Το δεύτερο μέρος της συνέντευξης του Αντώνη Κακαρά με τον Βαρδή Βαρδινογιάννη (Β), πρόεδρο της ΕΔΙΑ στα γραφεία της Εταιρίας Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων. Αποκαλύπτει ότι ένα χρόνο πριν από τη χούντα υπήρχε εντολή δημιουργίας «οργάνωσης εντός των ΕΔ» που θα αντιδρούσε σε ενδεχόμενη επιβολή δικτατορίας! Από ποιους είχε έρθει η εντολή;
Διαβάστε ΕΔΩ το πρώτο μέρος:
-. Εσένα, σε εσένα Βαρδή έναν έμπειρο αντιστασιακό, αριστερό, τι εντύπωση σου έκανε το κίνημα του ναυτικού, που δεν έγινε τελικά κίνημα, έτσι; Οι συλλήψεις των αξιωματικών, αυτά που έλεγαν, τι εντύπωση σου προκάλεσαν;
Β. Επειδή είχα ασχοληθεί με προσπάθεια να γίνει οργάνωση στις ένοπλες δυνάμεις και με… και θέλαμε όλοι μας τότε να καλλιεργήσουμε το αντιστασιακό πνεύμα στις ένοπλες δυνάμεις, κάθε κίνηση και κάθε σύλληψη και κάθε χτύπημα, εμάς μας ενδιέφερε, και το παρακολουθούσαμε, και το χειροκροτούσαμε. Αλίμονο και όλους αυτούς τους αξιωματικούς που ήτανε, ανεξάρτητα ότι μπορεί να ήτανε φίλοι του βασιλιά ή δεν ξέρω ‘γω τι, εμείς το χειροκροτούσαμε αυτό και θέλαμε να επαυξηθεί, θέλαμε να δυναμώσει. Διότι η μοναδική λύση που φαινότανε τότε, ήτανε ότι αν μαζικοποιηθεί το κίνημα στη νεολαία… η νεολαία δεν ξεσηκώθηκε ξαφνικά στο Πολυτεχνείο, έγιναν μια σειρά ενέργειες πιο μπροστά και δραστηριότητες μέσα στο χώρο της νεολαίας για να γίνει και το Πολυτεχνείο που ήταν ένα άλλο γεγονός σημαντικό. Το ίδιο όσον αφορά και τις ένοπλες δυνάμεις, κάποια στιγμή και με την προδοσία του κυπριακού ξέσπασε …
-. Θα πάμε στο κυπριακό. Βαρδή… πες μου. Με αφήνεις να καταλάβω από αυτά που είπες για το κίνημα του ναυτικού ότι την αριστερά τότε, εσένα προσωπικά σε ενδιέφερε θετικά …
Β. Θετικότατα.
-. Όχι η οργάνωση μόνο του κινήματος, αλλά οι συλλήψεις των αξιωματικών του κινήματος. Που δεν ολοκληρώθηκε {το κίνημα}.
Β. Μα είναι δυνατόν να δούμε τις συλλήψεις θετικά;
-. Όχι, δεν εννοώ… δεν εννοώ ότι καλά έκαναν και πιάστηκαν. Όχι. Σαν προσφορά λέω.
