Το NATO γιορτάζει σήμερα 75 χρόνια ύπαρξης ανησυχώντας περισσότερο παρά ποτέ για την Ουκρανία, η οποία αντιμετωπίζει δυσκολίες στο πεδίο της μάχης, ελλείψει πυρομαχικών και όπλων για να αντισταθεί στην αυξανόμενη πίεση των ρωσικών δυνάμεων.
Ο Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου γεννήθηκε στις 4 Απριλίου 1949 και «οικοδόμησε την πιο ισχυρή συμμαχία της ιστορίας», τόνισε εκφράζοντας την ικανοποίησή του ο γενικός γραμματέας του Γενς Στόλτενμπεργκ.
Working for peace, security and freedom for 75 years #1NATO75years pic.twitter.com/HcvkCvbzU7
— NATO (@NATO) April 4, 2024
Τι δήλωσαν Στόλτενμπεργκ και Μπλίνκεν
Εβδομήντα πέντε χρόνια αργότερα, η Ευρώπη είναι «αντιμέτωπη με πόλεμο μιας έκτασης που πιστεύαμε πως είχε πια παρέλθει», δήλωσε ακόμα ο Στόλτενμπεργκ, ο οποίος τέθηκε επικεφαλής του ΝΑΤΟ πριν από δέκα χρόνια, μερικούς μήνες μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία.
Η Ατλαντική Συμμαχία είναι «πιο ισχυρή, πιο ενωμένη και πιο μεγάλη παρά ποτέ», έχοντας σήμερα 32 μέλη, δύο από τα οποία, η Φινλανδία και η Σουηδία, εντάχθηκαν μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022, δήλωσε χθες, Τετάρτη, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν, εκφράζοντας κι αυτός την ικανοποίησή του.
Ωστόσο σήμερα απειλείται από τον πόλεμο στην Ουκρανία, μια σύγκρουση στο ευρωπαϊκό έδαφος πρωτοφανή μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά και από τις αβεβαιότητες γύρω από την αμερικανική δέσμευση στην Ευρώπη.
We are NATO. 🇦🇱🇧🇪🇧🇬🇨🇦🇭🇷🇨🇿🇩🇰🇪🇪🇫🇮🇫🇷🇩🇪🇬🇷🇭🇺🇮🇸🇮🇹🇱🇻🇱🇹🇱🇺🇲🇪🇳🇱🇲🇰🇳🇴🇵🇱🇵🇹🇷🇴🇸🇰🇸🇮🇪🇸🇸🇪🇹🇷🇬🇧🇺🇸 pic.twitter.com/3hUFxqREOP
— Secretary Antony Blinken (@SecBlinken) April 3, 2024
Ακολουθούν πέντε αριθμοί για το ΝΑΤΟ, που γιορτάζει σήμερα τα 75 χρόνια του:
Τριάντα δύο μέλη
Το NATO ιδρύθηκε στις 4 Απριλίου 1949 από 12 χώρες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής για να αντιταχθεί στη σοβιετική απειλή. Σήμερα οι χώρες μέλη του είναι είκοσι περισσότερες και απέχουν πολύ από το να βαδίζουν όλες με τον ίδιο βηματισμό. Η Γαλλία είχε αποσυρθεί από τη στρατιωτική δομή του NATO το 1966, πριν επανενταχθεί σ’ αυτή το 2009. Το ρήγμα παραμένει στις Βρυξέλλες. Κανένας Γάλλος δεν έγινε ποτέ γενικός γραμματέας του NATO.
Η Τουρκία θεωρείται συχνά ο ταραχοποιός της Συμμαχίας, της οποίας έγινε μέλος το 1952 ταυτόχρονα με την Ελλάδα. Το Γαλλικό Πρακτορείο επισημαίνει πως οι δύο χώρες είχαν προκαλέσει κρύο ιδρώτα στους συμμάχους τους, ιδιαίτερα με τη διένεξή τους για την Κύπρο τα χρόνια του 1960 και με την τουρκική εισβολή στο νησί το 1974.
Η Τουρκία δοκιμάζει επίσης κατά καιρούς την υπομονή των συμμάχων της, όπως έκανε μπλοκάροντας για δύο χρόνια την ένταξη της Σουηδίας. Αυτή η τελευταία εντάχθηκε τελικά στο NATO το Μάρτιο, μετά τη Φινλανδία την προηγούμενη χρονιά, μία από τις συνέπειες της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία το 2022.
Πέντε, όπως το άρθρο-πυλώνας της Συμμαχίας
Το άρθρο 5 του Βορειοατλαντικού Συμφώνου αποτελεί το θεμέλιο της Συμμαχίας. Υποχρεώνει καθένα από τα μέλη της να επεμβαίνουν σε περίπτωση επίθεσης εναντίον κάποιου απ’ αυτά. Δεν έχει χρησιμοποιηθεί παρά μόνο μία φορά σε ολόκληρη την ιστορία του NATO, την επομένη των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών.
