Προδόθηκε και από ποιους το Κίνημα του Ναυτικού κατά της χούντας; Ο Αντώνης Κακαράς απόστρατος του ΠΝ και συγγραφέας επιχειρεί με την έρευνά του να δώσει απαντήσεις στα ερωτήματα. Στο δεύτερο μέρος της έρευνάς του παραθέτει όσα προέκυψαν από συζητήσεις-συνεντεύξεις που είχε με πρωταγωνιστές της ιστορίας.
Διαβάστε ΕΔΩ το πρώτο μέρος της έρευνας.
Στοιχεία από συνέντευξη με τον Υποπλοίαρχο ε.α. Νίκο Κιοσσέ
-. Κατατέθηκε στη δίκη σας από μάρτυρα υπεράσπισης ότι, ήσασταν μυημένος στο κίνημα του ναυτικού. Αυτό δεν μπορείτε να το αμφισβητήσετε. (σ.σ. Για τη σχέση του Κιοσσέ με την οργάνωση του κινήματος του ναυτικού αναφέρουν οι συνεντεύξεις Γουλέα και Πετρόπουλου και οι καταθέσεις στον Σκεμπέα των Σταθόπουλου, Σίδερη, Λυμπέρη και Μανιάτη).
Πάμε στα του κινήματος. Εγώ δεν αντιδικώ μαζί σας.
ΚΙ. Απλώς λέω ότι εγώ, το ότι υπήρχε κάποια κίνηση εναντίον κλπ το ήξερα. Αλλά το πότε θα γίνει, ποιο ήταν το διευθυντήριο, ποιους βάλανε, γιατί τους φτιάξανε…
-. Μόλις είπατε ότι, ήξεραν όλοι ότι υπάρχει κάτι και θα γίνει κάτι. Ποιοι όλοι;
ΚΙ. Το συζητούσαν στις καφετέριες, στα μπαρ. Το λέγαν, υπήρχε αντίδραση του κόσμου. ….
-. Πάμε στα γεγονότα, σε αυτό το οποίο λένε «κίνημα». Όντως δεν εκδηλώθηκε αυτό που σχεδίαζαν. Τι σχεδίαζαν να κάνουν. Όπως και αρκετοί άλλοι που είπατε ότι το ήξεραν, το ξέρατε κι εσείς. Να μου απαντήσετε εάν είχατε πάει με τον Πετρόπουλο μαζί και ειδοποιήσατε τον Αριστείδη τον Κολιγιάννη… Αυτήν την υπόθεση, την οργάνωση την πλατιά, μικρή, καλή, κακή… που έγινε στο ναυτικό κατά τη διάρκεια της δικτατορίας. Να την λέμε ΄΄κίνημα΄΄, δεν ξέρω και τι άλλη λέξη να χρησιμοποιήσω, αυτό το πράγμα που δεν εκδηλώθηκε…
ΚΙ. Η τάση προς κίνημα…..
-. Τι γνωρίζατε γι’ αυτό το θέμα;
ΚΙ. Εγώ ήμουν στην Κρήτη τότε, τοποθετημένος στην Κρήτη. Υπήρχε όντως μια ανησυχία γενική για το τι γίνεται, πού πάει η κατάσταση. Διότι η κατάσταση δεν πήγαινε πουθενά και φαίνεται ότι ορισμένοι αξιωματικοί αποφάσισαν ότι πρέπει να ενεργήσουν. Τώρα με εντολή των πολιτικών; Με ανοχή των πολιτικών; Με συνδρομή των πολιτικών; Με συνεργασία με τους πολιτικούς; Δεν ξέρω με τι γιατί εγώ δεν ήμουν αμέσως μπλεγμένος. Όντως είχα πάει στον μακαρίτη τον Κολιγιάννη μαζί με τον… αλλά ο λόγος ήταν ότι ο Πετρόπουλος ήξερε μου φαίνεται πιο πολλά από μένα. Και δηλώνω ότι «μην κάνετε κάτι χωρίς να υπάρχει πιθανότητα επιτυχίας», αυτός ήταν ο λόγος. Δεν ήταν ο λόγος να τους αποτρέψουμε ή να τους πούμε να μην κάνουν, ή να κάνουν, τους είπαμε να μην αποτύχει διότι τελικώς απέτυχε, δεν έγινε τίποτα.