Β. Ναι, βεβαίως, βεβαίως και είναι προσφορά. Και είναι προσφορά, δηλαδή όταν κάνεις πόλεμο και μάλιστα με έναν αντίπαλο τόσο ισχυρό, θα υποστείς θυσία και μπήκανε τόσοι στη φυλακή και πήγανε τόσοι στην εξορία και χάσανε και την υγειά τους πολλοί άνθρωποι, έτσι; Ανεξάρτητα σε πια παράταξη ανήκανε. Διότι εμείς τότε το αντιχουντικό, εγώ, το βλέπαμε με μια ευρύτητα, δεν κάναμε … σκέψου ότι συζητώντας με τον Οπρόπουλο, ήμουνα με ψευδώνυμο τότε στο Παρίσι που πήγα και γύρισα παράνομα, έτσι, δεν … ο Οπρόπουλος δεν έκανε μια κίνηση εάν δεν με ρωτούσε και μου έλεγε., ήμουνα ο Ανδρέας Ανδρέου το ψευδώνυμο και με πήρε τηλέφωνο στο Παρίσι « Ανδρέα ετοίμασα την διακήρυξη, τι να την κάνουμε;» Του λέω, «δεν είπες να την στείλεις στο Λονδίνο να υπογράψει η Βλάχου με τους άλλους;» « Μα την έστειλα ήδη», μου λέει. Με παίρνει την άλλη μέρα, τώρα ήρθε υπογεγραμμένη, μου λέει, «Βαρδή, εεε Ανδρέα, η διακήρυξη για το δημοψήφισμα, τι να κάνουμε;» Του λέω, «θα καλέσεις το ΚΚΕ να υπογράψει και αυτό, υπό έναν όρο, ότι θα την εφαρμόσει, θα εφαρμόσει τη γραμμή τού ‘Όχι’. Όχι να εφαρμόσει το άλλο, λευκό και άκυρο και τέτοια πράγματα».
-. Ο Οπρόπουλος, ένας απόστρατος αξιωματικός και μάλιστα ανάπηρος, μου λες σήμερα ότι από το Παρίσι συντόνιζε πιθανόν μαζί με σας τους υπόλοιπους, των αντιστασιακών οργανώσεων, των αντιχουντικών οργανώσεων, μια προσπάθεια στο εξωτερικό. Εκεί συνάντησες άλλους αξιωματικούς, αντιχουντικούς;
Β. Εκεί έφερε δύο τρεις αξιωματικούς, δεν θυμάμαι ονόματα. Στη σύσκεψη αυτή δεν ήτανε, στη σύσκεψη αυτή ήτανε απ’ όλα τα κόμματα, ήρθε ακόμα και από τον Καραμανλή ο Πυλαρινός και πήρε μέρος στη σύσκεψη. Έγιναν δύο συσκέψεις στο σπίτι του Οπρόπουλου, πολύωρες συσκέψεις και αυτή η διακήρυξη, θα σου δώσω και το κείμενο, Αντώνη μου, που υπογράφτηκε τότε, δεν είχε καλή αντιμετώπιση από την πλευρά του Κ.Κ.. Διότι δεν την μετέδωσαν ως είχε και δεν έβαλαν τις υπογραφές όλες, έσβησαν άλλες και έβαλαν άλλες όπως συνηθίζουν. Με πήρε τηλέφωνο τότε ο Μητσοτάκης και μου λέει, «Βαρδή δεν θέλω ξανά κουβέντα μ’ αυτούς τους ανθρώπους, μην ξανακάτσετε όλοι μαζί. Διότι δεν είναι συνεπείς, δεν έχουνε μπέσα».
-. Εντούτοις σήμερα ο Μητσοτάκης τα πάει καλά με το Κ.Κ.
Β. Εγώ τώρα σου λέω Αντώνη μου, κοίταξε να δεις, σου λέω για τα γεγονότα εκείνα. Διατηρώ καλές σχέσεις με όλους, ξέρω του καθεενός τις απόψεις, διαφωνούμε σε πράγματα, δια… συμφωνάμε όμως και σε ορισμένα άλλα.
-. Κάποτε θα τα βρείτε μαζί και μακάρι να τα βρείτε. Πες μου το εξής, έχεις διαπιστώσει από τις επαφές με τους αξιωματικούς τους αντιστασιακούς, τους αντιχουντικούς στη διάρκεια της δικτατορίας, ότι υπάρχουν και αριστεροί, κομμουνιστές αξιωματικοί εν ενεργεία, έχεις διαπιστώσει κάτι τέτοιο;
Β. Πριν την δικτατορία, στην Ε.Δ.Α., το λέω για πρώτη φορά, δεν το έχω πει άλλοτε, είχαμε μια ειδική εντολή να συγκροτήσω οργάνωση στο στρατό.
-. Είχες εσύ;
Β. Εγώ.
-. Στην Ε.Δ.Α.;
Β. Ο μοναδικός, δεν το ήξερε κανένας άλλος από την ηγεσία της Ε.Δ.Α..
-. Από τον (…)
Β. Όχι. Απέξω.
