Κατά πλειοψηφία και όχι ομόφωνα πέρασε η Τερέζα Μέι τη συμφωνία για το Brexit, μέσα από μια θυελλώδη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου που κράτησε τρεις ώρες περισσότερο από το προγραμματισμένο, 10 υπουργοί εξέφρασαν αντιρρήσεις, ενώ υπάρχουν φόβοι για παραιτήσεις, ακόμη και για πρόταση δυσπιστίας κατά της πρωθυπουργού.
Ήταν αναμφίβολα μια μεγάλη και δύσκολη νίκη για την Τερέζα Μέι το ότι κατάφερε να πείσει τους υπουργούς της να στηρίξουν το σχέδιό της για το Brexit. Τίποτα όμως δεν έχει τελειώσει ακόμα. Και τίποτα δεν αποκλείει πως μέσα σε μια στιγμή μπορεί να έρθουν τα πάνω κάτω!
Το υπουργικό συμβούλιο που συζητούσε το σχέδιο της Τερέζα Μέι για το Brexit κράτησε τρεις ώρες παραπάνω από το προγραμματισμένο. Όταν αργά το βράδυ της Τετάρτης (14.11.2018) η πρωθυπουργός της Βρετανίας βγήκε από το Νο10 της Ντάουνιγκ Στριτ για να κάνει δηλώσεις τους δημοσιογράφους που ξεροστάλιαζαν, δεν μίλησε για όσα είχαν γίνει μέσα στην πρωθυπουργική κατοικία.
Γιατί εκεί είχε γίνει πραγματική μάχη μέχρι να πείσει η πρωθυπουργός τους υπουργούς της να τη στηρίξουν και κυρίως να μην τη ρίξουν… Η Τερέζα Μέι φέρεται να έθεσε και το δίλημμα: «αυτό (το σχέδιο για το Brexit δηλαδή) ή ο Τζέρεμι Κόρμπιν (σ.σ. ο ηγέτης των Εργατικών)».
Ανώτερος κυβερνητικός αξιωματούχος υποστήριξε ότι κανένας από τους υπουργούς δεν απείλησε με παραίτηση. «Κανένας» ήταν η μονολεκτική, πρώτη, απάντηση όταν ρωτήθηκε σχετικά.
“Η πρωθυπουργός χρησιμοποίησε παθιασμένα τη λέξη για ένα λόγο, και ξεκάθαρα υπήρχαν έντονες απόψεις που διατυπώθηκαν για αυτό το θέμα, τις οποίες αναγνωρίζουμε“, είπε. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι υπουργοί απόλαυσαν κι ένα… ποτηράκι κρασί μετά το τέλος της συνεδρίασης.
Σύμφωνα με το Sky News, τουλάχιστον 10 υπουργοί εξέφρασαν ανοιχτά και έντονα την αντίθεσή τους στο σχέδιο για το Brexit που παρουσίασε η Τερέζα Μέι. Το υπουργικό συμβούλιο ήταν κάτι περισσότερο από διχασμένο. Όπως μάλιστα αναφέρει το βρετανικό δίκτυο, η Μέι κατάφερε να περάσει η συμφωνία κατά πλειοψηφία και όχι ομόφωνα. Γι’ αυτό και μάλλον βρίσκεται σε… κινούμενη άμμο. Γιατί κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο να κατατεθεί πρόταση δυσπιστίας κατά της Τερέζα Μέι! Μια πρόταση που μπορεί να γίνει ακόμα και σήμερα, μόλις λίγες ώρες μετά το θυελλώδες υπουργικό συμβούλιο.
Κατά τα βρετανικά ΜΜΕ τουλάχιστον ένα μέλος της κυβέρνησης Μέι, η υπουργός Εργασίας και Συντάξεων Έσθερ ΜακΒέι είναι υπό… παρακολούθηση για ενδεχόμενη παραίτηση. Φέρεται μάλιστα να ζήτησε να γίνει ψηφοφορία στο υπουργικό πριν η Μέι «απειλήσει» με το «ή Brexit ή Κόρμπιν». Ανάμεσα σε εκείνους που εξέφρασαν την αντίθεσή τους με το σχέδιο της πρωθυπουργού ήταν επίσης ο υπουργός Διεθνούς Εμπορίου Λίαμ Φοξ, ο υπουργός Άμυνας Γκάβιν Γουίλιαμσον και ο υπουργός Εσωτερικών Σαΐντ Τζαβίντ.
Τι πρέπει να κάνει η Μέι από εδώ και πέρα;
Εφόσον η συμφωνία επιβεβαιώθηκε από το υπουργικό συμβούλιο της Τερέζα Μέι και τους ηγέτες της ΕΕ, η πρωθυπουργός πρέπει να δημοσιοποιήσει στο κοινοβούλιο τη συμφωνία αποχώρησης καθώς και το περίγραμμα μιας συμφωνίας για τις μελλοντικές σχέσεις της Βρετανίας με την ΕΕ.
