Τι κατέθεσαν οι στρατιωτικοί για το Φάκελο της Κύπρου

Γράφει ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΑΚΑΡΑΣ

Ο αποκαλούμενος ΄΄Φάκελος της Κύπρου΄΄, ή μάλλον η δικαστική έρευνα και δίωξη των υπευθύνων, αποκλείστηκε με Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου (αριθ.ΠΥΣ 45/7-3-75) από το πρώτο διάστημα της μεταπολίτευσης. Επιτροπές αξιωματικών συγκέντρωσαν όλο το αρχείο από όλες τις υπηρεσίες που είχαν σχέση με το Κυπριακό, το σφράγιζαν με ειδική σφραγίδα που γράφει ΄΄Αρχείον Ελληνοτουρκικής Κρίσεως 1974΄΄ και το παρέδωσαν μέχρι 15 Μαρτίου 1975. Η διαταγή ήταν του Αβέρωφ.

Στη συνέχεια το αρχείο Κύπρου των ΕΔ και με ότι συγκέντρωσε η Επιτροπή της Βουλής για την Κυπριακή υπόθεση, σφραγίσθηκε σε κιβώτια και φυλάσσεται σε αποθήκη της Βουλής. Αυτό είναι και το υλικό που συνθέτει τον αποκαλούμενο ΦΑΚΕΛΟ ΚΥΠΡΟΥ.

Το πιθανότερο είναι πως οι άμεσα ενδιαφερόμενοι θα έχουν ήδη φροντίσει για την ΄΄απαλλοτρίωσή του΄΄.
Η εξεταστική επιτροπή συμπληρώνοντας το έργο της και βγάζοντας τα συμπεράσματά της το 1988, κατέθεσε το πόρισμά της. Κανονικά θα έπρεπε, να αρθεί η πράξη του υπουργικού συμβουλίου και οι εξ αυτής αποφάσεις του ΥΕΘΑ για αναστολή διώξεων. Δεν έγινε και διαιωνίζεται το πρόβλημα και η ατιμωρησία τριάντα τρία χρόνια από την εισβολή. Ακολουθούν ενδεικτικά αποσπάσματα από τις καταθέσεις στην επιτροπή αυτή της Βουλής.


Ο Γκιζίκης, που ασκούσε καθήκοντα Προέδρου της Δημοκρατίας, στην κατάθεσή του εκθέτει όλους τους αρχηγούς των ΕΔ, που ο καθένας διεκδικούσε για τον εαυτό του τη δόξα της ιδέας για αλλαγή εξουσίας, λέγοντας πως του το είπε ΄΄… ο Συνταγματάρχης Μπραβάκος. Ήτο ο διευθυντής του στρατιωτικού μου γραφείου…΄΄. Στο ερώτημα ποιος τον επέλεξε για πρόεδρο της δημοκρατίας στις 25 Νοεμβρίου 1973 ο Γκιζίκης απαντά με τρόπο που ξαφνιάζει για το επίπεδο. «…Είχα αγαπητέ κύριε Βουλευτά κάποια ακτινοβολία στο στρατό… είχα αδυναμία στον Ιωαννίδη και ο Ιωαννίδης σε μένα. …»

Το όνομα του Ιωαννίδη το επαναλαμβάνει οκτώ φορές στην απάντησή του. Δεν κρύβει τίποτε. Τονίζει πως ο Ιωαννίδης ήλεγχε όλο το στράτευμα με ένα δίκτυο πιστά αφοσιωμένων σ’ αυτόν αξιωματικών. «…Θα ήταν ανώφελο να αρνηθώ… σε σύσκεψη που συμμετείχα εγώ, ο Ανδρουτσόπουλος, ο Μπονάνος και ο Ιωαννίδης αποφασίσαμε να ανατρέψουμε τον Μακάριο…» Συναντιόντουσαν κάθε Τετάρτη στο σπίτι του Ανδρουτσόπουλου, αυτός, ο Γκιζίκης, ο Ιωαννίδης και ο Μπονάνος σε συσκέψεις τακτικές και πολύωρες.


