρέψουν τα παιδιά τους» . Ομως τα παιδιά τους έχουν την δουλειά τους και τα νοικοκυριά τους . Γιατί να έρθουν; Θα έρθει από την Ελλάδα, να έρθει και τι να κάνει; Εκεί που θάρθει στην Τουρκία μπορεί να πάει στην Γερμανία, στην τσέπη του έχει το διαβατήριό του. Στην Ελλάδα ο κατώτερος μισθός έπεσε από τα 800 στα 500 ευρώ. Ομως στην Τουρκία είναι κάτω των 400. Γιατί να έρθει;
Εμείς ως κοινότητα θα πρέπει να αξιολογήσουμε τα ακίνητα που επιστρέφονται στο πλαίσιο ενός καλού σχεδίου για υποστήριξη σε αυτούς που θα έρθουνε. Για την ηθική αποζημίωση των 13.000 απελαθέντων θα πρέπει να δοθεί άδεια παραμονής και άδεια εργασίας σε αυτούς που θα έρθουν από την Ελλάδα. Τα άτομα αυτά θα πρέπει την ημέρα που θα έρθουν να εμφανιστούν στις αρμόδιες αρχές και να πουν «Εγώ ήρθα για να εγκατασταθώ, δώστε μου άδεια εργασίας» και όταν το πούν η άδεια αυτή θα πρέπει να τους δοθεί. Μόνο με τέτοιου είδους μέτρα η κοινωνία αυτή μπορεί να σταθεί στα πόδια της.
Υπάρχει μια λύση ακόμα . Εμείς έχουμε ένα Πατριαρχείο. Ομως αυτό δεν μπορεί να πάει στην Τράπεζα και να καταθέσει τα χρήματά του. Δεν μπορεί να ανοίξει λογαριασμό. Εάν έχει το δικαίωμα τότε μπορούν τα ακίνητα των Ευαγών ιδρυμάτων που επιστρέφονται να μεταβιβαστούν στο Πατριαρχείο, διότι όσο και αν εξαλειφθεί η κοινωνία , το Πατριαρχείο θα παραμείνει ως ένα Διεθνές Ιδρυμα. Κατά συνέπεια εάν τα ακίνητα αυτά καταγραφούν στο Πατριαρχείο τουλάχιστον θα έχει μια εγγύηση.