Θα ακολουθήσει συζήτηση, που αναμένεται να διαρκέσει αρκετές ημέρες και θα τελειώσει με μια ψηφοφορία στην κάτω βουλή για την έγκριση της συμφωνίας.
Πώς θα γίνει η ψηφοφορία για το Brexit;
Το πώς θα διεξαχθούν η συζήτηση και η ψηφοφορία δεν έχει ακόμη αποφασιστεί και υπάρχουν έντονες διαφωνίες στο θέμα αυτό, καθώς θα μπορούσε να συμβάλει στη διαμόρφωση του αποτελέσματος.
Υπουργοί υποστηρίζουν πως οποιαδήποτε κοινοβουλευτική έγκριση της συμφωνίας πρέπει να είναι ξεκάθαρη. Διαφορετικά υποστηρίζουν πως η ψηφοφορία μπορεί να μην ανταποκρίνεται στα νομικά κριτήρια για την επικύρωση της συμφωνίας αποχώρησης.
Οι αντίπαλοι της Τερέζα Μέι στο ζήτημα του Brexit θέλουν να χρησιμοποιήσουν τη συζήτηση για να δείξουν πως η πλειοψηφία υποστηρίζει μια διαφορετική στρατηγική, όπως ένα δεύτερο δημοψήφισμα ή την παραμονή μέσα στην τελωνειακή ένωση της ΕΕ.
Μπορεί να υπάρξουν πολλαπλές ψηφοφορίες οι οποίες, αν και δεν είναι νομικά δεσμευτικές, θα είναι δύσκολο να αγνοηθούν, σε περίπτωση που αποκαλύψουν στήριξη για μια εναλλακτική ρύθμιση της εξόδου.
Το πώς θα γίνει θα αποφασισθεί αργότερα, με βάση τις συστάσεις των βουλευτών. Η νομοθεσία προβλέπει μόνο ότι οι υπουργοί θα πρέπει να προσπαθήσουν να διεξαγάγουν μια συζήτηση πριν κληθεί να ψηφίσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Τι θα γίνει με τη Βουλή των Λόρδων;
Η μη αιρετή Βουλή των Λόρδων θα συζητήσει επίσης τη συμφωνία, όμως δεν θα έχει την εξουσία να την μπλοκάρει.
Τι θα ψηφίσουν οι βουλευτές;
Οι βουλευτές θα ψηφίσουν ένα πακέτο που αποτελείται από:
1) Τη συμφωνία αποχώρησης — ένα νομικό έγγραφο που ρυθμίζει θέματα όπως τα δικαιώματα των πολιτών, η οικονομική διευθέτηση, το δίχτυ ασφαλείας (backstop) για το ζήτημα των ιρλανδικών συνόρων και οι όροι της περιόδου εφαρμογής που έχει σχεδιαστεί για να εξομαλύνει τη διαδικασία εξόδου.
2) Το πλαίσιο της μελλοντικής σχέσης — ένα μη νομικό έγγραφο που θα καθορίζει πώς η Βρετανία και η ΕΕ θα εργασθούν μαζί μακροπρόθεσμα σε θέματα όπως το εμπόριο και η ασφάλεια.
Τα έγγραφα αυτά προσδιορίζουν τη συμφωνία που η Βρετανία διαπραγματεύεται από τον Ιούνιο 2017 με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ποιοί ψηφίζουν;
Περίπου 320 ψήφοι χρειάζονται για να εξασφαλισθεί η πλειοψηφία στην 650μελή Βουλή των Κοινοτήτων, ανάλογα με τις αποχές και τις απουσίες. Μερικά αιρετά μέλη του σώματος δεν καταλαμβάνουν ποτέ τις έδρες τους.
Η ψηφοφορία διεξάγεται με απλή πλειοψηφία.
Πώς θα ανακοινωθεί το αποτέλεσμα;
Στο τέλος μιας συζήτησης, ο πρόεδρος του σώματος ζητάει χαρακτηριστικά απ’ αυτούς που είναι υπέρ της πρότασης να φωνάξουν «έι» (ναι) και μετά απ’ αυτούς που είναι κατά να πουν «νόου» (όχι). Αν κάποιοι βουλευτές φωνάξουν «νόου», ο πρόεδρος ζητεί να διεξαχθεί επίσημη ψηφοφορία.
Οι βουλευτές ψηφίζουν περνώντας από διαφορετικές πόρτες, μακριά από τις κάμερες και το κοινό. Μόλις ολοκληρωθεί η καταμέτρηση, οι βουλευτές επιστρέφουν στην αίθουσα. Ο ψηφολέκτης ανακοινώνει στη συνέχεια το αποτέλεσμα.