Ο στρατηγός Μπονάνος ξευτελίζεται περισσότερο από όλους ενώπιον της επιτροπής γιατί μιλάει πολύ, όπως και ο Αραπάκης, αλλά απρόσεκτα. Στην επιτροπή προσπαθεί να πείσει, πως αυτός και όχι οι άλλοι είναι ο μαιευτήρας της μεταπολίτευσης. «…φωνάζω τους {αρχηγούς}…που είχαμε συμφωνήσει και τους λέω, ΄΄πάω στο Γκιζίκη να απαιτήσω αλλαγή της κυβερνήσεως. Θα μείνετε στα γραφεία σας και θα περιμένετε διαταγές μου΄΄. Πήγα και έγινε η μεταπολίτευση…»

Μνημονεύει αναφορά του αρχηγού ΓΕΕΦ ταξιάρχου Γεωργίτση «…με δύο ενυπογράφους ονομαστικάς καταστάσεις αξιωματικών οίτινες επέδειξαν ανικανότητα και δειλίαν ενώπιον του εχθρού (28 ονόματα) ως και αξιωματικών που έπρεπε να επαναπατρισθούν λόγω… κοπώσεως (27 ονόματα, μεταξύ των οποίων και το ιδικόν του!)…».
Ο Μπονάνος εμφανίζεται από τους πιο αποτυχημένους ακόμα και στην εσωτερική σχέση των αρχηγών. Ο Αραπάκης ελίσσεται με γλυκόπικρες επισημάνσεις και βάζοντας τον εαυτό του σε επίπεδο ηγήτορος με πολιτική σκέψη. Συνδαιτυμόνας του Καραμανλή, από πολύ παλιά γνωστός του Κανελλόπουλου για τον οποίο τρέφει θερμά αισθήματα, συγκαταβατικός με τον Αβέρωφ, τον οποίο χρησιμοποίησε για να φέρει (ο Αραπάκης) τον Καραμανλή. Απ’ όλους ξεχωρίζει ο Αγγελής και έπεται ο Γαλατσάνος.
Αυτό που δεν γνώριζαν ήταν, πως όσοι ασκούν εξουσία με δοτές διαδικασίες, όπως οι πολιτικοί και στρατιωτικοί της χούντας, δεν την ελέγχουν στην πραγματικότητα, δεν αισθάνονται υπεύθυνοι, δεν πιστεύουν στην αποστολή τους, εύκολα προδίδουν αυτόν, απ’ όπου εκπορεύεται η δύναμή τους. Αυτό έγινε και με τους αρχηγούς των ΕΔ τις ημέρες εκείνες.

Δεν ήταν ηγέτες αυτοί.
Ο Αραπάκης με το Μαργαρίτη είναι οι δύο αρχηγοί του ναυτικού που υπηρετούν το καθεστώς της 21ης Απριλίου ο ένας για πέντε χρόνια (από 18-11-1968 μέχρι 1-6-1973) και ο άλλος στη συνέχεια και μέχρι 8-1-1975. Ο πρώτος μιλάει για τον εαυτό του παραβιάζοντας τον κανόνα, που θέλει τον έξυπνο, να προωθεί αυτά που επιθυμεί με τη μικρότερη αυτοπροβολή. Τον Αραπάκη τον διατήρησε ο Καραμανλής αρχηγό μετά τη μεταπολίτευση, για όσο χρόνο ακριβώς τον χρειαζόταν. Και αυτό σήμαινε πως επιβραβεύτηκε για τον ρόλο του τις ώρες, που όλοι οι άλλοι πανικόβλητοι κρύφτηκαν. Ενώ αυτός γνώριζε καλά Αγγλικά και άδραξε και την ευκαιρία, που του δόθηκε. Για το ρόλο του ΄΄διαπραγματευτή΄΄ καταθέτει πως αγωνίζεται αυτός μόνος του από τη μια μεριά και ο Νίξον, ο Κίσινγκερ, ο Ετσεβίτ από την άλλη με τα πολυπληθή επιτελεία τους!!. «….εγώ ολομόναχος στο γραφείο …με ένα δεύτερο άνθρωπο, έπαιρνα μοναχά τον Κυπραίο στο τηλέφωνο στο σπίτι του, ο οποίος μου έλεγε ΄΄Μπράβο κύριε αρχηγέ, πολύ ωραία για τους ελιγμούς σου…΄΄.»

