Μια αδημοσίευτη συνέντευξη του ναυάρχου Λεωνίδα Βασιλικόπουλου στον Αντώνη Κακαρά δεν μπορεί παρά να έχει τεράστιο ενδιαφέρον. Η συνέντευξη λόγω του όγκου της θα δημοσιευθεί σε συνέχειες. Σήμερα το πρώτο μέρος.
ΒΑΣΙΛΙΚΟΠΟΥΛΟΣ ΛΕΩΝΙΔΑΣ
(Μέρος πρώτο)
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1932. Στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων φοίτησε στο διάστημα 1950-1954 και υπηρέτησε το ΠΝ μέχρι τον Ιούνιο 1989.
Από 1985-86 είναι ο Αρχηγός του Στόλου και στη συνέχεια του Ναυτικού μέχρι το 1989 που παραιτήθηκε από Α/ΓΕΝ και του απονεμήθηκε ο βαθμός του Ναυάρχου και ο τίτλος του Επιτίμου Αρχηγού ΓΕΝ.
Από τον Οκτώβρη 1993 αναλαμβάνει Διοικητής ΕΥΠ απ’ όπου επίσης παραιτήθηκε την 1η Φεβρουαρίου 1996.
Υπέβαλλε τρεις παραιτήσεις από ισάριθμες θέσεις τα χρόνια αυτά. Το 1966 ως υποπλοίαρχος, το 1989 ως Αρχηγός του Ναυτικού και το 1993 από Διοικητής της ΕΥΠ. Και οι τρεις είχαν ως αιτία ΄΄λόγους αρχής΄΄. Αυτές οι ΄΄αρχές΄΄ κάνουν τον Βασιλικόπουλο, στέλεχος προερχόμενο από τις μεταπολεμικές Ένοπλες Δυνάμεις, να δραστηριοποιείται κατά της δικτατορίας 1967-74 χωρίς ανάπαυλα.
Είναι ιδρυτικό μέλος του Συνδέσμου Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών (ΣΦΕΑ) περιόδου 1967-1974 του οποίου υπήρξε Πρόεδρος την περίοδο 1992-93.
Το κείμενο που παρουσιάζεται εδώ δεν αφορά σε ολόκληρη τη συνέντευξη λόγω όγκου. Σε ορισμένα σημεία παρεμβάλλεται η σύζυγός του Νότα (κόρη του Σταύρου Ηλιόπουλου) παρέχοντας διάφορα στοιχεία και διευκρινίσεις.
Ο Βασιλικόπουλος απεβίωσε στις 29 Μαΐου 2014.
(20 Φεβρουαρίου και 9 Σεπτεμβρίου 2002)
……………..
Β. Ο πατέρας μου ήταν αξιωματικός… Και υπασπιστής του Δαμασκηνού.. η σχέση του με τον Δαμασκηνό ξεκίνησε από την κατοχή. Γιατί ήταν σε μια οργάνωση εδώ, αντιστασιακή, που ήταν μπλεγμένος και ο Υψηλάντης σε αυτήν.
.- Σε τι περιβάλλον διαμορφώθηκες σαν αξιωματικός; Πως διαμορφώθηκες; Επέδρασε αυτό το περιβάλλον επάνω σου ή όχι;
Β. Κοίταξε το περιβάλλον… όχι δεν επέδρασε. …Κοίταξε να δεις. …Άνετα μπορεί να χαρακτηριστεί ότι η πορεία του μέχρις ενός σημείου, είναι παράλληλη …, ήταν Παπαναστασιακός, άρα Βενιζελικός… Στον ίδιο γενικό άξονα εκινείτο η οικογένεια της Νότας, από τον πατέρα της εννοώ, με την οικογένεια τη δική μου από τον πατέρα μου. Κατάλαβες; …Όταν, μετά τον εμφύλιο φύγανε οι προοδευτικές δυνάμεις και εμείς ας πούμε, θεωρούμαστε συνοδοιπόροι, έτσι; Όταν οι προοδευτικές δυνάμεις ασφυκτιούν κάτω από τον βρόγχο της δεξιάς, μαζεύονται και λένε «Πώς θα εκπροσωπηθούμε στο …, έγινε το λάθος με τον Δεκέμβρη και τα λοιπά, από εδώ και πέρα πως θα χρησιμοποιηθούμε κοινοβουλευτικά.» Και μαζεύονται όλοι, εμείς και ο Ηλιόπουλος, ο οποίος ήταν του σοσιαλιστικού κόμματος …… του Πασσαλίδη …… και γίνεται η Ε.Δ.Α. …
.- Δεν ξέρουμε αξιωματικούς των Ενόπλων Δυνάμεων να έχουν σχέσεις και να παντρεύονται στη συνέχεια, όπως εσύ με την Νότα;
Β. {εκείνος που} παντρεύτηκε την κόρη του Τσιριμώκου… Εκεί τους δώσανε άδεια…. Πάμε τώρα λοιπόν στην χούντα. Πάμε στη χούντα.