-. Εννοείς από το Κομμουνιστικό Κόμμα που δρούσε τότε στο εξωτερικό, από το Πολιτικό Γραφείο;
Β. Είχα απ’ ευθείας επαφή, και η διοίκηση της Ε.Δ.Α. εδώ δεν ήξερε τίποτα. Είχαμε κάνει λοιπόν μια προσπάθεια τότε και ήτανε η εποχή που είχε γίνει ο ΑΣΠΙΔΑ, αν έχεις υπόψη σου, από τον Ανδρέα, από φίλους του Ανδρέα και λοιπά. Εμείς κάναμε μια παράλληλη προσπάθεια. Τα πράγματα ήτανε δύσκολα, είχα στηριχτεί τότε σε δύο, δεν θέλω να αναφέρω τώρα ονόματα, γιατί ο ένας ζει ακόμα …
-. Πες μου αυτά που έχετε κάνει.
Β. Ναι. Τέλος πάντων. Καλύτερα δεν θα το προτιμούσα, δεν θα το ήθελα γιατί, επειδή δεν ήμαστε τώρα στην ίδια …
-. Βαρδή, πες μου ποιος, θα μου πεις ποιος σου είχε δώσει την εντολή από το Πολιτικό Γραφείο απ’ έξω;
Β. Όχι, από το Πολιτικό Γραφείο δεν γνωρίζω. Μου ήρθε ειδική εντολή και εγώ ασχολήθηκα για μακρό χρόνο, άλλες δουλειές στην Ε.Δ.Α., ήμουνα γενικός γραμματέας στο εκτελεστικό γραφείο, έκανα δουλειές, υπεύθυνες, σοβαρές μέσα στην Ε.Δ.Α. αλλά είχα και αυτήν την ειδική αποστολή. Και έγινε μια προσπάθεια, τότε δεν είχαμε καταφέρει να προσεγγίσουμε οργανωτικά πολλούς αξιωματικούς. Είχε γίνει όμως μια προσπάθεια, υπήρχανε απ’ ότι μου έλεγε, δεν μου έλεγε ονόματα αυτός που είχα βάλει εγώ, που στηριζόμουνα, είχε δύο στην αεροπορία και έναν στο ναυτικό. Τώρα σε ποιον βαθμό, κομματικά, πολιτικά, τους επηρέαζε δεν μπορώ να ξέρω. Πάντως τους επηρέαζε στην άποψη ας πούμε ότι χρειάζεται να υπάρχει μια οργάνωση στο στρατό, διότι υπάρχει κίνδυνος να γίνει, να έρθει μια δικτατορία και να μπορέσουμε να αντιδράσουμε.
-. Αυτός ήτανε ο σκοπός της οργανώσεως μιας παράνομης κομμουνιστικής ομάδας στο στρατό;
Β. Να αντιδράσουμε για ένα ενδεχόμενο πραξικόπημα, για μια ενδεχόμενη δικτατορία.
-. Γνωρίζεις αν υπήρχαν άλλες τέτοιες οργανώσεις μέσα στις ένοπλες δυνάμεις;
Β. Τότε ζήτησα εγώ να προταθεί στον Ανδρέα Παπανδρέου, μια συνεργασία. Ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν δέχτηκε. Για …
-. Συνεργασία σε τι επίπεδο με τον Ανδρέα Παπανδρέου;
Β. Συνεργασία στη βάση ότι ένα πολιτικό πρόσωπο, και μη λέμε τώρα τα ονόματα, ακόμα είναι εν ζωή, ένα πολιτικό πρόσωπο πήγε στον Ανδρέα και του λέει, « έχουμε και μείς κάτι. Θα ήτανε σκόπιμο να συντονιστεί». Αυτός βέβαια φοβήθηκε, διότι φοβότανε και τον ΑΣΠΙΔΑ τότε, είχανε φτιάξει τότε και τον ΑΣΠΙΔΑ και δεν απεδέχθη, καλώς ή κακώς. Αλλά και να είχε αποδεχθεί, σπουδαία πράγματα δεν θα γινότανε.
-. Άρα αυτά γίνονται Βαρδή γύρω στο ’66.