Πιστεύει, πως κατάφερε να επιτύχει κατάπαυση του πυρός. Ακριβώς εκείνο που ήθελαν δηλαδή και οι Ετσεβίτ- Σίσκο.
Διότι την επέκταση του προγεφυρώματος και την αποβίβαση του κυρίου όγκου στρατευμάτων και υλικού τα επέτυχαν, τις ώρες που καθυστέρησε η έναρξη κατάπαυσης του πυρός και οι μέρες που την ακολούθησαν. Με τις ελληνικές δυνάμεις να τηρούν ΄΄σιγή΄΄ πυροβόλων. Αυτά επέτυχε με ΄΄σκληρές΄΄ διαπραγματεύσεις ο αρχηγός του ΓΕΝ. Ο Αραπάκης θα απαντήσει και αυτός για το ποιος είχε πρώτος την ιδέα της παράδοσης της εξουσίας από τη χούντα των στρατιωτικών στους πολιτικούς. Συγχαίρει για την ερώτηση «…καλά κάνετε και με ρωτάτε. Το είχα στο μυαλό μου και με βασάνιζε. Είχα την πρωτοβουλία και έριξα την ιδέα, και όταν είπα να κάνουμε την πολιτική αλλαγή, ο… {Μπονάνος} μου λέει. ΄΄Τι εννοείς, να καλέσουμε τους πολιτικούς;΄΄ Λέω ΄΄ΝΑΙ΄΄…στις 21 μετά τη σύσκεψη που είχαμε με τους αρχηγούς και τους υπαρχηγούς…».
Δεν εντοπίσθηκε απόσπασμα κατάθεσης του αρχηγού του στρατού Γαλατσάνου.

Δημοσιεύθηκε στις εφημερίδες, πως ο τότε Α/ΓΕΣ δήλωσε (και ήταν ο μόνος που το έκανε) ότι «…αναλαμβάνω πλήρως τις ευθύνες μου τόσο για τις πράξεις μου όσο και για τις παραλήψεις μου…» Τουλάχιστον φέρθηκε με ευθύτητα και χωρίς παλινωδίες και απαίτηση για επιδαψίλευση τιμών και από πάνω. Το ΄΄επίτιμος΄΄ του το παρέχει η νομοθεσία. Ο ίδιος έπρεπε να μην το δεχτεί. Ή τουλάχιστον μετά τις απονομές αυτές του ΄΄επιτίμου΄΄ να παραιτηθούν όλοι οι άλλοι από τον τίτλο.
Ο αρχηγός της αεροπορίας πτέραρχος Παπανικολάου έκανε το κλασικό λάθος εκείνων, που μετά τη συμμετοχή τους σε δικτατορίες δηλώνουν, πως το έκαναν για να την πολεμήσουν από μέσα. Δεν ξεκαθάρισε με ποιον τρόπο. Δεν στάθηκε στο ύψος του πιστού συνεργάτη της χούντας, είπε αυτό που είπε και ο Γαλατσάνος του στρατού για την ανάληψη των ευθυνών του.


