Ο τούρκος πρόεδρος Αμπντουλάχ Γκιουλ απηύθυνε έκκληση να επικρατήσει η «λογική» και η «ηρεμία» σήμερα, δεύτερη ημέρα των βίαιων διαδηλώσεων κατά της κυβέρνησης στην Κωνσταντινούπολη, αλλά και σε πολλές άλλες πόλεις της χώρας, εκτιμώντας ότι οι διαδηλώσεις έχουν προσλάβει ανησυχητικές διαστάσεις.
«Πρέπει όλοι να δείξουμε υπευθυνότητα απέναντι στις διαδηλώσεις αυτές, οι οποίες έχουν προσλάβει ανησυχητικές διαστάσεις», τόνισε ο τούρκος πρόεδρος καλώντας την αστυνομία να ενεργήσει «με μέτρο».
Από την πλευρά του, ο πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν παραδέχθηκε ότι η αστυνομία σε ορισμένες περιπτώσεις ενήργησε με «ακραίο» τρόπο για να καταστείλει τις βίαιες διαδηλώσεις.
«Είναι αλήθεια ότι έγιναν λάθη και ακραίες ενέργειες από την πλευρά της αστυνομίας. Οι αναγκαίες προειδοποιήσεις έγιναν», τόνισε.
Εν τω μεταξύ, η αστυνομία αποχώρησε σήμερα το απόγευμα από την πλατεία Ταξίμ, την οποία κατέκλυσαν αμέσως χιλιάδες διαδηλωτές.
Από χθες, Παρασκευή, οι δυνάμεις της τάξης είχαν λάβει θέσεις στην πλατεία απαγορεύοντας στους διαδηλωτές την πρόσβαση σ΄αυτήν και διαλύοντας όλες τις συγκεντρώσεις.
Ποιοι είναι οι διαμαρτυρόμενοι
Ο Άλκης Κούρκουλας ανταποκριτής του ΑΠΕ στην Κωνσταντινούπολη μεταδίδει:
Ο Τούρκος πρωθυπουργός Ταγίπ Ερντογάν καλεί τους διαδηλωτές της περιοχής του Τακσίμ στην Κωνσταντινούπολη, να αποσυρθούν, ενώ ανακοινώνει ότι ζήτησε από το Υπουργείο Εσωτερικών να διερευνήσει τη συμπεριφορά της αστυνομίας απέναντι στους διαδηλωτές. Δέχτηκε ήδη ότι σε πολλά σημεία η αστυνομία ήταν υπερβολική ιδίως στη χρήση δακρυγόνων αερίων.
«Υπήρξαν λάθη στις ενέργειες των δυνάμεων ασφαλείας κυρίως στη χρήση του αερίου πιπεριού» είπε ο πρωθυπουργός πριν από λίγο στην Κωνσταντινούπολη και συνέχισε: «Ζήτησα από το υπουργείο Εσωτερικών να διερευνήσει το θέμα». Αλλά, τόνισε «δεν είναι δίκαιο να χαρακτηρίζεται η σημερινή κυβέρνηση ως «αντι-περιβαλλοντική» και «αντι-πράσινη».
Ο Τούρκος πρωθυπουργός τόνισε ότι τα έργα που γίνονται στην πλατεία Ταξίμ αυτή τη στιγμή και προκάλεσαν τις αντιδράσεις δεν έχουν καμία σχέση με την κατασκευή εμπορικού κέντρου ή την ανακατασκευή στρατώνα που βρισκόταν εκεί.
«Κανένας δεν έχει το δικαίωμα να δημιουργεί ένταση στη χώρα, υποστηρίζοντας ότι κόβονται δέντρα», είπε ο πρωθυπουργός.
Το σχέδιο πολεοδομικής ανάπλασης της κεντρικής πλατείας της νεοτερικής Κωνσταντινούπολης έχει προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις αλλά και φήμες ότι κρύβει άλλες διαστάσεις όπως την κατασκευή τεμένους. Σήμερα ο Τούρκος πρωθυπουργός επανέλαβε ότι το σχέδιο αφορά τη διευθέτηση των κυκλοφοριακών αξόνων, ενώ για την ανακατασκευή του στρατώνα, είπε ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και σαν μουσείο της πόλεως, και όχι μόνο ως εμπορικό κέντρο, όπως είχε μέχρι τώρα συζητηθεί.