Η επίκληση αυτού του άρθρου, το οποίο θεωρείται ο πυλώνας του NATO, είχε αποφασισθεί κυρίως για να καταδειχθεί η αλληλεγγύη των Συμμάχων προς τις Ηνωμένες Πολιτείες και δεν είχε άμεση πραγματική στρατιωτική συνέπεια. Ωστόσο θα οδηγήσει τη Συμμαχία να επέμβει στο Αφγανιστάν, όπου θα κινητοποιήσει έως 100.000 στρατιώτες στο πεδίο πριν από μια καταστροφική αποχώρηση τον Αύγουστο 2021.
Τρεις έδρες, η τελευταία στις Βρυξέλλες
Το NATO εγκαταστάθηκε αρχικά στο Λονδίνο, αλλά πολύ γρήγορα, ήδη το 1949, διέσχισε τη Μάγχη για να φτιάξει το επιτελείο του στο Παρίσι. Όμως η αποχώρηση της Γαλλίας 17 χρόνια αργότερα υποχρέωσε τους λειτουργούς της Συμμαχίας να μετακομίσουν και πάλι, αυτή τη φορά στις Βρυξέλλες. Στη βελγική πρωτεύουσα, το NATO έχει από το 2017 μια ολοκαίνουρια έδρα που αποτελείται από τέσσερα κτίρια, τα οποια φέρονται να αντιπροσωπεύουν μπλεγμένα δάχτυλα, σύμβολο ενότητας.
Περισσότεροι από 4.000 άνθρωποι εργάζονται εκεί και οι επισκέπτες φωτογραφίζονται συχνά μπροστά από ένα γλυπτό που αντιπροσωπεύει το έμβλημα του ΝΑΤΟ και επελέγη το 1953: «ένα αστέρι με τέσσερις ακτίνες που εικονίζει την πυξίδα που μας κρατάει στο σωστό δρόμο, το δρόμο της ειρήνης», σύμφωνα με τη διατύπωση του λόρδου Ίσμεϊ, τότε γενικού γραμματέα της Συμμαχίας. Σήμερα είναι το κύριο μοτίβο στη σημαία του NATO.
Τρία «καλτ» τσιτάτα
«Να κρατήσουμε τους Ρώσους έξω, τους Αμερικανούς μέσα και τους Γερμανούς κάτω»: ο λόρδος Ίσμεϊ, πρώτος γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ (1952-1957), συνόψισε τις αποστολές της Συμμαχίας σε μια δήλωση, η χρονολογία της οποίας δεν είναι γνωστή.
«Έχω πει πριν από καιρό ότι το NATO έχει προβλήματα. Κατά πρώτο λόγο ότι είναι ξεπερασμένο επειδή επινοήθηκε πριν από χρόνια και χρόνια»: Ντόναλντ Τραμπ στις 15 Ιανουαρίου 2017, όταν ήταν πρόεδος των ΗΠΑ. Είχε χρησιμοποιήσει το ίδιο επίθετο, «ξεπερασμένο», κατά την προεκλογική εκστρατεία του το 2016. «Αυτό που ζούμε, είναι ο εγκεφαλικός θάνατος του ΝΑΤΟ»: Εμμανουέλ Μακρόν στις 8 Νοεμβρίου 2019.
Μηδέν στρατός, αλλά πολλά όπλα
Το NATO δεν διαθέτει δικό του στρατό, με εξαίρεση ένα στόλο αναγνωριστικών αεροπλάνων AWACS και μερικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Βασίζεται στις ένοπλες δυνάμεις των μελών του, πλην της Ισλανδίας που δεν διαθέτει στρατό. Όμως για χρόνια μπορούσε να υπολογίζει σε ένα μυστικό στρατό, τους «stay behind» (αυτούς που μένουν πίσω), μυστικά δίκτυα που συντονίζονταν από το ΝΑΤΟ στις αρχές του ψυχρού πολέμου. Τα δίκτυα αυτά υποτίθεται ότι θα ενεργοποιούνταν σε περίπτωση σοβιετικής επίθεσης.
Το NATO οργανώνει τακτικά στρατιωτικές ασκήσεις που συχνά διεξάγονται με πολύ διαφορετικά όπλα. Δημιούργησε λοιπόν… ένα παιγνίδι τράπουλας για να βοηθήσει τους στρατιωτικούς του να προσανατολίζονται. Τα 54 χαρτιά της εν λόγω τράπουλας αντιπροσωπεύουν ισάριθμα οπλικά συστήματα που χρησιμοποιούνται από τη Συμμαχία. Το παιγνίδι υποτίθεται επίσης ότι «βοηθάει τα ουκρανικά στρατεύματα να αναγνωρίζουν» μερικά από τα όπλα που λαμβάνουν, σύμφωνα με το NATO.
Με πληροφορίες από: ΑΠΕ – ΜΠΕ / Φωτογραφίες Reuters