Β. Ναι εκεί. Ένα χρόνο πριν τη δικτατορία, έγινε αυτό. Εγώ υποθέτω, τότε υποθέσαμε εμείς, ότι ο Ανδρέας ο Παπανδρέου ανησυχεί για την κατηγορία σε βάρος του σχετικά με τον ΑΣΠΙΔΑ. Και γι’ αυτό το λόγο σου λέει, τι να μπλέξω εγώ με Κουκουέδες τότε και με τέτοια πράγματα, κατάλαβες; Κατά πάσα πιθανότητα. Συνέχεια εμείς δεν δώσαμε και η προσπάθεια μας δεν απέδωσε πολλά, σου λέω θα μετριότανε στα δάχτυλα του ενός χεριού, δεν ξέρω αν θα έπιανε και το δεύτερο χέρι, αυτές οι επαφές αξιωματικών, που είχαμε πετύχει μέσω παλιών αξιωματικών εν ενεργεία, του Ε.Λ.Α.Σ. που ήτανε τότε, είχανε μια οργάνωση σχετική, εγώ στηρίχτηκα σε αυτούς …
-. Ένα λεπτό …
Β. … διατηρούσαμε κάποιες γνωριμίες στο χώρο των εν ενεργεία.
-. Ένα λεπτό Βαρδή. Ξέρουμε ότι μετά τη λήξη του εμφύλιου, μετά απ’ όλες τις εκκαθαρίσεις, με τον Β΄ πίνακα στις ένοπλες δυνάμεις και λοιπά, παρ’ όλες αυτές τις εκκαθαρίσεις, στον στρατό ξηράς υπήρχε σημαντικός αριθμός αξιωματικών του Ε.Λ.Α.Σ. που εξακολουθούσε να υπηρετεί.
Β. Ναι, αλλά …
-. Εννοείς μέσω των αξιωματικών αυτών κρατήσατε εσείς τις επαφές;
Β. Όχι, όχι μέσω των αξιωματικών που είχανε, που είχανε φύγει και αποτελούσανε στην Ε.Δ.Α. μια χωριστή οργάνωση, την καθοδηγούσα εγώ στην Ε.Δ.Α., πήγα ειδικά και από μέσα βρήκα δύο τρεις ανθρώπους, ο ένας από αυτούς που έπαιξε και τον πρώτο ρόλο στο Κ.Κ., δεν θέλω τώρα να κουβεντιάσω, γιατί μπορεί να πει γιατί τα λες αυτά τώρα, ο Αλέξης ο (…) …
-. Εντάξει δεν επιμένω σ’ αυτό. Αυτό όμως που λέω …
Β. Σου λέω ότι, ορισμένα πράγματα εμείς από την αρχή σκεφτόμαστε, ότι στις ένοπλες δυνάμεις θα πρέπει οπωσδήποτε να έχεις διάλογο, και μερικοί αξιωματικοί να συμμετέχουνε, να έχουνε πολιτική άποψη και να είναι αντίθετοι σε δικτατορίες. Και αφότου συνεχίσαμε με περισσότερη ένταση μετά όταν έγινε η δικτατορία και νομίζω ότι και οι άλλες οργανώσεις που γίνανε, δεν είχανε αυτό το τυφλό αντικομουνιστικό και στο αναφέρω. Όταν ήρθα σε σύγκρουση για λίγα λεπτά με τον Παπαδονικολάκη, έκανε ο Παπαδονικολάκης έτσι το πουκάμισο του, «έλα εδώ να δεις», μου λέει, «αυτά στο Γράμμο μου τα έχετε κάνει {εσείς}» ακούς;. Και μου έδειξε σφαίρες, του λέω, «θέλεις να σου ανοίξω και εγώ, να σου δείξω τις δικές μου πληγές; Δεν ήρθαμε γι’ αυτό τώρα, εδώ», του λέω …
-. Πάμε στη προδικτατορική περίοδο, γιατί ανέφερες κάτι πολύ σημαντικό. Με αυτήν την οργάνωση των αξιωματικών, που άφησες να εννοηθεί, ή μάλλον είπες σαφώς ότι…
Β. Μικρή μεν αλλά υπήρχε. Υπήρχε. Την προσπάθεια την κάναμε.