….
-. Ο Πετρόπουλος από πού το ήξερε;
ΚΙ. Δεν γνωρίζω, δεν μπορώ να ξέρω από πού το ήξερε. Αλλά ήταν φήμη αυτή, διάχυτη… δηλαδή μη μου πουν ότι δεν ήξεραν ότι, αυτό το πράγμα ήταν να γίνει. Δεν υπήρχε άνθρωπος στο ναυτικό που να μην ήξερε ότι το ναυτικό είναι εναντίον του Παπαδόπουλου και σκέπτεται να κάνει κάτι. Τι θα κάνει; Δεν το ήξερε κανένας, αλλά δεν μπορούν να μας κοροϊδεύουν τώρα ότι, δεν το ήξερε κανένας.
-. Εσείς από πού είχατε μάθει ότι οργανώνουν κάποια κίνηση με το στόλο;
ΚΙ. Δεν ήταν με το στόλο, εγώ δεν είχα μάθει με το στόλο. Είχα ανέβει απάνω για μια δουλειά και είχαμε πάει και μου έλεγε για… δεν ήξερα τίποτα…
-. Ο Στάθης ο Πετρόπουλος το ήξερε αυτό το πράγμα από σίγουρη πηγή, από συναδέλφους και φίλους του στρατού που υπηρετούσαν στην ΚΥΠ τότε και με τους οποίους είχε πολύ καλές σχέσεις από την εποχή που ήταν παιδιά. Αυτοί λοιπόν οι άνθρωποι του είπαν, ο Πετρόπουλος παίρνει εσάς, τον Κιοσσέ, δεν πήρε εμένα ή άλλους αξιωματικούς, και σας παίρνει μαζί του και προφανώς το συζήτησε μαζί σας και πήγατε στον Αριστείδη τον Κολιγιάννη να τον προειδοποιήσει ότι, κινδυνεύει και να προσέξουν πως κινούνται. Αυτό δεν κάνατε;
ΚΙ. Ο σκοπός της επίσκεψης μας εκεί από ότι εγώ κατάλαβα ήταν, να του πούμε να μην κάνει κάτι και αποτύχει…
-. Ο σκοπός ήταν να αποδειχθεί, εάν και εσείς το βεβαιώσετε, ότι πολύς κόσμος εκτός, από αυτούς που συνελήφθησαν, γνώριζε τα του κινήματος.
ΚΙ. Μα όλοι το ξέραν.
-. Όλοι λέτε εσείς το ξέραν. Εγώ περιορίζομαι σε εσάς και στον Πετρόπουλο προς το παρόν.
ΚΙ. Το ξέραν όλοι. Στο ναυτικό, ο τρόπος, από ότι μου είπαν, μυήσεως ήταν ο εξής: πήγαινε ο τάδε και του έλεγε «κοίταξε να δεις δεν είναι κατάσταση αυτή, δεν πάμε καλά, πρέπει να γίνει κάτι. Είσαι;» έλεγε ο άλλος «είμαι». Τι να πει;
… ΚΙ. Ήταν με την παρέα του Θεμελίδη, ό,τι είχε ο Θεμελίδης είχε και αυτός. Κατ’ αρχήν δεν ήταν εδώ, ήταν στη Γαλλία.
-. Γνώριζε για τη σχεδιαζόμενη κίνηση, το κίνημα…;
ΚΙ. Τι να γνωρίζει; Αυτά ήταν κοινό μυστικό. Αυτά τα συζητάγαν. Μου είπε κάποιος άνθρωπος ότι κάποιος πήγε να δώσει το διάγγελμα του… το μαγνητοφωνημένο, ένα διάγγελμα. Αυτός ήταν…. πήγε και αυτός στον Ιωαννίδη μετά. Μιλάμε για πλάκες.
