Σε κλίμα συγκίνησης πραγματοποιήθηκε σήμερα η συμβολική πορεία μνήμης από την πλατεία Ομόνοιας της Καστοριάς προς το σημείο όπου οι ναζί κατά τη διάρκεια της κατοχής συγκέντρωσαν τους 1.000 Εβραίους της πόλης με προορισμό το στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς – Μπίρκεναου.
Εκπρόσωποι της εβραϊκής κοινότητας από τα Ιωάννινα, την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, του Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος (ΚΙΣ), συγγενείς των 35 διασωθέντων εβραίων από τις ΗΠΑ, το Ισραήλ και την Κωνσταντινούπολη, ο Γερμανός πρόξενος στη Θεσσαλονίκη Βάλτερ Στέχελ, οι βουλευτές Καστοριάς, Ολυμπία Τεληγιορίδου και Μαρία Αντωνίου, οι δήμαρχοι Ανέστης Αγγελής και Παναγιώτης Κεπακτσόγλου, ο αντιπεριφερειάρχης Σωτήρης Αδαμόπουλος και μέλη του ιδρύματος «Κέντρου Σπουδών Εβραϊκής Κληρονομιάς Καστοριάς» συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Ομόνοιας που πριν από τον πόλεμο αποτελούσε την καρδιά της εβραϊκής κοινότητας, και μαζί με πολίτες ξεκίνησαν τη σιωπηλή πορεία προς την περιοχή του Αγίου Αθανασίου, όπου έχει τοποθετηθεί μνημείο για να θυμίζει την εξαφάνιση της κοινότητας.
Ο Κλιφ Ρούσο, αντιπρόεδρος του ιδρύματος που ζει στη Νέα Υόρκη είναι γιος του Πινο και της Λίνας Ρούσσο, δύο από τους 35 διασωθέντες που κατάφεραν να επιστρέψουν ζωντανοί από το στρατόπεδο του θανάτου, φανερά συγκινημένος ανέφερε ότι παρότι γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη «νοιώθω Καστοριανός, είμαι παιδί αυτής της πόλης», και ότι αυτή την αγάπη «τη μετέδωσε η μητέρα μου που δεν έπαψε ποτέ να μου μιλά για τη ζωή της στην Καστοριά». Ανακοίνωσε ότι το επόμενο διάστημα θα ξεκινήσουν οι εργασίες δημιουργίας μουσείου με την ιστορία των Εβραίων της πόλης και «φιλοδοξούμε ότι έως το τέλος του 2020 θα είναι επισκέψιμο». Θα περιέχει ιστορικά ντοκουμέντα και κειμήλια από την ακμάζουσα εβραϊκή κοινότητα της πόλης.
«Αισθάνομαι βαθιά θλίψη και ντροπή για όσα συνέβησαν στην πόλη» τόνισε ο γενικός πρόξενος της Γερμανίας και επισήμανε ότι πρέπει «να διατηρήσουμε ζωντανή τη μνήμη και να αντιταχθούμε σε κάθε είδους μίσους και αντισημιτισμού».
Στο τέλος η χορωδία της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης απέδωσε εβραϊκούς θρησκευτικούς ύμνους και τραγούδια που αναφέρονται Ολοκαύτωμα.
Το πρωινό της 24ης Μαρτίου 1944 οι ναζί αφού συγκέντρωσαν όλους τους εβραίους της πόλης στην περιοχή του Αγ. Αθανασίου, τους φόρτωσαν σε φορτηγά με κατεύθυνση το σιδηροδρομικό σταθμό Αμυνταίου. Εκεί τους επιβίβασαν σε τρένα με προορισμό το στρατόπεδο του θανάτου. Επέστρεψαν ζωντανοί μόλις 35, αλλά οι περισσότεροι από αυτούς έζησαν σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, και κυρίως στις ΗΠΑ, το Ισραήλ και την Κωνσταντινούπολη.
Χθες το βράδυ στο κατάμεστο αμφιθέατρο του ΤΕΙ Καστοριάς, προβλήθηκε το ιστορικό ντοκιμαντέρ Trezoros, the Lost Jews of Kastoria», σε σκηνοθεσία του Λάρυ Ρούσσο, όπου μέσα από αφηγήσεις και μαρτυρίες ξεδιπλώνονται ιστορίες ζωής της οικογένειας Ρούσσο που έζησε στην Καστοριά, ενώ ταυτόχρονα αναδεικνύεται και η ιστορία της εβραϊκής κοινότητας της πόλης.
Οι διήμερες εκδηλώσεις ολοκληρώνονται στο ‘Αργος Ορεστικό με την παράσταση «Η χαμένη αθωότητα της Άννας Φρανκ» που θα παρουσιάσει η θεατρική ομάδα της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης Entremosotros.
Οι εκδηλώσεις μνήμης για τους χίλιους εβραίους της Καστοριάς οργανώθηκαν από το «Κέντρο Σπουδών Εβραϊκής Κληρονομιάς», που ιδρύθηκε τα τελευταία τρία χρόνια με έδρα των Νέα Υόρκη και που έχει ως στόχο τη διάσωση της ιστορικής μνήμης από τη χαμένη εβραϊκή κοινότητα της πόλης.