-. Πες μου λοιπόν, πες μου.
Β. Με το Κ.ΚΕ απ’ έξω, ε … Δεν ήξερε τίποτα η Ε.Δ.Α. εδώ.
-. Καταρχήν πες μου εσύ, ήσουνα οργανωμένος στον παράνομο μηχανισμό του κομμουνιστικού …
Β. Εγώ παλιά ήμουνα εκτός της Ε.Δ.Α.. Παλιά ήμουνα. Αλλά εδώ, όταν η Ε.Δ.Α. έφτιαχνε παράνομο μηχανισμό δεν δέχτηκα, γιατί είχα ήδη την ειδική εντολή.
-. Γι’ αυτό το λόγο δεν δέχτηκες λοιπόν να μπεις στον παράνομο μηχανισμό. Άρα ήσουνα υπέρ προστατευμένος …
Β. Κάτι παραπάνω, δεν δέχτηκα. Γι’ αυτό σου λέω …
-. Και είχες και την ευθύνη των αξιωματικών ξηράς, του στρατού ξηράς οι οποίοι είχανε αποστρατευτεί, είχανε ενταχθεί στην Ε.Δ.Α.;
Β. (…). Κάνανε συνελεύσεις, κάνανε ξέρω ‘γω, σαν οργάνωση έτσι, είχανε τα προβλήματα τα δικά τους, αλλά σε αυτούς εγώ επισήμανα δύο περιπτώσεις το και το. Είσαι …
-. (…) Άστο τώρα. Εσείς, ο παράνομος μηχανισμός, ο πολύ παράνομος μηχανισμός του Κομμουνιστικού Κόμματος στην Ελλάδα, πριν την δικτατορία, έχετε εντολή από το πολιτικό γραφείο του εξωτερικού, να διεισδύσετε και να κάνετε παράνομο μηχανισμό. Πως βλέπατε τότε τη λειτουργία των ενόπλων δυνάμεων, πως βλέπατε το σώμα των αξιωματικών, ποιους αξιωματικούς συγκέντρωσαν τότε στην Ε.Δ.Α.;
Β.-Να σου πω κάτι. Ποτέ η Ε.Δ.Α., τα βασικά στελέχη, αυτοί που είχανε μυαλό στο κεφάλι τους δηλαδή, δεν είδανε με εχθρότητα τους αξιωματικούς. Ή επειδή είναι ενταγμένοι ας πούμε και υπηρετούνε και υπηρετούσαν ακόμα στο ΄΄σύστημα΄΄ σε εισαγωγικά ας το πούμε, και εδίωκαν τους άλλους και είχανε τις δυνάμεις καταστολής και λοιπά. Εδώ είχαμε μια ευρύτητα, διότι οι αξιωματικοί των ενόπλων δυνάμεων είναι και ευαίσθητοι σε μόρφωση και πατριωτισμό. Αυτό δεν μπορείς να το αμφισβητήσεις, μπορεί πολιτικά να είναι ας πούμε, εεε μονοκόμματοι, σαν εμένα και να μην είναι δυνατόν να τους μετακινήσεις από εκεί. Αλλά ούτε τον πατριωτισμό τους, ούτε την νοημοσύνη τους δεν μπορείς να την (…) και το επίπεδο το πολιτιστικό που έχουνε. Εγώ αυτό έβλεπα πάντοτε, και μείς γενικότερα, αυτό το πνεύμα ήτανε και στη περίοδο της Ε.Δ.Α.. Έτσι για να λέμε (…) Κοίταξε εγώ με την Ε.Δ.Α. ήτανε άλλο το έργο μου, ήτανε άλλο το έργο που είχα απ’ ευθείας από το Πολιτικό Γραφείο. Σου λέω είχα ειδικό σύνδεσμο με το πολιτικό γραφείο γι’ αυτό το θέμα. Για μια περίοδο ενός έτους, όχι παραπάνω.
-. Ο οποίος, προφανώς θα είναι στο ΚΚ;
Β. Όχι, δεν είναι αυτός. Στο ΚΚ είναι αυτός που είχα βάλει εγώ επικεφαλής εδώ των (…) στο στρατό.