.- Είσαι απόστρατος στη δικτατορία, είσαι παντρεμένος, η Νότα είναι έγκυος …… ο Σταύρος Ηλιόπουλος, ο πατέρας σου Νότα έχει συλληφθεί … Και ο Λεωνίδας αρχίζει να ασχολείται με τη δικτατορία.
Β. Είχα αρχίσει ήδη να ασχολούμαι…
.- Λεωνίδα, το Ισραήλ έπαιξε ρόλο στην επιβολή της δικτατορίας ή όχι; Το γεγονός ότι τον Μάιο του ‘67 έχουμε τον πόλεμο των έξι ημερών;
Β. Ναι. Το θίγω …
.- Παπαδόπουλος και Ι.Δ.Ε.Α. έχουν σχέση;
Β. Βεβαίως …. Λοιπόν εδώ τα λέω αναλυτικά. «Τα θεμέλια για την αμυντική εκτροπή άρχισαν να μπαίνουν πολύ νωρίς. Από την δεκαετία του ’50. Μεθοδικά και υπομονετικά ένα στρατιωτικό παρακράτος άρχισε τότε να υφαίνει το δίχτυ της συνωμοσίας, εκμεταλλευόμενο κυρίως τους εξής παράγοντες.Πρώτον, τη στείρα αντικομουνιστική υστερία των πρώτων χρόνων της μετεμφυλιακής περιόδου που αποτέλεσε και την κυρίαρχη ιδεολογία και πολιτική της τότε πολιτικής ηγεσίας στην Ελλάδα. Δεύτερον, τη διαβρωτική εξάπλωση του Ι.Δ.Ε.Α. στο Σώμα των Ελλήνων αξιωματικών. Κάτω από τη σκέπη της παραστρατιωτικής αυτής οργάνωσης εκκολάφθηκαν και αναπτύχθηκαν οι περισσότεροι των πρωταγωνιστών της χούντας του ’67. Τρίτον, την ενσυνείδητη υποκίνηση και υποστήριξη που αφειδώς τους προσφέρθηκε από κάποιους ανάξιους πολιτικούς που στόχευαν στη διαιώνισή τους στην εξουσία περιφρονώντας τη λαϊκή βούληση, που ήταν αντίθετη. Τέταρτον, την προώθηση στις ηγετικές θέσεις των Ενόπλων Δυνάμεων ανάξιων στρατιωτικών ηγητόρων, που ανέχθηκαν, επέτρεψαν και υπέθαλψαν παραστρατιωτικά κυκλώματα μέσα στους κόλπους αυτού του χώρου. Κυκλώματα που κατέλυσαν κάθε έννοια πειθαρχίας, αποδιάρθρωσαν τη συνοχή του και τον εξέτρεψαν από την αποστολή του. Πέμπτον, τη νοσηρή σχέση που είχε καθιδρυθεί ανάμεσα στο βασιλιά και σε μεγάλη μερίδα των αξιωματικών των Ενόπλων Δυνάμεων πάνω στην απαράδεκτη αρχή ‘’Μου ανήκετε, σας ανήκω’’ αντί της ορθής ‘’Ανήκετε στο έθνος΄΄. Έκτον, το πρόβλημα της επετηρίδας που υπέβοσκε στις Ένοπλες Δυνάμεις και καθιστούσε ευεπίφορους σε κάθε είδους συνωμοτική προσέγγιση τους αξιωματικούς και ιδιαίτερα τους κατωτέρους και τέλος, την ανάμιξη του ξένου παράγοντα που αποτελεί τη μόνιμη επωδό σε κάθε άτυχη έκβαση μιας εθνικής μας υπόθεσης, χωρίς όμως πάντοτε να έχει τις διαστάσεις που της αποδίδονται και που αρκετές φορές έχει χρησιμοποιηθεί για να προσφέρει άλλοθι και να καλύψει ντόπιες ενοχές.»
.- Για πρώτη φορά … Είναι πολύ ωραίο. Για πρώτη φορά βλέπω γραμμένη την πάγια επωδό σε ξένα πραξικοπήματα, που είναι η επετηρίδα. Τα υπόλοιπα … είναι διαπιστώσεις …, είναι θεμελιωμένες θέσεις και απόψεις, τις οποίες δεν τις ακούει κανείς από αξιωματικούς συχνά και έτσι μαζεμένες.