-. Πριν την εικοστή…;
ΚΙ. Όχι, τώρα με το κίνημα του ναυτικού.
-. Πριν συλληφθούν;
ΚΙ. Ναι, πριν. Ήταν βλακώδης ενέργεια αυτή, που κάναν για το κίνημα του ναυτικού.
-. Ένα λεπτό, πάμε στα γεγονότα. Σας είπα γεγονότα. Άμα θέλω τις κρίσεις θα σας τις ζητάω. Μου είπατε τώρα ότι πήγε να μαγνητοφωνηθεί διάγγελμα;
ΚΙ. Διάγγελμα και πήγαν να το δώσουν, το δώσαν σε κάποιον υπαξιωματικό και αυτός ο υπαξιωματικός το έδωσε στον Ιωαννίδη. Πριν ακόμα αποφασιστεί ότι δεν θα γίνει το κίνημα του ναυτικού.
-. Και έτσι προδόθηκε;
ΚΙ. Όχι.
-. Πώς προδόθηκε;
ΚΙ. Δεν προδόθηκε. Δεν έγινε τίποτα….. Να σκεφτείς ότι μου είπαν για αξιωματικούς του ναυτικού οι οποίοι δεν είχαν καμία σχέση. Είπαν δηλ. ότι και αυτοί ξέραν, τι ξέραν; Δεν ξέραν τίποτα. Ήθελα να μιλήσω εγώ με εσένα και να πω «ξέρεις κάτι; Τα πράγματα δεν τα βλέπω καλά» και να με πιάσουν εμένα και να πω «ξέρεις; το ήξερε και ο τάδε».Έτσι έγινε.
-. Δεν κατάλαβα καλά το πώς αποφασίστηκε κείνο το βράδυ να γίνουν οι συλλήψεις του κινήματος.
ΚΙ. Εγώ πιστεύω ότι φτάσαν σε ένα σημείο, κατ’ αρχήν είναι βέβαιο ότι είχαν αποφασίσει την αναστολή του κινήματος, δεν την είχαν αποφασίσει;
-. Οι ίδιοι του κινήματος;
ΚΙ. Οι ίδιοι είπαν ότι δεν θα γίνει και πιστεύω ότι αυτοί οι άνθρωποι ξεκίνησαν με σκοπό να ξεκαθαρίσουν την πολιτική κατάσταση. Δηλ. νομίζω ότι και ο Αβέρωφ ήταν μέσα στο παιχνίδι.
-. Στο παιχνίδι ποιο;
ΚΙ. Να ξεκαθαριστεί η κατάσταση, να πάνε σε εξελίξεις…
-. Με τις συλλήψεις των αξιωματικών;
ΚΙ. Με θύματα τους αξιωματικούς, να πούμε ότι έγινε κάτι..
-. Αυτό προϋποθέτει συνεργασία του Αβέρωφ με τον Παπαδόπουλο.
ΚΙ. Νομίζω ότι κάτι πρέπει να υπήρχε, δεν είμαι βέβαιος.
-. Θέλετε να πείτε ότι η άποψη ότι προδόθηκε το κίνημα δεν ευσταθεί;
ΚΙ. Το γνωρίζαν, τι να προδώσουν;
• Στοιχεία από συνέντευξη με τον Υποναύαρχο ε.α. Στάθη Πετρόπουλο
Π. Για το κίνημα του ναυτικού …με τον Κολιγιάννη τα λέγαμε όλα.… Από το 72 οι συζητήσεις που γίνονταν, πώς να σου πω … αυτά ήταν γνωστά…. Ότι κάποιοι συζητούν για να κάνουν αντίσταση, αυτά. Μέσα σε αυτό λοιπόν εγώ ήξερα ότι σε κάποιο διάστημα και ο Χρήστος ο Λυμπέρης και ο Καταγάς …
-. Εννοείτε ότι είχαν μυηθεί…
Π. Ό,τι τα λένε….. μύηση….
