Σε δεινή θέση βρίσκεται η τουρκική οικονομία με τα στοιχεία για τον πληθωρισμό να είναι πολύ μεγαλύτερα από αυτά που δίνονται στη δημοσιότητα.
Ο μηνιαίος πληθωρισμός στην Τουρκία ήταν τριπλάσιος και πλέον του επίσημου ποσοστού τον Σεπτέμβριο, σύμφωνα με ένα νέο μοντέλο που ανέπτυξε μια ομάδα ακαδημαϊκών και ερευνητών στη βάση στοιχείων που συγκεντρώνονται με μεγαλύτερη συχνότητα σε σχέση με εκείνα της κυβερνητικής στατιστικής υπηρεσίας.
Ο Βεϊσέλ Ουλουσόι, καθηγητής πανεπιστημίου με έδρα την Κωνσταντινούπολη και επικεφαλής της Ανεξάρτητης Ομάδας Έρευνας Πληθωρισμού (ENAG), δήλωσε πως το μοντέλο συγκεντρώνει «πολλαπλάσια» στοιχεία για τις τιμές προϊόντων σε σχέση με την καταμέτρηση του επίσημου Τουρκικού Στατιστικού Ινστιτούτου (TUIK) και στόχος της είναι να τη συμπληρώσει.
Από πέρυσι, βουλευτές της αντιπολίτευσης έχουν εγείρει ερωτήματα για την ακρίβεια των στοιχείων για τον επίσημο πληθωρισμό, λέγοντας πως το δημοσιευμένο ποσοστό είναι χαμηλότερο από την πραγματική εικόνα της αγοράς.
Σύμφωνα με τα πρώτα δημοσιευμένα ευρήματα της ENAG, οι τιμές καταναλωτή τον Σεπτέμβριο αυξήθηκαν κατά 3,61% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα, ενώ το TUIK υπολογίζει αυτή την αύξηση στο 0,97%.
Ο πληθωρισμός σε ετήσια βάση ήταν 11,75% σύμφωνα με τον επίσημο απολογισμό που ανακοινώθηκε νωρίτερα αυτό τον μήνα. Η ENAG δεν έχει δημοσιοποιήσει ακόμη έναν ετήσιο αριθμό.
Η TUIK δεν ήταν άμεσα διαθέσιμη για σχολιασμό.
«Παρατηρήσαμε διαφορές στις τιμές και μεταβλητότητα σε όλες σχεδόν τις ομάδες που περιλαμβάνονται στο καλάθι», δήλωσε σε συνέντευξη ο Ουλουσόι. Στην ENAG συμμετέχουν ακαδημαϊκοί από διάφορα τουρκικά πανεπιστήμια.
«Η TUIC συγκεντρώνει 550.000 τιμές για όλα τα προϊόντα του καλαθιού μέσα σε ένα μήνα. Οι υπολογισμοί της ENAG περιλαμβάνουν πολλαπλάσιες αυτών, δομώντας μια πλουσιότερη δέσμη δεδομένων», είπε ο Ουλουσόι.
Ο τουρκικός ετήσιος πληθωρισμός παρέμεινε διψήφιος φέτος παρά την απότομη οικονομική συρρίκνωση στο δεύτερο τρίμηνο λόγω της πανδημίας του κορονοϊού. Οι υψηλές τιμές και η χαμηλή ισοτιμία-ρεκόρ της λίρας ώθησαν την Κεντρική Τράπεζα να αυξήσει τα επιτόκια τον περασμένο μήνα.
Το μοντέλο της ENAG μπορεί να υπολογίζει τον πληθωρισμό ακόμη και ανά μία ώρα, κάτι που σημαίνει ότι μπορεί να συμπληρώνει κενά για τους ερευνητές και τους επενδυτές, είπε ο Ουλουσόι. Σταθμίζει προϊόντα με τον ίδιο τρόπο όπως και η TUIC, αλλά αποκλείει στοιχεία τιμών από τις δαπάνες για την υγεία και την εκπαίδευση και τα αλκοολούχα ποτά.
Ο υπολογισμός του πληθωρισμού του Σεπτεμβρίου έδειξε πως τα προϊόντα που σχετίζονται με την επανέναρξη των σχολείων κατέγραψαν τις μεγαλύτερες αυξήσεις τιμών, περιλαμβανομένων των ηλεκτρονικών υπολογιστών, των τάμπλετ και των κινητών τηλεφώνων, καθώς και τα παιδικά ρούχα και ορισμένα αγροτικά προϊόντα.
Ο Ουλουσόι δήλωσε πως το μοντέλο της ENAG δείχνει πως οι τιμές των τάμπλετ και των ηλεκτρονικών υπολογιστών αυξήθηκαν τουλάχιστον κατά 30% τον Σεπτέμβριο σε σχέση με τον Αύγουστο λόγω της έναρξης του νέου σχολικού έτους, ενώ το TUIK τοποθετεί την αύξηση αυτών των προϊόντων γύρω στο 4% σε μηνιαία βάση.
Πέρυσι κόμματα της αντιπολίτευσης υπέβαλαν κοινοβουλευτικές ερωτήσεις στον υπουργό Οικονομικών Μπεράτ Αλμπαϊράκ σχετικά με ισχυρισμούς ότι η TUIK ‘διόρθωσε’ τα στοιχεία του πληθωρισμού για πολιτικούς λόγους, ισχυρισμούς τους οποίους απέρριψε ως αβάσιμους ο επικεφαλής του ινστιτούτου.