Β. Μα εγώ εδώ …υποστηρίζω τις ένοπλες δυνάμεις. Η ομιλία είναι για να υποστηρίξω τις ένοπλες …
.- Άρα νομίζεις ότι η επετηρίδα έπαιξε ρόλο στην… στην 21 Απριλίου;
Β. Βεβαίως. Και ιδίως έπαιξε ρόλο στον στρατό της ξηράς.
.- Και αν όχι στους συνωμότες, έπαιξε ρόλο στους υποστηρικτές;
Β. Βεβαίως και έπαιξε. Βεβαίως.
.- Εσύ είσαι απόστρατος στις 21 Απριλίου, στη συνέχεια αρχίζεις δραστηριότητες;
Β. Λοιπόν, στη συνέχεια τι γίνεται; Στη συνέχεια εγώ ψάχνω πλέον να δω… Εγώ ως στρατιωτικός δεν έχω, όπως λέει και η Νότα, επαφές με πολιτικά πρόσωπα τότε, για να ενταχθώ δηλαδή, όπως έγινε η Δημοκρατική Άμυνα…. Μετά έχω την καχυποψία των αριστερών, ως αξιωματικός, και έχω την καχυποψία…
.- Οι αριστεροί δηλαδή σε βλέπουν καχύποπτα γιατί ήσουν αξιωματικός;
Β. Και οι δεξιοί με βλέπουν καχύποπτα διότι αριστερίζω και επομένως είμαι πλέον ένα απομονωμένο άτομο. Έχω βέβαια …, εξού και έχει πλάκα εδώ. Την πρώτη μου λοιπόν συζήτηση, την κάνω με ένα φίλο μου δικηγόρο, ο οποίος ήταν πολιτευτής …, τον Άγγελο τον Καλκάκη, ο οποίος ήταν πολιτευτής της Ενώσεως Κέντρου, αλλά με ρίζες… Το σύγαμπρο του Λέοντα του Αυδή… Δώσαμε ένα ραντεβού στο Θησείο σε ένα καφενείο, «Τι γίνεται ρε Άγγελε;», «Τι γίνεται ρε Λεωνίδα, τι κάνουμε …» και τα λοιπά. Και μου λέει τότε ο Άγγελος, ο οποίος είχε, λόγω του ότι ήταν βουλευτής για ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα με την Ένωση Κέντρου, μου λέει «Ξέρεις έμαθα ότι γίνεται μία οργάνωση, Δ.Ε.Κ.Α. τη λένε.» η πρώτη οργάνωση … Εκεί πρέπει να ήταν και ο Κακλαμάνης.
.- Δ.Ε.Κ.Α., τα αρχικά τι σημαίνουν;
Β. Δημοκρατικό …, ξέρω ‘γω, Κίνημα, δεν το ήξερα καν. Μόνο που … Ήταν και ο Βερυβάκης απ’ ότι ξέρω και τα λοιπά. Εγώ τότε όμως δεν τους ξέρω αυτούς, ούτε καν τον Κακλαμάνη ξέρω, ούτε τον Βερυβάκη, ούτε κανέναν. Και του λέω, «Καλά ρε Άγγελε με συγχωρείς, τι είναι αυτή η οργάνωση, ποιος είναι ο αρχηγός;» Μου λέει «Ξέρεις κάτι …», μου λέει, άκου τώρα να δεις την πλάκα, «… έμαθα ότι αρχηγός είναι ένας εισπράκτορας λεωφορείων» ήταν ο Αντώνης ο Λιβάνης … κάπου δούλευε στα Κ.Τ.Ε.Λ.. Του λέω «Στάσου ρε Άγγελε τώρα, χωρίς να ξέρουμε τον αρχηγό, άμα μου λες τώρα ότι αρχηγός είναι εισπράκτορας των λεωφορείων, εγώ δεν ανακατεύομαι σ’ αυτά τα πράγματα.»
.- Αν ήταν δηλαδή πολιτικοποιημένο πρόσωπο ας ήταν και εισπράκτορας;
Β. Μα δεν τον ξέραμε. Εγώ ήμουνα παρθένος ακόμη. Λοιπόν, τι κάνουμε; Μαζευόμαστε πέντε φίλοι άσχετοι, όχι άσχετοι, ήμασταν συγγενείς. Ήταν δηλαδή άντρας της πρώτης εξαδέλφης της Νότας.