-. Πως θα το πείτε αν όχι μύηση;
Π. Δεν παραδέχομαι, γιατί αν ήταν όπως τη λένε την έννοια «μύηση», δεν θα γινόταν αυτό το χάος. … Τώρα μιλάμε ότι, όταν αρχίζει και μορφοποιείται αυτή η δουλειά, εγώ έχω επαφή με το Σταματελόπουλο. Μέχρι τότε που συζητάγαμε, αυτά ήταν γελοία πράγματα, δηλαδή κουνήματα. Πως πλέον αυτοί είπαν στο Σταματελόπουλο ότι …καλά ο Σταματελόπουλος είχε τις δικές του πληροφορίες και από την ΚΥΠ. … Είχε μέσα στην ΚΥΠ τους δικούς του αξιωματικούς, άσχετα αν έβριζε. Και αυτοί τον εκτιμούσαν… Είχε την ομάδα του και αυτοί τον εκτιμούσαν και του λέγαν τι συμβαίνει εκεί μέσα. … Λέω τώρα με ποιους είχα … δηλαδή ανοιγόμουν. Ο Παππάς και ο Παπαδόγγονας, και αυτά δεν τα λένε, κάποια στιγμή ο Γκιόκεζας μου είπε ότι η ηγεσία του κινήματος που ήταν ξέρω γω ο Παπαδόγγονας, μεταξύ αυτών ήταν και ο Γκιόκεζας, οι αρχαιότεροι δηλαδή, ότι ζητούσαν επαφή πριν το αυτό, ζήτησαν επαφή με το Σταματελόπουλο.
-. Το 72 αυτά.
Π. Το 72.
-. Αυτό σας το είπε ο Κολιγιάννης.
Π. Και ο Κολιγιάννης και ο Γκιόκεζας. Ότι ζητούν η ηγεσία τους, πρέπει να το είχαν συζητήσει, καλά ο Παππάς …εντάξει για τον Παπαδόγκωνα ανάφεραν ότι αυτοί ήθελαν να πάνε μια ομάδα που θα αντιπροσώπευε το κίνημα, την ηγεσία του κινήματος να συζητήσει με το Σταματελόπουλο. Και εγώ λέω, γιατί όχι; …. πηγαίναμε ολόκληρο το λεκανοπέδιο για να ξεφύγουμε…….
-. Άρα ο Σταματελόπουλος τέλη του 72 ξέρει για το κίνημα;… Πάω εγώ με τον Κιοσσέ, ήταν δεν θυμάμαι, η πρώτη – η δεύτερη, γιατί είχα πάει επανειλημμένως ……
-. Στο σπίτι του Κολιγιάννη;
Π. Που να πας; Δεν θέλαμε, και το λέω αυτό το πράγμα, επειδή ξέρανε ότι εγώ με τον Κολιγιάννη πήγαινα, με τον Καταγά ή με τον Λυμπέρη. Ήξεραν ότι δεν είχαμε σχέσεις χθεσινές. …
-. Πότε πάτε με τον Κιοσσέ στον Κολιγιάννη;
Π. Στον Κιοσσέ του λέω «μαζί», γιατί είχα πάει και νωρίτερα, και μετέπειτα. Μία φορά είχαμε τσακωθεί με τον Κολιγιάννη για να καταλάβεις. Είχαμε τσακωθεί ακριβώς γι’ αυτό το θέμα: ότι «Αριστείδη, σας έχουν από πίσω» αφού για να με πιστέψει, γιατί ο Κολιγιάννης ήταν παλικάρι, δεν ήταν… αν ήταν ένας που είχε αρχίδια, ήταν ο Κολιγιάννης
-. Πάτε στον Κολιγιάννη που είναι φίλος σας και τον εκτιμάτε και τον παραδέχεστε…Τι του είπατε δηλαδή, ότι το ξέρει όλος ο κόσμος;
Π. «Εσείς» του λέω «το έχετε κρυφό καμάρι», ξέρεις την παροιμία «ο κόσμος το έχει τούμπανο». Εκείνος μου λέει «άσε, έκαναν λάθος, θα τους γαμήσουμε στους μόλους, αν τολμήσει ο στρατός να βγάλει τίποτα, θα τους γαμήσουμε στο μόλο». Είχε έρθει και από τη Σχολή Πολέμου και κουνούσε και το {δίπλωμα}….της Σχολής Πολέμου της Αμερικής.
