Ο Le Monde Diplomatique,έχει στη πρώτη σελίδα της έκδοσής του ,για το μήνα Μάρτιο αυτό το θέμα: “Βαλκάνια,το τέλος του ευρωπαϊκού ονείρου”. Σ΄ένα αναλυτικό και όπως πάντα τεκμηριωμένο κείμενο μας κάνει να σκεφτούμε ότι η συζήτηση για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν μπορεί να περιοριστεί στο αν θα μείνει ή θα φύγει η Ελλάδα ,με τη θέλησή της ή χωρίς αυτή. Το πρόβλημα πλέον είναι πολύ μεγαλύτερο και βαθύτερο καθώς φαίνεται ότι οι πολίτες όλων των Βαλκανικών χωρών που εμφανίζονταν να είναι θετικοί με την προοπτική ένταξης των χωρών τους στην ΕΕ,έχουν αλλάξει άποψη. Και η Ελλάδα έπαιξε μεγάλο ρόλο σ΄ αυτό.
Λέμε οι πολίτες των χωρών ,γιατί όπως επισημαίνει στην ανάλυσή του ο Le Monde Diplomatique οι οικονομικές και πολιτικές ελίτ αυτών των χωρών επιμένουν με φανατισμό σε μια πορεία που οι πολίτες τους δείχνουν να μην επιθυμούν πια. Δεν μπορεί να είναι τυχαίο.
Η Κροατία,για παράδειγμα ετοιμάζεται να γίνει τον Ιούλιο του 2013, το 28ο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στις 22 Ιανουαρίου οι πολίτες της ενέκριναν αυτή την απόφαση με το «ναι» να φθάνει σχεδόν το 67% των ψήφων.Υψηλό ποσοστό θα πείτε και αυτό προέβαλανα όλα τα ΜΜΕ εντός κι εκτός της χώρας. Εξίσου όμως υψηλό και προφανώς πιο σημαντικό ήταν το ποσοστό όσων δεν πήγαν καν να ψηφίσουν. Σύμφωνα με τα στοιχεία μόλις το 43% των εγγεγραμμένων πήγαν να ψηφίσουν! Η είσοδος της Κροατίας στην ΕΕ ,θα γίνει σίγουρα χωρίς μεγάλο ενθουσιασμό.
Όπως σημειώνει η εφημερίδα η προοπρική ένταξης στην ΕΕ έχει πάψει να είναι ελκυστική για τις περισσότερες χώρες της περιοχής.
«Μπαίνουμε σε μια ΕΕ που να αντιμετωπίζει τη χειρότερη κρίση στην ιστορία της, μια νεοφιλελεύθερη Ευρώπη που λειτουργί με επίφαση της δημοκρατίας», υποστηρίζει ο Kapovic Mate, γλωσσολόγος, ο οποίος ολοκλήρωσε τη διατριβή του στο Πανεπιστήμιο του Ζάγκρεμπ, και ήταν μία από τις πιο ισχυρές φωνές της αριστερής αντιπολίτευσης για την ένταξη της Κροατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.Αντίθετοι είναι και οι εθνικιστές που δεν συζητούν τα περί “απώλειας εθνικής κυριαρχίας”.Ακόμη και η Καθολική εκκλησία φέρεται να είναι αντίθετη αλλά για άλλους λόγους,που έχουν να κάνουν με τον δικό της συντηρητισμό.