.- Όνομα;
Β. Ράλλης. Πέθανε νέος. Αυτός ήταν αναμεμειγμένος με τη νεολαία της Ε.Ρ.Ε.Ν., τότε της Ε.Ρ.Ε.Ν.. Αλλά δημοκρατικό παιδί. «Ρε Χρήστο τι γίνεται …» και τα λοιπά, του λέω «Κάτι πρέπει να κάνουμε.», «Ναι …» μου λέει, «… κάτι πρέπει να κάνουμε.» … Τον Σάκη τον Κούκη, τον Γεραρή το Θανάση, που είναι αδελφός του τωρινού προέδρου του Συμβουλίου Επικρατείας, μικρότερος ο Θανάσης, φοιτητές τότε αυτοί και με έναν Aught Couture τότε …ράφτη, το Νίκο τον Καρατζά που πήγε στο ΠΑ.ΣΟ.Κ., και κάνουμε τον πυρήνα της ΄΄Φιλικής Εταιρείας΄΄… Ο Σάκης έχει το Αθηνόραμα. Κάνουμε τον πυρήνα της Φιλικής Εταιρείας και αρχίζουμε με αυτοσχέδια μέσα, αλλά πια Μάιο Ιούνιο πλέον του ’67. Πλησιάζω τον Καλκάκη, του λέω «Άγγελε φτιάξαμε έναν πυρήνα, θα κάνουμε προκηρύξεις …» τότε αυτό ήτανε. Προκηρύξεις, θα γράφουμε στους τοίχους και τέτοια πράγματα.
.- Αυτά ήταν Λεωνίδα. Δεν ήταν ένοπλος ο αγώνας. Και αξίζει να πει κανείς, γιατί δεν ήταν; Γιατί δεν έγινε;
Β. Θα σου πω, θα σου πω. Προκηρύξεις, το ένα το άλλο. Μου λέει «Κοίτα να δεις, εγώ δεν θέλω να ανακατευτώ οργανωτικά, αλλά θέλω να βοηθάω ότι μπορώ.» Ο Άγγελος είχε χόμπι να φτιάχνει πράγματα, εργαστήριο ας πούμε.
.- Να κατασκευάζει. Σαν τον Τάσο τον Μήνη. Ο Τάσος ο Μήνης φτιάχνει πράγματα από βόμβες μέχρι και …
Β. Είχε και φωτογραφικό …, εμφάνιζε φωτογραφίες, μεγέθυνε φωτογραφίες, είχε δηλαδή τέτοια πράγματα. Και ήταν και δικηγόρος. Λοιπόν, του λέω «Εντάξει, τότε εσύ θα μας βοηθήσεις με τέτοια πράγματα.» Λέει, «Ευχαρίστως.» Του λέω «Θέλουμε έναν πολύγραφο.» … Μου φτιάχνει τον πολύγραφο, ο οποίος ήταν και χειροκίνητος. Δηλαδή έβαζες την μεμβράνη, άνοιγες ένα καπάκι, έβαζες την κόλλα το χαρτί, το πέρναγες με τη …, ένα πράγμα σαν πινέλο … Ναι τον κύλινδρο, τάκα τάκα και έβγαζες. Αλλά έβγαζες ας πούμε …, ξέρεις τώρα.
.- Κείμενα; Γράψατε κανένα κείμενο;
Β. Πολλά, ναι.
.- Σαν Φιλική Εταιρεία;
Β. Πρώτα πρώτα, βγάζουμε εφημερίδα. Το πρώτο τεύχος, δεν έχω κανένα. (…) με συλλάβανε. Βγάζουμε με τον θάνατο του Γεώργιου Παπανδρέου, βγάζουμε το πρώτο …, δύο τρία φύλλα βγάλαμε γιατί μετά μας πιάσανε.
.- Βγαίνανε Λεωνίδα; Ποιος τα έβγαζε; Εσύ τα έγραφες;
Β. Εγώ.
.- Εσύ τα έγραφες, εσύ είχες τον πολύγραφο …
Β. Συντάκτης …Πρέπει να γραφτώ στην Ε.Σ.Η.Ε.Α. Θυμάμαι και το πώς άρχιζα για τον Παπανδρέου τον Γεώργιο. «Νόμιζαν ότι ήταν νεκρός ». Στην κηδεία. «Τι λάθος!» και τα λοιπά και μετά δεν ξέρω πως τα προχώραγα στη συνέχεια.