«Το έθνος πρέπει να δει τα παιχνίδια που παίζουν ορισμένοι κύκλοι σε βάρος της χώρας μας» ανέφερε ο Τούρκος πρωθυπουργός συνδέοντας την εκδήλωση της διαμαρτυρίας με τις μεγάλες ανακατατάξεις που γίνονται στην χώρα και την περιοχή. « Όλοι πρέπει να γνωρίζουν ότι η Τουρκία είναι μια χώρα όπου λειτουργεί πλήρως το κοινοβουλευτικό σύστημα. Κάθε άλλη μέθοδος πέραν των εκλογών είναι αντιδημοκρατική. Δεν εννοώ ότι η κυβέρνηση είναι ανεξέλεγκτη. Δεν λέω ότι η κυβέρνηση μπορεί να κάνει οτιδήποτε θέλει, αλλά όπως η πλειοψηφία δεν μπορεί να πιέζει την μειοψηφία, η μειοψηφία δεν μπορεί να επιβάλει τη θέλησή της στην πλειοψηφία», είπε.
Οποίος έχει πρόβλημα με τις αποφάσεις της κυβέρνησης μπορεί να το εκφράσει με τις επιλογές τους τις εκλογές πρόσθεσε ο Τούρκος πρωθυπουργός και υπενθύμισε ότι κάθε απόπειρα να αλλάξει η κυβέρνηση εκτός των εκλογών είναι παράνομη και αντιδημοκρατική.
Δεκάδες άτομα έχουν τραυματισθεί στις διαδηλώσεις που άρχισαν ως διαμαρτυρία για υπερβολική αντίδραση της αστυνομίας σε όσους ήθελαν να καταλάβουν τον χώρο που γίνονταν τα έργα στην πλατεία του Ταξίμ.
Παρατηρητές σημειώνουν ότι δεν πρόκειται για έκρηξη «λαϊκής» αγανάκτησης. «Ο Τούρκος πρωθυπουργός και το AKP, παραμένει ιδιαίτερα δημοφιλής με πρωτοφανή δημοκοπικά ευρήματα μετά από δώδεκα χρόνια εξουσίας».
«Το αίσθημα αγανάκτησης του κόσμου ξεκινά περισσότερο από την αύξηση τον τελευταίο καιρό των δεσμών μεταξύ θρησκείας και πολιτικής, από τις επεμβάσεις που γίνονται στον τρόπο ζωής ενός μέρους του πληθυσμού, και την αδιαφορία απέναντι στα αιτήματα ορισμένων κοινωνικών ομάδων», λέει ο αρθρογράφος της εφημερίδας «Ζαμάν» Γιαβούζ Μπαϊντάρ. «Όλη η προσοχή εστιάζεται στις επιπτώσεις που θα έχουν στο μέλλον της Τουρκίας οι Κούρδοι» τονίζει ο ίδιος, που θεωρεί ότι η αγωνία αυτή αυξάνει τον εκνευρισμό του πλήθους των διαδηλωτών.
«Πρόκειται για τη διαμαρτυρία μιας καθόλου ευκαταφρόνητης κοινωνικής ομάδας, μιας από τις σημαντικότερες ψηφίδες που συγκροτούν (κατά την Οθωμανική παράδοση) το τουρκικό σύνολο» προσθέτουν παρατηρητές.
Η ομάδα αυτή που πολλές φορές έχει περιγραφεί και ως «λευκοί Τούρκοι», αποτελούσαν την κυρίαρχη ομάδα στην περίοδο παρακμής της Κεμαλικής Τουρκίας. Διαμαρτύρονται κατά τον τρόπο αυτό γιατί οι πολιτικές τους ηγεσίες – το περίφημο Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα (CHP) έχει εδώ και καιρό χάσει κάθε ικανότητα να παίζει ουσιαστικό ρόλο στην πολιτική. Διαμαρτύρονται γιατί χωρίς ικανή πολιτική εκπροσώπηση, καταρρέει η θέση τους στην κοινωνία, Ο τρόπος της ζωής τους προστατεύεται μόνο από την μεγαλοψυχία της νέας κυρίαρχης τάξης (έξ ου και οι παρομοιώσεις του Ερντογάν, με τους Σουλτάνους).