-. Αυτή η αποκάλυψη που κάνεις σήμερα είναι σοβαρή και το είπες και ο ίδιος.
Β. Δεν το έχω ξαναπεί ποτέ.
-. Ποιος άλλος θα μπορούσε να τα υποστηρίξει αυτά;
Β. Κανένας δεν μπορεί να το υποστηρίξει.
–. Εκτός από τους αξιωματικούς που είχαν τότε μυηθεί στον παράνομο αυτό μηχανισμό και ζούνε σήμερα. Βαρδή γιατί δεν μου λες σήμερα κάποια από τα ονόματα αυτά; Αυτό πιθανόν να αποτελέσει αύριο, μεθαύριο ένα ιστορικό γεγονός σημαντικό. Γιατί δεν λες …
Β. Σου λέω …
-. … τα ονόματα;
Β. Και οι δυο άνθρωποι στους οποίους στήριξα την δουλειά μου, μετά τη διάσπαση πήγανε από την άλλη πλευρά και με … μου διαμήνυσαν και πράγματα βαριά. Και έτσι δεν έχω εμπιστοσύνη, ότι θα πάτε εκεί και θα συμφωνήσουν στα πράγματα ή θα τα διαψεύσουν, ξέρω ‘γω; Γι’ αυτό το λόγο.
-. Αυτό, ή τηρείς το πάγιο συνωμοτικό κανόνα που έχετε οι κομμουνιστές και λέτε ότι ορισμένα πράγματα δεν θα τα πείτε.
Β. Όχι, όχι αυτό όχι. Δεν είναι αυτό.
-. Άρα Βαρδή αυτή η παράνομη ομάδα …
Β. Δεν απόδωσε πολλά.
-. Μπορεί να μην απέδωσε πολλά, αλλά ο καθένας στο περιβάλλον του κάτι θα δημιούργησε.
Β. Ασφαλώς. Και μην ανησυχείς ότι οι αξιωματικοί, όλοι οι απόστρατοι, ο συγγενής σου παραδείγματος χάρη, ή όλοι, όλοι οι αξιωματικοί οι απόστρατοι είναι δυνατόν να μην έκαναν δουλειές στο περιβάλλον τους; Στους παλιούς τους συμμαθητές, στους φίλους και λοιπά. Έτσι κυκλοφορήσαν οι ιδέες, από μόνες τους φύτρωσαν οι ιδέες, από μόνες τους φύτρωσαν στους αξιωματικούς που ξεσηκώθηκαν κατά της χούντας; Αϊ στο διάολο να πάτε, όταν πρόδωσαν το κυπριακό και φώναξαν τον Καραμανλή άλλαξαν τα πράγματα, δεν είχαν καμία λύση εδώ που τα λέμε, Αντώνη. Ποια άλλη λύση θα ήτανε, να γυρίσουν στα τουφέκια; Να ξανακάνουμε έναν εμφύλιο με άντρες αξιωματικούς …
-. Βαρδή παρασύρεσαι. Πάμε στους αξιωματικούς που με ενδιαφέρουν εμένα.
Β. Ναι.
-. Πες μου, πως κατά τη γνώμη σου ο Ιωαννίδης, ένας ταξίαρχος, έχοντας από πάνω του στην ιεραρχία μεγάλο αριθμό αξιωματικών, πως ήλεγχε τις ένοπλες δυνάμεις στη δικτατορία;
Β. Ξέρετε πολύ καλά ότι, ο αξιωματικός είχε την αρχή του. Όταν έρθει ο αρχηγός του γενικού επιτελείου, όταν έρθει ο υπουργός από πάνω και του δώσει εντολή την εφαρμόζει. Γιατί έτσι είναι διαπαιδαγωγημένος. Και αυτό το γνωρίζει ο ένας Παπαδόπουλος και κάνει τις μετακινήσεις που πρέπει για να ελέγξει τον μηχανισμό. Από εκεί και πέρα κάνει και μετακινήσεις, πόσες αποστρατείες γίνανε; Εδώ κάθε τόσο γινότανε αποστρατείες δεκάδων αξιωματικών ικανότατων …
-. Δηλαδή …
Β. Και προωθούσανε άλλους, οι οποίοι είχανε (…) γνώμη, ότι ήτανε πειθαρχικοί και ήτανε και πειθαρχικοί.