.- Δηλαδή τρεις προκηρύξεις; Τρεις; Δεν έχεις καμία από αυτές;
Β. Μόνον τρεις; Προκηρύξεις πολλές. Δεν έχω, τα κάψαν όλα. Διότι τα είχα στης μάνας μου το σπίτι, η οποία μόλις με πιάσανε, η γυναίκα έπιασε και τα …
.- Εσένα σε πιάσανε πώς και γιατί;
Β. Θα σου πω περίμενε τώρα… Η πλάκα είναι η εξής. Την εφημερίδα μας την είχαμε βαφτίσει «Ο Ελεύθερος Έλλην» Πρόσεχε τώρα. Και μάλιστα από κάτω είχαμε το αυτό ότι «Ο Ελληνικός λαός δεν κάνει επιλογή τυράννων, αρνείται την τυραννία» του Παπανδρέου του Γεωργίου το ρητό, το λογότυπο, πώς το λένε, από κάτω. ‘Ο Ελεύθερος Έλλην’. Μετά προσχωρούν στην οργάνωση οι Ελεύθεροι Έλληνες….
.- ‘67 με ‘69 λειτουργεί η Φιλική Εταιρεία και βγάζει ανακοινώσεις … Πανό με πανιά τα οποία γίνονταν στο σπίτι σου;
Β. Καλά υπήρχαν και κωμικοτραγικά. Δηλαδή, όταν έγινε το πρώτο δημοψήφισμα …, το πρώτο δημοψήφισμα του Παπαδόπουλου, πότε έγινε, το ’68, ..το καλοκαίρι του ’68 έγινε το πρώτο δημοψήφισμα. Τότε εγώ με τον Γεραλή πήγαμε … Η Φιλική Εταιρεία, πήγαμε στο Λαιμό της Βουλιαγμένης, στην πλαζ, το βράδυ, που δεν λειτουργούσε ήταν κλειστή πλαζ. Καλοκαίρι όμως. Και πέσαμε κολυμπώντας από απέναντι και περάσαμε με σπρέι και μπογιές και βάψαμε όλες τις πλωτές εξέδρες, ‘’ Όχι στο Σύνταγμα της Χούντας’’, ‘’Κάτω ο Παπαδόπουλος’’ και ήταν Σάββατο βράδυ. Πρόσεχε, έχει πλάκα τώρα. Τσιλιαδόρο είχαμε αφήσει το Χρήστο το Ράλλη απέξω. Είχαμε υπολογίσει τη διαδρομή, να πάμε να βάψουμε τις εξέδρες, να βγούμε για να γυρίσουμε πίσω στην Αθήνα. Εάν ο μη γένοιτο μας συμβεί κάτι, εμείς στη Φιλική Εταιρεία, είχαμε πει το εξής. Ότι εάν συλληφθεί ένα μέλος, υποχρέωση του είναι να αντέξει, ανεξάρτητα τι θα υποστεί, 48 ώρες … ώστε να προλάβουν οι άλλοι να φύγουν. Και από εκεί και πέρα όπου τον πάνε οι δυνάμεις του εν πάση περιπτώσει. …
Ναι πέντε άτομα. Στο τέλος είχε προστεθεί και ο Χαμπίμπης ο Μπάμπης. Που ήταν στην ΄΄Άμυνα… πέφτουμε λοιπόν εγώ με τον Μπάμπη με μαγιό, καλοκαίρι ήτανε, είχαμε και μία μάσκα εν πάση περιπτώσει … 68 καλοκαίρι, τις παραμονές του δημοψηφίσματος. Πέφτουμε στη θάλασσα, περνάμε από κάτω να πούμε και βγαίνουμε μέσα στο χώρο στην πλαζ με τις πέντε πλωτές εξέδρες, όπου την επομένη θα γεμίζανε διότι πήγαινε ο κόσμος για μπάνιο βεβαίως. Πάμε στη πλώρη, βγαίνουμε απάνω, φσσσ με το σπρέι και τα λοιπά …. ‘’Όχι στο Σύνταγμα της χούντας’’, ‘’Κάτω ο Παπαδόπουλος’’. Αλλά τα είχαμε έτοιμα, δηλαδή μήτρα και αυτά. Ακουμπάγαμε τη μήτρα κάτω και με το σπρέι κάναμε φσσσ ρίχναμε. Η μήτρα ήταν από φορμάικα. Ήταν γραμμένα χαραγμένα. Πάμε στη δεύτερη, κάνουμε το ίδιο. Από την δεύτερη προς την τρίτη, όπως πηγαίναμε, βράδυ ήταν να πούμε, δεν είχε φεγγάρι … Κολυμπώντας από εξέδρα σε εξέδρα. Βλέπουμε να έρχεται κάθετα μία βάρκα. Δεν βλέπαμε καλά τι ήταν στη βάρκα μέσα. Ψυλλιαζόμαστε και σταματάμε αμέσως, του λέω «Θανάση, μήπως είναι του Λιμενικού;» Και τραβάμε ένα μακροβούτι και βγαίνουμε από κάτω από την εξέδρα, ξέρεις εκεί που είναι το κενό με τα βαρέλια.