-. Πάτε λοιπόν με τον Κιοσσέ και τι του λέτε;
Π. Αυτά, «σας έχουν στο κατόπι, σας παρακολουθούν συνέχεια».
-. Κύριε Πετρόπουλε, πού ξέρετε εσείς ότι τους παρακολουθούσαν;
Π. Ε, σου τα είπα. Δεν σου είπα ότι ο Σταματελόπουλος είχε μέσα στην ΚΥΠ άντρο; Από εκεί αυτοί παρακολουθούσαν αυτές τις κινήσεις …
-. Έβαλε τον αξιωματικό τον δικό του που είχε στην ΚΥΠ να του πει ….
Π. ….ακριβώς τις συναντήσεις και τα λοιπά…
-. Τέλη του 72;
Π. Τέλη περίπου. ………..
• Στοιχεία από συνέντευξη με τον Υποπλοίαρχο ε.α. Σταύρο Ταβλαρίδη
Τ. … Είχα κυβερνήτη τον Παπαδόγκονα και ύπαρχο τον Στεργίου τον Βασίλη που είχε το κέντρο στο Κολωνάκι. Όταν λοιπόν τους πιάσανε, { και μάλιστα ορισμένους από εμάς δεν μας πιάσανε, γιατί το βράδυ που έγινε το κίνημα εγώ είχα μία γνωριμία ας πούμε, χαρτοπαιχτική, αν θυμάσαι τον Αβραμόπουλο, με τον οποίο βέβαια είχαμε κάποια γνωριμία αλλά γνωριμία μόνο, χαρτοπαιχτικά. Την ημέρα που ήρθε και έκοβε τα στέμματα του λέω «Φύλαξε τα γιατί σε κανά δύο μήνες θα σε βάλουν να τα ξαναβάλεις .» Αυτός λοιπόν, όταν έγινε το κίνημα και είχανε ξεκινήσει όλοι για να πάνε στα καράβια}, με πήρε τηλέφωνο. Και μου λέει «Μην κατέβεις, μην κατέβεις…» μου λέει «… γιατί την έχουνε στήσει στου Σκαραμαγκά και τους πιάνουνε όλους. Εντάξει;» «Εντάξει.» Και παίρνω και τον Σταύρο τον Γουλέα και του λέω «Σταύρο μην κατέβουμε κάτω…» του λέω «… είναι στημένοι εκεί πέρα και τους πιάνουνε όλους. Γιατί να πάμε να μας πιάσουνε;»
-. Υπηρετούσες μαζί με τον Γουλέα;
Τ. Ναι.
-. Ήταν και ο Ισμαηλάκος μαζί;
Τ. Μπράβο.
-. Γνώριζε και ο Ισμαηλάκος;
Τ. Ναι.
-. … έχετε τον Γκιόκεζα κυβερνήτη.
• Στοιχεία από επιστολή του Αντιναυάρχου Αθ. Γκιόκεζα (6/1/2004)
… «Πολλοί από το πλήρωμα του Α/Τ ΑΣΠΙΣ γνώριζαν για την προετοιμαζόμενη κίνηση», γράφει ο τότε κυβερνήτης του Γκιόκεζας. Τον Μανουσόπουλο που ήταν ύπαρχός του τον είχε πλήρως ενημερώσει. Αλλά και ο Γαρδικιώτης ήταν ενήμερος, αφού προετοίμασε την εγκατάσταση προώσεως εν όψει απόπλου. Και άλλοι από τους αξιωματικούς του γνώριζαν, ακόμα και από τους ναυτοδιόπους και οπωσδήποτε τους υπαξιωματικούς. Συσκέψεις λάβαιναν χώρα στο καρέ του πλοίου του.