«Το Ταξίμ μας ανήκει», «Η Ιστικλάλ μας ανήκει».. φώναζαν οι νέοι διαδηλωτές σε μια διαμαρτυρία που ξεκίνησε με αντίδραση στην πολεοδομική ανάπλαση της κεντρικής ιστορικής πλατείας του Ταξίμ.
Αυτά μοιάζουν περισσότερο σαν απόδειξη ότι η Τουρκία -μετά την ιστορική συμφωνία με τον ηγέτη του Πε-Κα-Κα Α. Οτζαλάν πέρασε -χωρίς επιστροφή- στην μετα-κουρδική εποχή, προσθέτουν οι ίδιοι παρατηρητές.
Οι διαμαρτυρόμενοι στο Tαξίμ αυτό που εννοούν όταν ρητορικά στηλιτεύει με τη σημερινή δημοκρατία, είναι ότι πρέπει να προστατευθούν από την τυραννία της πλειοψηφίας!
Οι ισορροπίες της νέας εποχής χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη δόση θρησκείας (Ισλάμ), μεγαλύτερη οικονομική ευμάρεια (ιδιαίτερα για τα στρώματα που εκφράζονται μέσα από το AKP), αλλά και περισσότερη Δημοκρατία.
Αλλά, δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι όλα τα μέτρα για το οποίο διαμαρτύρονται, την πολεοδομική ανάπλαση, μέχρι τους κανόνες για την πώληση του αλκοόλ, είναι προϊόν της νόμιμης έκφρασης της θέλησης της πλειοψηφίας.
Κάποιος όμως πρέπει να προστατεύσει τις πολλές ιδιαίτερες ταυτότητες που συνυπάρχουν σε μια μεγάλη Πολιτεία, από τον οδοστρωτήρα της πλειοψηφίας. Και αυτό που μπορεί να τους προστατεύσει -όπως έχουν τα πράγματα σήμερα- είναι μόνο η μεγαλοψυχία του μεγάλου νικητή!
Η συνεχιζόμενη κουρδική εξέγερση και το ΠΚΚ νομιμοποιούσε τους αυταρχικούς μηχανισμούς που στήριζαν την εξουσία της ομάδας που σήμερα διαμαρτύρεται.
Τώρα που το κουρδικό είναι πλέον ιστορία, (ο Οτζαλάν έχει προσχωρήσει σε νέες αντιλήψεις για εθνικό κράτος και τον εθνικισμό) η προστασία και η κατοχύρωση των δικαιωμάτων κάθε κοινωνικής ομάδας εξασφαλίζεται μόνο από την εύρυθμη λειτουργία ενός σύγχρονου κράτους δικαίου. Εξασφαλίζεται μόνο από το Νέο Σύνταγμα.
Πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι η διαμαρτυρία του Ταξίμ μπορεί εύκολα έτσι να ενταχθεί στην στρατηγική Ερντογάν. Η διαμαρτυρία κάνει ότι δεν μπόρεσε να κάνει η ηγεσία του CHP: Να διαπραγματευθεί ένα κοινά αποδεκτό σημείο ισορροπίας, συμμετέχοντας ενεργά στη δημιουργία του νέου Συντάγματος, αντί να περιορίζεται σε μια καταγγελτική και αρνητική αποχή.
Το κενό που αφήνει η αντιπολίτευση, δυσκόλευε το έργο της κυβέρνησης…
Η συμφωνία στο νέο Σύνταγμα ο ακρογωνιαίος λίθος του νέου οικοδομήματος, που δεν θα στηρίζεται στη απεριόριστη (και άρα ανεξέλεγκτη) εξουσία αναπαράγοντας το αυτοκρατορικό πρότυπο (που κυριαρχεί στην ΠΟΛΗ για 1700 περίπου χρόνια !) , αλλά θα περιγράφει μία περισσότερο αποκεντρωμένη, Δημοκρατική Πολιτεία, οργανώνοντας ένα λειτουργικό μωσαϊκό , μέσα στο οποίο γίνονται σεβαστές δευτερεύουσες τοπικές. εθνοτικές και θρησκευτικές ταυτότητες.
Η πορεία αυτή δεν είναι εγγυημένη, αλλά η ελπίδα και η δυνατότητα να οδηγηθεί εκεί η Τουρκία , κυρίως μέσα τις ηγετικές ικανότητες του Ερντογάν, είναι μεγάλες.