.- Τα υλικά, το σπρέι;
Β. Τα πήραμε όλα μαζί μας, τα είχαμε στο χέρι. Βγαίνουμε από κάτω και περιμένουμε να δούμε τι θα γίνει. Σταματάει η βάρκα και ήταν ένα ζευγαράκι. Ανεβαίνει στην εξέδρα και αρχίζει δουλειά. Τώρα εμείς με νοήματα πάντα, αν φεύγαμε θα φωνάζανε αυτοί ΄΄δράκος΄΄ ξέρω ‘γω, ΄΄μπανιστηριτζήδες΄΄, κάτι τέτοιο θα φωνάζανε και …
.- Και μείνατε …, μέχρι πότε θα μένατε;
Β. Περίμενε, δεν μπορούσαμε να μιλήσουμε κιόλας, με νοήματα. Λέμε να περιμένουμε λίγο, και την τρώμε την τσόντα στη μάπα ολόκληρη …… ακουστικά, από την αρχή μέχρι το τέλος. Τελειώνουνε σε μια στιγμή αυτοί και λέμε, τώρα εάν πάνε για επανάληψη; Τι γίνεται; Ευτυχώς, λοιπόν, δεν πάνε για επανάληψη. Ξαναμπαίνουνε στη βάρκα και φεύγουνε, αλλά ο τσιλιαδόρος, που ήταν έξω, είχε περάσει η ώρα που είχαμε δώσει, οπότε φεύγει και τηλεφωνάει στους υπολοίπους, εκ των οποίων ο ένας είχε διαβατήριο θεωρημένο για το εξωτερικό … Όχι δεν έφυγε. Ο Σάκης ήτανε.
.- Ποιος Σάκης; Επώνυμο;
Β. Κούκης. Στο αεροδρόμιο τον σταματήσανε. (…).Τελικά, κάποια στιγμή, (…) να μένεις μέσα στο νερό ακίνητος, βράδυ, όσο και να είναι καλοκαίρι και τα λοιπά, παγώνεις. Βγαίνουμε έξω, ερχόμαστε απάνω τσάτρα-πάτρα και τα λοιπά και πάμε την άλλη μέρα πλέον να δούμε τους κόπους μας ρε παιδί μου … ως κολυμβητές, ως πελάτες, στην πλαζ. Λοιπόν γινόταν το εξής, για να μπεις στο πνεύμα της αυτής. Είμαστε όλοι στην αμμουδιά. Στον Λαιμό της Βουλιαγμένης. Πέφτανε οι κολυμβηταράδες μέσα, πηγαίνανε προς την εξέδρα. Μόλις ανέβαιναν στην εξέδρα και βλέπανε αυτά, αυτομάτως φεύγανε. Διαδόθηκε και μετά από λίγο, ενώ οι εξέδρες αυτές ήτανε μάντζο, είχανε μείνει έρημες …Ήρθε μία βενζινάκατος τις ρυμούλκησε και τις πήρε. Τις πήγανε έξω, ξεβάψανε και τις ξαναβάλανε την άλλη μέρα.
.- Κόσμος πάντως τα είδε;
Β. Ασφαλώς τα είδε. Η άλλη πλάκα ήταν η εξής με την Μπούμπα στον κινηματογράφο με τα αυτοκόλλητα. Με το καζανάκι … Που είχε δει η Μπούμπα τέσσερις φορές το έργο. Του Χρήστου του Ράλλη γυναίκα ήτανε.
.- Ο Χρήστος ο Ράλλη είπαμε, μέλος της Φιλικής Εταιρείας.
Β. Τα αυτοκόλλητα στα οποία γράφαμε συνθήματα από πάνω. Μπαίναμε στον κινηματογράφο όταν το έργο παιζόταν, που ήταν σκοτεινά. Τα κολλάγαμε, μετά αλλάζαμε σειρά, πηγαίναμε στην πίσω και τα λοιπά και στο διάλειμμα βρίσκανε το αυτοκόλλητο. Το τρίτο το ωραιότερο βέβαια, αλλά αυτό ήτανε με τα χαρτιά της τουαλέτας…
.- Η Φιλική Εταιρεία από Απρίλιο, Μάιο του ’67, έως …;
Β. Έως αρκετά θα έλεγα μέχρι τέλους 68.