Ο Γκιόκεζας συμπληρώνει, πως η ίδια περίπου κατάσταση, επικρατούσε λίγο-πολύ σε όλα τα πλοία, των οποίων οι κυβερνήτες ήταν μυημένοι στην οργάνωση «…Χαρακτηριστικό ότι οι αξιωματικοί γνώριζαν τι επρόκειτο να γίνει….. Όταν το πλήρωμα γύρισε το βράδυ μέσα και τους κράτησαν στο ΔΝΕ, ο ταμίας Ανθ/ρχος (Ο) Δ.Μπατσιούλας κουβαλούσε μαζί του μαγιά για αρτοποίηση πλέον των δύο μηνών, αφού προηγουμένως είχε φροντίσει για προμήθεια κάθε είδους τροφίμων, για όλο το πλήρωμα, αρκετών για δύο τουλάχιστον μήνες. Ανάλογες προμήθειες είχαν γίνει για πλήρη φόρτο καυσίμων, ανταλλακτικά κλπ. Ανάλογες προετοιμασίες γίνονταν από τους υπολόγους.
Επίσης χαρακτηριστικό για το πλήρωμα είναι πως ο ναύτης καμαρότος, ονόματι Αυγουστίνος Γουνέλης, που ήταν συνέχεια στο καρέ για να σερβίρει, καταλάβαινε πλήρως τι γινόταν. Από την ημέρα που μας συνέλαβαν, όποτε έβγαινε εξόδου πήγαινε σπίτι μου και έμενε για ώρα κλαμένος.
Μπορεί τα επιτελεία και τα πληρώματα των πλοίων να μη γνώριζαν τις λεπτομέρειες και τι ακριβώς προέβλεπαν τα σχέδια, αλλά όλοι λίγο-πολύ γνώριζαν πολύ καλά τι ετοιμαζόταν. Όλοι αυτοί αποτελούν τους ενήμερους “Μη Μυημένους” του κινήματος στους οποίους ανήκει έπαινος, διότι κανένας τους δεν ήταν χαφιές της χούντας…».
• Στοιχεία από επιστολή του Υποναυάρχου ε.α. Ν. Γαρδικιώτη
Σε επιστολή του (από 18-12-2003) ο υποναύαρχος ε.α. Ν.Γαρδικιώτης επιβεβαιώνει πως εκτός του Μανουσόπουλου που ήταν ο Ύπαρχος του ΑΣΠΙΣ «…ο Γουλέας, ο Ισμαηλάκος, και Ταβλαρίδης όπως και εγώ είμαστε ενήμεροι, χωρίς να έχουμε επαφή με τον πυρήνα…». Παράλληλα δίνει και εικόνα από τις «…περίεργες…» συνθήκες που επικρατούσαν στο πλοίο αυτό, αφού την πρωτοχρονιά, «…που είμαστε σκοπούν…» την υποδέχονται με τραγούδια Θεοδωράκη, ενώ στις ασκήσεις ο ίδιος κυβερνήτης «…ήταν πολύ απαιτητικός…». Εξηγείται όχι μόνον από την ανεκτικότητα του Γκιόκεζα ως κυβερνήτη του πλοίου (που είναι της οργάνωσης του κινήματος) στα αφορούντα θέματα σχετικά με ελευθερία έκφρασης, αλλά από το γεγονός πως όλοι σχεδόν οι αξιωματικοί είναι επίσης ενημερωμένοι για το σχεδιαζόμενο κίνημα. Εκτός του Μιχούδη «…που ακόμη το φέρει βαρέως γιατί δεν είχε ενημερωθεί…».
Εκτός των συλληφθέντων επομένως, ήταν και στελέχη όπως ο Γαρδικιώτης, ο Σταματίου και άλλοι, που ενεργά δραστηριοποιήθηκαν ετοιμάζοντας τα πλοία για απόπλου, παραγγέλνοντας και παραλαμβάνοντας τρόφιμα και εφόδια, επαναφέροντας τα πληρώματα μέσα με διάφορα προσχήματα κ.λ.π. Ήταν οι μικρού βαθμού αξιωματικοί και υπαξιωματικοί, που είναι και στα καθήκοντά τους αυτές οι ενέργειες εν όψει ταξιδιών.