-. Σε ρώτησα άλλο Βαρδή. Σε ρώτησα το εξής, ο Ιωαννίδης … Ήταν ταξίαρχος, από πάνω είχε 150 στρατηγούς και εν τούτοις ο Ιωαννίδης κυβερνούσε.
Β. Η τρομοκράτηση δεν είναι σε στεγανά. Περνάει και στους ανώτερους αξιωματικούς. Και επειδή ο καθένας σκέφτεται και τη θέση του και την ιστορία του και όλα αυτά, έτσι σου λέει, θα πάρω την σύνταξη μου, δεν έρχεται σε σύγκρουση. Προτιμάει να τον αποστρατεύσει ο Ιωαννίδης παρά να έρθει σε σύγκρουση με τον Ιωαννίδη. Μου λέει ο Παπούλας, τον συνάντησα τότε, σου είπα στο σπίτι του εκεί το βράδυ, μου λέει, «ήρθε ο Παττακός, Βαρδή, ήρθε ο Παττακός στην Γυάρο και ήμουνα εκεί. Ο Παττακός παλιότερα ήτανε… δεν γύρισε, δεν σήκωσε το βλέμμα του απάνω μου. Το φαντάζεσαι; Εκτός που τον είχα υπό τις διαταγές μου. Δεν τόλμησε να σηκώσει…, να με κοιτάξει εμένα και πέρασε από μπροστά μου». (…) και μου διηγήθηκε αυτό το παραστατικό με τον Παττακό.
-. Όταν λες για ανώτερους αξιωματικούς που κινήθηκαν και οργανώθηκαν, ποιους εννοείς, το κίνημα του ναυτικού;
Β. Το κίνημα του ναυτικού επέφερε και αυτό μια συμβολή στο να αλλάξει το κλίμα. Διότι υπάρχουν (αυτό το ξέρεις καλύτερα από μένα), τα συγκοινωνούντα δοχεία, οι συμμαθητές, οι συμφοιτητές στη σχολή, μετά στη ζωή οι σχέσεις οι οικογενειακές, οι σχέσεις οι φιλικές και περνάμε από τον έναν στον άλλον.
-. Μπορείς να μου ολοκληρώσεις τι έγινε τελικά με τη σχεδίαση επί δικτατορίας που κάνατε στον Α.Σ.Ε.Α. για κατάληψη της Κρήτης; Τι έγινε;
Β. Σου είπα ότι η πρώτη μας συνάντηση ήτανε ολονύκτια και φύγαμε σύμφωνοι. Και ανέλαβαν αυτοί μεν να μιλήσουν με τους αξιωματικούς, που θα φεύγανε με ένα μέσο δικό τους (ήτανε γύρω στους 100) να κατεβαίνανε στην Κρήτη την ημέρα που θα κάναμε το εγχείρημα. Εγώ δε, ανέλαβα να επικοινωνήσω με τις οργανωμένες δυνάμεις που υπήρχανε στο Ηράκλειο και στα Χανιά για να ιδούν με ποιον τρόπο μπορούμε να βοηθήσουμε αυτό. Και την ίδια εκείνη μέρα να έχουμε στα χέρια μας ουσιαστικά την εξουσία, αφού θα έχουμε την αεροπορία, αφού θα έχουμε καταλάβει το Ναύσταθμο και τα μηχανοκίνητα. Ενώ ξεκινήσαμε έτσι αισιόδοξα, εγώ επικοινωνώντας με το Ηράκλειο, παράνομα βέβαια, με ένα σημείωμα με τον Γιώργο τον Πλάτο που είχε τις δυνάμεις τις δικές μας στ’ Ανώγια, παίρνω μια απάντηση του Γιώργου ότι τα πράγματα έχουνε αλλάξει πολύ.