Ο Ντενίσης είναι ο στρατηγός του ΓΕΕΦ, που ανακαλείται στην Αθήνα προ του πραξικοπήματος, επειδή δεν του έχουν εμπιστοσύνη.
Αναφέρει στην επιτροπή της Βουλής, γιατί τα στρατόπεδα της εθνοφρουράς παρακολουθούνταν τη νύχτα από δυνάμεις του επικουρικού πιστές στον Μακάριο (εξ ου και το πραξικόπημα γίνεται ώρα 0830, που έχουν αποσυρθεί οι μακαριακοί). Επίσης για τις πληροφορίες περί εισβολής. «…τον Ιούνιο μας έφερε κάτι πληροφορίες το 2ο γραφείο ότι βρέθηκε από έναν Άγγλο αξιωματικό ένα σχέδιο…το στείλαμε στο επιτελείο…» Το ΑΕΔ γνώριζε τα της εισβολής ως συνέπεια του πραξικοπήματος, με τις διαβεβαιώσεις των Αμερικανών πως οι Τούρκοι θα πάρουν ΄΄μικρό κομμάτι μόνον΄΄ από το νησί. Επομένως τι να την κάνουν την πληροφορία του Άγγλου; Ήταν και ύποπτη η προέλευση, καθ’ ότι ήταν από τον στρατιωτικό ακόλουθο, αρμόδιο εκ της θέσης του να κάνει και προβοκάτσιες. Ήταν όμως και μια κίνηση από την πλευρά των Άγγλων, που τους δίνει και άλλοθι στις κατηγορίες, πως γνώριζαν για την εισβολή. Έτσι μπορούν να λένε πως γνώριζαν, αλλά το είπαν και στους Έλληνες μέσω του στρατιωτικού ακολούθου. Η ίδια δηλαδή ενέργεια που είχε γίνει από τον Αμερικανό Πρέσβη προς τον Αβέρωφ πριν το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου, ο οποίος δεν είπε πουθενά την πληροφορία περί πραξικοπήματος επειδή ΄΄ήταν απόρρητο των Αμερικανών΄΄!!!

Ο Γεφυροποιός!


Ο Γεωργίτσης αναλαμβάνει τη θέση του Ντενίση στο ΓΕΕΦ και επικεφαλής του πραξικοπήματος κατά του Μακαρίου. Αυτός ο αξιωματικός όπως και άλλοι του επιτελείου του στο ΓΕΕΦ είχαν συντρίψει τη δυνατότητα αντίστασης στην Κύπρο με το πραξικόπημα. Είχαν πάρει δυνάμεις της Εθνοφρουράς από τις θέσεις τους και τις χρησιμοποίησαν κατά του Μακαρίου. Ο ίδιος χαρακτηρίζεται ως αδύνατου χαρακτήρα, όχι αποφασιστικός και συχνά να υποκαθίσταται από τον υποδιοικητή του στη λήψη αποφάσεων τις ημέρες των συγκρούσεων με τους εισβολείς. Ο Γεωργίτσης δεν ήταν απλό εκτελεστικό όργανο, ούτε μικρού βαθμού αξιωματικός. Πίστευε και αυτός σ’ αυτό που έκανε. Και στο πραξικόπημα και στην εισβολή. Στο πρώτο χτύπησε τον ΄΄εσωτερικό΄΄ εχθρό. Στο άλλο άφησε τον εξωτερικό να μπει ανενόχλητος, μην παίρνοντας αποφάσεις.
Ο συνταγματάρχης Κομπόκης επιχειρησιακός υπεύθυνος για το πραξικόπημα υπό τον Γεωργίτση και διοικητής των καταδρομών στην Κύπρο καταθέτει, πως εκτελεί διαταγές, για πραξικοπήματα κ.λ.π. αρκεί να προέρχονται από την ιεραρχία. ΄΄Τα στελέχη υπακούουν και εκτελούν κατά 99%, αρκεί να μην περιλαμβάνεται και δολοφονία΄΄, λέει ο Κομπόκης. Το ότι δολοφονήθηκαν εκατοντάδες στο πραξικόπημα κατά του Μακαρίου δεν μέτρησε. Το ότι ήταν η διαταγή παράνομη, με οποιονδήποτε τρόπο και εάν την ερμήνευε κανείς, πάλι δεν μέτρησε.
Ο υποστράτηγος Πούλος Γεώργιος, κατά την εισβολή ήταν επικεφαλής του πυροβολικού στην Κύπρο. «Οι Τούρκοι εκτελούν ναυτικήν άσκησιν κατόπιν αδείας αρχών ΝΑΤΟ. Να επιδείξετε αυτοσυγκράτησιν» είπαν από το Αρχηγείο Ενόπλων Δυνάμεων (ΑΕΔ). Ο Πούλος τηλεφωνεί στο ΑΕΔ στον υποστράτηγο Χανιώτη, βγάζει το τηλέφωνο έξω από το παράθυρο και του λέει «…δεν ακούτε κύριε αρχηγέ τους βομβαρδισμούς;» Η απάντηση ήταν η ίδια: «αυτοσυγκράτηση». Δεν αντέδρασαν ως αμυνόμενοι που δέχονται επίθεση. Στην πλύση εγκεφάλου που έχουν υποστεί για το Κυπριακό, τα γεγονότα του πραξικοπήματος και της εισβολής αποτελούν ακόμα τμήμα της τακτικής ΄΄ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα΄΄. Επομένως η εντολή ΄΄αυτοσυγκράτηση΄΄ ερμηνευόταν απ’ αυτούς κάπως έτσι ΄΄κάτι ξέρουν εκεί πάνω που θα ακολουθήσει και δεν το ξέρουμε εμείς΄΄. Κάτι παρόμοιο ισχυρίζεται και ο Α/ΓΕΝ Αραπάκης που γυρίζει πίσω τα υποβρύχια. Δεν ήξερε λέει τι συνεννοήσεις και συμφωνίες υπάρχουν.
Ο Κορκόντζηλος είχε πάρει μέρος στην επίθεση κατά του προεδρικού μεγάρου στο πραξικόπημα ως επικεφαλής επιλαρχίας αρμάτων.