• Στοιχεία από συνέντευξη του Αντιναυάρχου ε.α. Σ. Γουλέα
Για τους ενημερωμένους του Α/Τ ΑΣΠΙΣ μιλάει και ο Γουλέας, όπως και για το κλίμα που επικρατούσε στο ναυτικό μετά τις συλλήψεις. Και εξηγεί πως γι’ αυτό επεδίωξε και μετατέθηκε στην Κύπρο αφού «…. ήθελα να φύγω το συντομότερο από την ατμόσφαιρα που επικρατούσε στην Ελλάδα… γιατί εγώ ήμουν μπλεγμένος στο κίνημα του ναυτικού… ήταν αφόρητο το κλίμα μέσα στο ναυτικό, κοιτούσε ο ένας τον άλλο…». Διαμαρτύρεται επειδή μεταπολιτευτικά δεν αναφέρονται όλοι όσοι ήταν μυημένοι στην οργάνωση, και δεν μιλάει για τον εαυτό του αλλά αναφέρει το όνομα του Μιχάλη Ισμαϊλάκου. Επίσης αναφέρεται σε αυτούς που δεν συνελήφθησαν από το ΑΣΠΙΣ. Στον Μηνόγιαννη πρώτο μηχανικό, τον Γαρδικιώτη, τον Αριστείδη Μιχούδη, τον Ταβλαρίδη, «… όσο παράξενο και αν σου φαίνεται…» εννοώντας την εμπλοκή του Ταβλαρίδη στο πραξικόπημα κατά του Μακαρίου λίγο μετά, «… όλοι ξέραμε, εγώ είχα ενημερωθεί και είχα μυηθεί στο κίνημα από τον ίδιο τον κυβερνήτη, τον Γκιόκεζα…». Άρα τους υπόλοιπους θα πρέπει να τους ενημέρωσε ο ίδιος ή ο Γκιόκεζας. Ή να μη χρειαζόταν καν ενημέρωση, εάν πράγματι οι συσκέψεις των συνωμοτών γίνονταν στους μεσοδόμους των πλοίων με τον τρόπο που περιγράφει ο Γκιόκεζας.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Ο γράφων υποχωρεί στον πειρασμό και καταχωρεί την άποψή του από τα παραπάνω.
Πάει πολύ να φορτώνεται η ευθύνη για την προδοσία, αποκάλυψη, γνωστοποίηση… της οργάνωσης για το Κίνημα του Μαΐου 1973 στον Ψαριάδη μόνο, όσο και να προσφέρεται κάτι τέτοιο. Ο άνθρωπος προφανώς αγωνιούσε να αποκαλύψει ό,τι γνώριζε, κομίζοντας γλαύκαν εις Αθήνα.
Το ίδιο όμως θα έκαναν με γεφυροποιό διάθεση και άλλοι… ο Γαρουφαλιάς είχε ήδη δείξει έμπρακτη πρόθεση από την υπόθεση Σούλη ακόμα.