Πώς θα ψηφίσουν τα κόμματα;
Το κυβερνών Συντηρητικό Κόμμα έχει 315 βουλευτές. Κυβερνά με πλειοψηφία χάρη σε μια συμφωνία με τους 10 βουλευτές του Δημοκρατικού Ενωτικού Κόμματος (DUP) της Βόρειας Ιρλανδίας.
Το κόμμα της Μέι δεν είναι ενωμένο πίσω από το σχέδιό της. Ευρωσκεπτικιστές πιστεύουν πως αφήνει τη Βρετανία υπερβολικά δεμένη με τους κανόνες της ΕΕ ενώ φιλοευρωπαίοι βουλευτές λένε πως οι σχέσεις δεν είναι αρκετά στενές. Και οι δύο ομάδες είναι αρκετά μεγάλες για να προκαλέσουν μια ήττα.
Η υποστήριξη του DUP εξαρτάται από τη λύση που θα συμφωνηθεί για το σύνορο ανάμεσα στη βρετανική επαρχία της Βόρειας Ιρλανδίας και την Ιρλανδική Δημοκρατία. Το κόμμα έχει δηλώσει πως δεν θα υποστηρίξει οποιαδήποτε συμφωνία αφήσει τη Βόρεια Ιρλανδία να υπόκειται σε διαφορετικούς κανόνες από το υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο.
Το αντιπολιτευόμενο Εργατικό Κόμμα, το οποίο έχει 257 βουλευτές, έχει δεσμευθεί ότι θα καταψηφίσει οποιαδήποτε συμφωνία δεν ανταποκρίνεται στα κριτήριά του. Αυτό είναι απίθανο να συμβαίνει με τα σημερινά δεδομένα, έτσι μπορεί κανείς να αναμένει πως οι περισσότεροι βουλευτές των Εργατικών θα ψηφίσουν κατά.
Ωστόσο μερικοί αντάρτες των Εργατικών μπορεί να ψηφίσουν μαζί με την κυβέρνηση για να αποφευχθεί ο κίνδυνος ενός Brexit χωρίς συμφωνία.
Οι 35 βουλευτές του Εθνικού Κόμματος της Σκωτίας αναμένεται να ψηφίσουν κατά της συμφωνίας, όπως και οι 12 Φιλελεύθεροι Δημοκράτες.
Αν νικήσει η Μέι, το θέμα τελείωσε;
Όχι. Η κυβέρνηση πρέπει να περάσει χωριστή νομοθεσία για την εφαρμογή της συμφωνίας αποχώρησης και την ολοκλήρωση της διαδικασίας επικύρωσης.
Αυτή θα είναι γνωστή ως το Νομοσχέδιο για τη Συμφωνία Αποχώρησης από την ΕΕ. Θα εξετασθεί από την κυβέρνηση και μπορεί να υπάρξουν αλλαγές. Πρέπει αν υιοθετηθεί πριν από τις 29 Μαρτίου 2019.
Η διαδικασία αυτή είναι απίθανο να ξηλώσει τη συμφωνία για το Brexit, καθώς η νομοθεσία θα εφαρμόζει αυτό που ενέκρινε το κοινοβούλιο. Ωστόσο βουλευτές θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν το νομοσχέδιο για να καθυστερήσουν τη διαδικασία εξόδου.
Τι θα συμβεί αν η Μέι χάσει;
Κάτι τέτοιο μπορεί να ανατρέψει την Τερέζα Μέι και την κυβέρνησή της.
Βάσει του νόμου, αν η κυβερνητική πρόταση απορριφθεί, οι υπουργοί έχουν 21 ημέρες στη διάθεσή τους για να δηλώσουν πώς σκοπεύουν να προχωρήσουν. Η κυβέρνηση έχει δηλώσει πως, αν η συμφωνία απορριφθεί, η Βρετανία θα εγκαταλείψει την ΕΕ χωρίς συμφωνία.
Πρέπει στη συνέχεια να οργανωθεί μια κοινοβουλευτική συζήτηση η οποία θα μπορούσε να δώσει στους βουλευτές άλλη μια ευκαιρία να παρουσιάσουν αλλαγές — επιτρέποντας ουσιαστικά τη διεξαγωγή ψηφοφορίας για μια εναλλακτική οδό. Οι αλλαγές δεν θα είναι δεσμευτικές αλλά, αν εγκριθούν, η Μέι θα είναι δύσκολο να τις αγνοήσει.
Είναι επίσης τεχνικά δυνατό για την κυβέρνηση να οργανώσει μια δεύτερη ψηφοφορία και να ζητήσει και πάλι την έγκριση των βουλευτών είτε για τις ίδιες είτε για τις τροποποιημένες διατάξεις.
Με πληροφορίες από Sky News και Daily Mail