Δεν είχε πρόβλημα να βομβαρδίσει το προεδρικό μέγαρο κατά το πραξικόπημα αλλά μόνον με γραπτή εντολή από τον αρχηγό του στρατού που δόθηκε και κόστισε στον Α/ΓΕΣ Γαλατσάνο την αποστρατεία του νωρίς στη μεταπολίτευση σε αντίθεση με Παπανικολάου και Αραπάκη.
Το πραξικόπημα το σχεδίασαν και υλοποίησαν Έλληνες στρατιωτικοί. Οι Αμερικανοί με τους Τούρκους και με σύμπραξη των Βρετανών το υιοθέτησαν, το σιγοντάρισαν το εκμεταλλεύτηκαν και μοίρασαν την Κύπρο στα δύο με την εισβολή των Τούρκων. Έλληνες και Κύπριοι πολιτικοί που ανέλαβαν στις 24 Ιουλίου 1974 τα ηνία διαχειρίστηκαν μια κρίση με ορατά πλέον τα αποτελέσματα. Το πιθανότερο είναι να ΄΄συζήτησαν και αποδέχθηκαν΄΄ στο παρασκήνιο τους επερχόμενους στόχους του ΑΤΤΙΛΑ ΙΙ. Η δικαιοσύνη πρέπει να αποφανθεί για τις ευθύνες του πραξικοπήματος κατά του Μακαρίου, το παρασκήνιο, την εισβολή και τις επιχειρήσεις κατά τη διάρκειά της.
Να μην ξεχνάμε, πως κάποιοι πολέμησαν στην Κύπρο. Και πολέμησαν γενναία και κράτησαν τις γραμμές, που τους είχαν εμπιστευθεί. Η πολιτεία πρέπει να πει επίσημα ποιοι ήταν αυτοί.
Το άνοιγμα του φακέλου της Κύπρου υλοποιεί τα παραπάνω και είναι οφειλή στους Λαούς της Ελλάδας και της Κύπρου.

(Η επόμενη ανάρτηση θα αφορά τη συμμετοχή και δράση στελεχών του Πολεμικού Ναυτικού στο πραξικόπημα)

Διαβάστε ακόμη:

Κύπρος πραξικόπημα – Αττίλας : Πως συμπεριφέρθηκαν Έλληνες στρατιωτικοί ποιοι έφυγαν τρέχοντας