.- Οργανωμένοι, Βασιλικόπουλος, …;
Β. Ο Ράλλης, ο Κούκης, ο Καρατζάς ο Νίκος, ο Γεραρής ο αδερφός ο μικρός του νυν προέδρου Συμβουλίου Επικρατείας. Τώρα κοίταξε να δεις εδώ αρχίζει το μπέρδεμα, διότι ο πατέρας του Γεραρή και αυτό φάνηκε όταν μας συνέλαβαν, … τελικά ο Γεραρής δεν δικάστηκε. Τίποτα. Τον άφησαν.
.- Για να κλείσουμε το θέμα της Φιλικής Εταιρείας, πότε σας πιάσανε;
Ν. 2 Αυγούστου του 1969. Ο Λεωνίδας εν τω μεταξύ είχε δικτυωθεί και με τους ΄΄Ελεύθερους Έλληνες΄΄.
Β. Πρόσεξε, εγώ λοιπόν τώρα …Όχι μόνο είχα δικτυωθεί, εξ ου και είχα λίγο ησυχάσει, ότι δεν απειλούμεθα τότε. Θα σου πω. Αν και βέβαια εκείνοι συνεχίσανε. Την άνοιξη του ‘69 πλησιάζομαι από τους Ελεύθερους Έλληνες …
.- Οι οποίοι ήτανε; Απόστρατοι μόνο;
Β. Πρόσεξε να δεις. Οι Ελεύθεροι Έλληνες είχανε και ένα πολιτικό κομμάτι …, ήτανε όλοι …, η μεγάλη πλειοψηφία ήταν στρατιωτικοί, του στρατού ξηράς. Λοιπόν, με πλησιάζουνε …Ο Χαμπίμπης τελικά με πλησίασε. Από την μεριά, ας πούμε του Υψηλάντη και με τον οποίον είμαστε και φίλοι, δηλαδή φίλοι συμφοιτητές, τον ήξερα είχαμε αμοιβαία εμπιστοσύνη… Ο Υψηλάντης ήταν αδελφός του Υψηλάντη που ήταν βουλευτής της Ενώσεως Κέντρου, αλλά από τους πολύ προοδευτικούς. Της εποχής του Βενιζέλου, μεγάλης ηλικίας… Και βλέπω ότι υπάρχει μία μεγάλη οργάνωση πλέον και λέω το εξής. Τι να καθόμαστε τώρα με τη Φιλική Εταιρεία να γράφουμε χαρτάκια και να κολλάμε χαρτάκια …Βέβαια εδώ είχαμε και μία φάση εκρηκτικών, την οποία εγώ πλήρωσα πολύ στη συνέχεια, τέλος πάντων. Ο Γεραρής … είχε επαφή με Κουβελάκη. Που έκανε και υπουργός Δικαιοσύνης επί ΠΑ.ΣΟ.Κ.. Ο Κουβελάκης ήταν βασικό στέλεχος της Δημοκρατικής Άμυνας … και είχαν βόμβες τότε, οι άλλοι, Καράγιωργας και τα λοιπά, εξού και τους πιάσανε με την έκρηξη της βόμβας. Λοιπόν μας λέει ο Γεραρής, «Έχω κάποιον, αλλά δεν μπορώ να σας πω ούτε σε ποια οργάνωση είναι, ούτε το όνομά του …» και τα λοιπά, «… εγώ τον ξέρω, αλλά δεν μπορώ να σας τον πω.», «Σεβαστό εντάξει.» του είπαμε, «Ο οποίος μπορεί να μας δώσει βόμβα να την βάλουμε.»
.- Λέει στην Φιλική Εταιρεία.