-. 1971 αυτά;
Β. Ναι, περίπου τότε ήτανε. Προς το τέλος. Διότι, «δεν ξέρω τι συνέβη και έχουνε έρθει δυνάμεις μηχανοκίνητες που γυρνάνε στα χωριά παντού και οργώνουν όλο το νησί», μου λέει ο Πλάτος. Μου λένε από τα Χανιά, ο Μιλτιάδης ο Βαρδάκης, ο οποίος και μετά τη διάσπαση ήτανε με το ΚΚΕ, αλλά παρ’ όλα αυτά διατηρούμε μια επαφή. Ήμαστε κουμπάροι, του έχω βαφτίσει το γιο του Μιλτιάδη Βαρδάκη. Μου λέει ο Βαρδάκης, «το ‘μαθα», μου λέει. «Γιατί ήρθε εδώ ο Βενιζέλος …», δεν σου είπα ότι μας είχε δώσει μια επιταγή δυόμισι μέχρι τρία εκκατομμύρια τότε, την είχε δώσει στην επιτροπή για να αγοράσουμε οπλισμό.
-. Ποιος;
Β. Ο Νικήτας Βενιζέλος. Είχε δώσει στους αξιωματικούς, στον Παπούλα και τους άλλους που τον είχανε βρει. Δεν ξέρω, ο Ζαβός, ποιος πήγε και τον βρήκε, αλλά σε έναν από αυτούς και είχανε στα χέρια την επιταγή. Ο Βενιζέλος λοιπόν κατέβηκε στην Κρήτη, πήγε στα Χανιά, πήγε στην Παλαιοχώρα, κοντά στο χωριό μου, μάζεψε φίλους του και κάθισε και τους είπε όλο το σχέδιο που ετοιμάζαμε και σηκώνεται και έφυγε.
-. Τι ετοίμαζε ο Βενιζέλος δηλαδή;
Β. (…) κάτω στη Κρήτη. Και έλεγε μάλιστα, συμφωνούσε δε συμφωνούσε με τον Καραμανλή, να δεχτεί ο Καραμανλής και λοιπά.
-. Περιμένετε από ποιον;
Β. Από την ομάδα των αξιωματικών. Είχανε έρθει σε επαφή μαζί του και είχανε πάρει, σου λέω, μια επιταγή από τον Νικήτα τον Βενιζέλο, που δεν είναι και πολύ κουβαρντάς, εδώ είναι γνωστό για τον Νικήτα. Και ο Νικήτας πήγε και ακούμπησε σε δικούς του αυτό το θέμα. Και εγώ λοιπόν έμαθα αυτά τα δύο πράγματα. Ότι πήγε στην σύσκεψη που έκανε πριν φύγει και τους είπε για το σχέδιο, και ότι ο Πλάτος μου λέει, ότι κατά πάσα πιθανότητα έχει προδοθεί το σχέδιο.[2] Μετά …
[1] Οι απόστρατοι του 1935 είναι τουλάχιστον πάνω από 65 ετών το 1967. Ο Βαρδινογιάννης ίσως μπλέκει τις περιπτώσεις παράλληλα με την άνεση με τον οποία χειρίζεται τους μεγάλους αριθμούς.
« Σχετικά με το ίδιο θέμα αναφέρεται και ο Παπαγεωργόπουλος στη δική του συνέντευξη που θα αναρτηθεί… αργότερα Ο Βαρδινογιάννης αναφέροντας αυτήν την περίπτωση με τη σύσκεψη στο Ηράκλειο και την κάθοδο των 100 αξιωματικών κ.λ.π. συμπίπτει σε μερικά σημεία με τον Παπαγεωργόπουλο ο οποίος συμπληρώνει την αποτυχία της σχεδίασης μετά τη συνάντηση στο σπίτι του Ουρανού και τους πυροβολισμούς του Φοίβου Ιωαννίδη και ως εκ τούτου τη σύλληψή του. Η σύλληψη φυλάκιση κλπ του Ιωαννίδη είναι γεγονός, κάποια σύσκεψη γνωρίζουμε πως έγινε, κάποιο ρόλο έπαιξε και ο Βενιζέλος σε όλα αυτά αλλά περί της καθόδου εκατό και πλέον αξιωματικών στην Κρήτη και κινητοποίησης δυνάμεων από χωριά και βουνά της Κρήτης προς το παρόν επιφυλασσόμαστε.