Ανάλογο κλίμα περιγράφει η εφημερίδα και στη Σερβία,όπου οι μόνοι που φαίνεται να αγωνιούν για την “ευρωπαϊκή προοπτική” της χώρας είναι οι πλούσιοι επιχειρηματίες.Στη χώρα υπάρχει πόλωση μεταξύ “εθνικιστών” και “φιλοευρωπαίων”,με τους πρώτους να κατηγορούν τους δεύτερους για την “υπακοή” τους σ΄ ότι ζητά η Ευρώπη ,ως ένδειξη “φιλοευρωπαϊσμού”.Το Δημοκρατικό Κόμμα του προέδρου Μπόρις Τάντιτς ,έχει ταχθεί υπέρ της ευρωπαϊκής πορείας αλλά έχει απεναντί του κόμματα της αντιπολίτευσης που έχουν ταχθεί ολοκληρωτικά κατά της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ασφαλώς και υπάρχουν και φανατικοί υποστηρικτές της ένταξης αλλά η ουσία είναι ότι το ρεύμα που υπήρχε μετά από τη Σύνοδο Κορυφής τον Ιούνιο του 2003 στη Θεσσαλονίκη, δεν υπάρχει πια.
Όπως σημειώνει ο Le Monde Diplomatique “σε μια Ευρώπη που συγκλονίστηκε από την κρίση, οι πολίτες των δυτικών Βαλκανίων δεν μπορεί παρά να αναρωτιούνται σχετικά με την καταλληλότητα των κριτηρίων ένταξής τους και την πραγματικότητα των «ευρωπαϊκών αξιών». Η κοινή γνώμη παρακολούθησε με απογοήτευση την εξέλιξη των γεγονότων στην Ελλάδα, αν και έχουν υποψιαστεί εδώ και καιρό ότι η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση αφορά σε μια «λέσχη πλουσίων» και την εγγύηση της οικονομικής τους σταθερότητας. Ομοίως, ο σκεπτικισμός συνεχίζει να αυξάνεται καθώς στην Ένωση έχουν ενσωματωθεί, από το 2007, χώρες όπως η Βουλγαρία ή η Ρουμανία,που εξακολουθούν να πλήττονται από υψηλά επίπεδα διαφθοράς”.
Μιλώντας με ανθρώπους αυτών των χωρών που συμμετέχουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στα κοινά ,προκύπτει ότι τελικά αναπτύσσονται προβληματισμοί που στην Ελλάδα δεν μας απασχόλησαν όσο θα ΄πρεπε.Όπως για παράδειγμα ότι «στην ευρωπαϊκή λογική, δεν είναι πλέον δυνατό να συζητήσουμε το είδος της κοινωνίας στην οποία ζούμε, τα κοινωνικά και οικονομικά μοντέλα που θέλουμε. Το μόνο αναπάντητο ερώτημα είναι κατά πόσον ή όχι οι ηγέτες μας είναι καλοί μαθητές, που εφαρμόζουν σωστά τις λύσεις και τα πρότυπα που ορίζονται από τις Βρυξέλλες,” λέει επικεφαλής κόμματος στο Κοσσυφοπέδιο ,προσθέτοντας ότι “η πολιτική συζήτηση παύει να έχει νόημα. Μπαίνει κάτω από μια τεχνική συζήτηση σχετικά με τον καλύτερο τρόπο εφαρμογής των κριτηρίων για την περίφημη Ένωση”.
Ο Mislav Zitko, ένας νεαρός οικονομολόγος από τη Κροατία, επισημαίνει ότι στην Ευρώπη, που αναδύεται, οι βαλκανικές χώρες είναι όπως ήταν » κάτω από την Οθωμανική Αυτοκρατορία ή κάτω από τον κομμουνισμό »!
Το «ασθενές ναι», με το οποίο οι Κροάτες δέχτηκαν στις 22 Ιανουαρίου, την ένταξη της χώρας τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση έγινε δεκτό με ανακούφιση από τους Ευρωπαίους ηγέτες, αλλά και από τις κυβερνήσεις των άλλων χωρών της περιοχής, οι οποίοι φοβούνταν την αποδοκιμασία του «όχι». Ωστόσο, η προσχώρηση της Κροατίας, δεν εγγυάται την ανάκαμψη της διαδικασίας της διεύρυνσης. Η βαθιά απογοήτευση στις υποψήφιες χώρες ή εν δυνάμει υποψήφιες χώρες κυριαρχεί.