Β. Λέει σε μας τους πέντε εκεί πέρα. Μαζευόμαστε κάθε τόσο και λέγαμε τι θα κάνουμε. Του λέμε «Πάρτη.» Την παίρνει λοιπόν τη φέρνει. Ήταν μια πρωτόγονη βόμβα, επικίνδυνη να πάθεις ό,τι έπαθε και ο Καράγιωργας, να σου σκάσει στα χέρια να πούμε. Εν πάση περιπτώσει. Την είχαμε τη βόμβα, εμείς βέβαια ξέραμε τώρα και τι ισχύος ήταν αυτή και τα λοιπά και δεν θέλαμε σε καμιά περίπτωση να χτυπήσουμε άνθρωπο και ειδικά αθώο, αλλά ούτε και ένοχο, δεν είχαμε στα πλάνα μας τέτοια πράγματα. Προβληματιζόμαστε πού να την βάλουμε, τι να την κάνουμε, το ένα, το άλλο … Και τότε υπήρχε ένα γκαράζ υπαίθριο στην οδό Ομήρου, το οποίο τώρα έχει γίνει γκαράζ μεγάλο, τότε ήταν οικόπεδο, αλλά οικόπεδο με φύλακα στο κέντρο της Αθήνας. Λοιπόν λέγαμε να την βάλουμε εκεί για να γίνει ντόρος σε μια ώρα που είναι κλειστό, αυτό το βράδυ έκλεινε, δηλαδή έκλεινε αλλά ο χώρος ήταν ανοιχτός, αλλά έκλεινε με μια σιδερένια πόρτα απέξω, καγκελόπορτα δηλαδή και … έφευγε ο φύλακας. Ήταν άδειο, με αυτοκίνητα όμως μέσα τα οποία διανυκτέρευαν. Εκεί είχαμε σταμπάρει και ένα αμερικάνικο, με αμερικάνικες πινακίδες, δεν ξέρω από κάπου εκεί. Εντάξει να τη βάλουμε εκεί. Να την βάλουμε βράδυ, ούτως ώστε να μην πάθει κανείς τίποτα, αλλά θα γίνει μέσα στο κέντρο της Αθήνας, θα γίνει ντόρος. Και λέμε να ρίξουμε κλήρο ποιος θα την βάλει, και ο κλήρος πέφτει σε εμένα. Στην αρχή της Ομήρου. Γωνία Ομήρου και Πανεπιστημίου… Και ήταν μαλακία που έκανα, αυτό θυμάμαι. Απεδείχθη ότι ήταν και …Στάσου δεν παίρνω τη βόμβα και πάω στην Ομήρου με τη βόμβα, ήθελε ρύθμιση προηγουμένως. Δεν μπορούσες να τη βάλεις …, έπρεπε να τη ρυθμίσεις, γιατί είχε ένα ρολόι από αυτά που ήταν από μπρελόκ κλειδιών, δεν ξέρω εάν τα θυμάσαι, έπρεπε λοιπόν να τη ρυθμίσεις, να την βάλεις και να τη ρυθμίσεις. Και επειδή αν την έβαζα στην Ομήρου …, ήταν και μεγαλούτσικη, ήτανε τόση, θα με βλέπανε προφανώς … ψυλλιαζόσουνα τότε, πάω και πίνω έναν καφέ, χωρίς να έχει ρυθμιστεί η βόμβα, στο Κολωνάκι.
.- Μα τη βόμβα μαζί;
Β. Ναι. Ήταν και καλοκαίρι και δεν είχα ούτε καν σακάκι, είχα ένα πουλόβερ. Και εν συνεχεία …, άνοιξη ήτανε, εν συνεχεία μπαίνω στην τουαλέτα, την οπλίζω για μετά από μια ώρα, την τυλίγω με το …, δηλαδή ακουγότανε αυτή, έκανε τακ – τακ, τη τυλίγω με το πουλόβερ, την παίρνω υπό μάλης ο μαλάκας και κατεβαίνω για την οδό Ομήρου…. Δεν θυμάμαι τις ημερομηνίες, εν πάση περιπτώσει και αν δηλαδή έσκαγε εκείνη την ώρα που πήγαινα εγώ, διότι από Κολωνάκι μέχρι Ομήρου είναι μια διαδρομή, θα με είχε κάνει κομμάτια βέβαια. Εν πάση περιπτώσει, πάω εκεί, φθάνω, σαλτάρω την πόρτα να πούμε, τη βάζω στο κωλοαυτοκίνητο αυτό και φεύγω. Φεύγω …, είχα τσιλιαδόρους βέβαια τους άλλους δύο στις δύο γωνίες, που μου λέγανε αν είναι ελεύθερη η πρόσβαση και φεύγουμε όλοι και πάμε και παίρνουμε το αυτοκίνητο … για να αρχίσουμε πλέον να κυκλοφορούμε στην περιοχή … να ακούσουμε το μπαμ και να χαρούμε τους κόπους μας. Περνάει η μία ώρα που την είχα ρυθμίσει, δεν σκάει, περνάει η δεύτερη, δεν σκάει, περνάει η τρίτη, δεν σκάει. Λέμε τώρα τι κάνουμε; Αν την αφήσουμε και πάει ο φύλακας το πρωί και σκάσει με τον φύλακα μέσα … και τα λοιπά, … χέσε μέσα. Και τότε πάω σε έναν τηλεφωνικό θάλαμο, παίρνω το 100 και λέω «Βόμβα εκεί πηγαίνετε πάρτε τη.» Αυτοί μου λένε «Ποιος τηλεφωνεί;» Του λέω «Βρε άντε γαμήσου ρε μαλάκα.» Τη βρήκανε τη βόμβα βέβαια και τη σκάσανε και τώρα να δεις τι πλάκα έγινε εκεί.
ΑΥΡΙΟ ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