Τον Αβέρωφ ωμά εκθέτει ως πληροφοριοδότη ο Νικολόπουλος, έμεσα και ο Κιοσσές! Να μην σημειωθεί εδώ πως ο πολιτικός αυτός λίγο μετά την αποφυλάκισή του μόλις δυο μέρες από τα γεγονότα του Πολυτεχνείου ταξίδευε για τη Ρώμη (για επίσημη συμμετοχή στο γνωστό ΄΄Σεμινάριο της Ρώμης΄΄ για το Κυπριακό από 19 έως τις 23 Νοεμβρίου 1973) με διπλωματικό διαβατήριο; Ο ίδιος αργότερα δεν θα ενημέρωνε τον Μακάριο πως είχε πληροφορηθεί από τον Αμερικανό πρέσβη για το επικείμενο πραξικόπημα του Ιωαννίδη εναντίον του! «Μα ήταν μυστικό της αμερικανικής πρεσβείας, πώς μπορούσα να το αποκαλύψω» κατέθεσε άνετα στην επιτροπή της Βουλής μετά από χρόνια. Για ποιο λόγο ο ίδιος δε θα «συζητούσε» με τους συνομιλητές του της χούντας για την οργάνωση του κινήματος;
Από την άλλη γνώριζαν από καιρό πολλά άνθρωποι του καθεστώτος κάθε κατηγορίας, (από «αρμόδιους» υπαλλήλους της ΚΥΠ, από φίλα προσκείμενους στη χούντα, από φανατικούς «φίλους» και της χούντας αλλά συνάμα και αξιοπρεπείς φίλους των συνωμοτών, από υψηλά και χαμηλότερα ισταμένους της δικτατορίας…)
Επίσης πολλά ή λιγότερα ήταν γνωστά και σε σχετικούς και άσχετους, σε τέως πολιτικούς περιδιαβάζοντες και φλερτάροντας το καθεστώς, και βέβαια σε συγγενείς, τυχαίους ωτακουστές κλπ.
Δηλαδή συνέβαινε ό,τι ακριβώς χρειαζόταν για να μην πιαστεί στον ύπνο κανείς μα κανείς ενδιαφερόμενος ένθεν κακείθεν, έξω από μερικούς του Κινήματος που τηρούσαν τους κανόνες και περπατούσαν συνωμοτικά. Η απάντηση ενός από τα στελέχη της οργάνωσης τα λέει όλα. Και λοιπόν, τι κι αν γνωρίζουν, θα τους γαμήσουμε στους μόλους!!! Έτσι δεν έγινε … διεθνώς; Μένει βέβαια η πίκρα, γιατί κάποιοι πλήρωσαν ακριβά βασανιζόμενοι, αφού δεν είχαν ενημερωθεί πως μπορούσαν άνετα να μιλήσουν για όλα στην ανάκριση (τι θα ‘λεγε γι’ αυτό ο Μουστακλής, ο Βαρδάνης, ο Στάπας που τους ρήμαξαν στο ΕΑΤ/ΕΣΑ;) Φευγάτοι τώρα κι οι τρεις τους… μίλησαν στη μεταπολίτευση με αξιοπρέπεια και χωρίς να επεκταθούν… τι να προστεθεί εδώ;
Το συμπέρασμα όπου έχει καταλήξει ο γράφων είναι:
• Πως η οργάνωση για το Κίνημα ήταν γνωστή μήνες πριν τη σχεδιασθείσα τελικά ημερομηνία εκδήλωσής του (το ίδιο είχε συμβεί και με την άλλη μαζική οργάνωση των υπαξιωματικών της Δημοκρατικής Άμυνας, το ίδιο με τους ΄΄ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ΄΄… ήταν η τακτική των υπηρεσιών ασφάλειας του καθεστώτος αυτή).
• Πως παρακολουθούσαν για καιρό κάποιους από τον κεντρικό πυρήνα.
• Πως η γνώση αυτή προερχόταν όχι από μία αλλά από πολλές πηγές.
• Τελικά πως ο Ψαριάδης ήταν ένας από εκείνους που έσπευσαν να προδώσουν μόνον την ακριβή ημερομηνία απόπλου των πλοίων. Δεν χρειαζόταν εξάλλου και τίποτ’ άλλο.
• Το Κίνημα του Ναυτικού υπήρξε κορυφαία αντιχουντική πράξη… με όλες τις οργανωτικές κλπ αδυναμίες… με όλα τα θετικά που προκύψανε… με τη αξιοποίηση της ιδιότητας των συνωμοτών του… με την ικανοποίηση πως πράξανε το σωστό!
[1] Τα στοιχεία προέρχονται από την εργασία του γράφοντος, Οι Έλληνες Στρατιωτικοί, Παπαζήση, Αθήνα 2006
[2] Βλέπε κείμενο με τίτλο Η ωφέλιμη αποτυχία του Κινήματος του Ναυτικού αναρτημένο στο kakaras.wordpress.com