Τουρκία: την «πυγμή των μαζών» χρησιμοποιεί ο Ερντογάν

Παρατείνεται το ενδιαφέρον για τους συσχετισμούς στην Τουρκία, που προς το παρόν αναδεικνύουν κυριαρχία τού άξονα Γκιουλ-Ερντογάν, τουλάχιστον με μέτρο τη συγκέντρωση των υποστηρικτών τους έξω από την Κωνστατινούπολη.

Οι εκτιμήσεις για τη συμμετοχή ποικίλουν. Κοινή ομολογία των διεθνών μέσων συνιστά το ότι η προέλευση του πλήθους είναι από ολόκληρη τη χώρα, καθώς και το ότι η υπολογιστική βάση «ξεπερνά τις εκατοντάδες χιλιάδες».
Ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές με άμεση πληροφόρηση για τα συμβαίνοντα στην Τουρκία μιλούν «για περισσότερο από ένα εκατομμύριο κόσμο».

Ίσως βασισμένος σ’ αυτό, ο τούρκος πρωθυπουργός επέμεινε στον σκληρό λόγο και στην απόφαση να εκκαθαρίσει πλήρως την πλατεία Ταξίμ, επειδή αυτή είναι η δουλειά του.

Κατά τα λοιπά χρησιμοποίησε ορολογία ενωτική αλλά για να επιβεβαιώσει την κυριαρχία του ζήτησε από τους υποστηρικτές του ανά τη χώρα να κρεμάσουν και να αφήσουν αναρτημένες στο μπαλκόνι τους την τουρκική σημαία.

Μένει τώρα να φανεί το βάθος τού κινηματικού χαρακτήρα τον οποίο επιχείρησαν να προσδώσουν στη δράση τους -επί δεκαπενθήμερο- οι διαδηλωτές τής πλατείας Ταξίμ και των πέριξ.

Ο λαϊκός διχασμός πάντως δείχνει αναπόφευκτος, ενώ μένει στο τραπέζι ένα ενδεχόμενο αποδυνάμωσης του συστήματος της ισλαμικής εξουσίας ή μείωσης τής αποτελεσματικότητάς του, σ’ ένα περιβάλλον καθημερινού διχασμού.

Παρ’ ότι τα θέατρα των αντιισλαμιστικών διαδηλώσεων έχουν εκκενωθεί, διαδηλωτές στην Ταξίμ και αλλού επιμένουν. Σχεδόν όλοι έχουν ξεχάσει τις οικολογικές ανησυχίες των «ισταμπουλίστας», την αφορμή για τις αρχικές διαδηλώσεις.

Οι διαδηλωτές έχουν πολιτικοποιήσει τον αγώνα τους, τουλάχιστον οι ακτιβιστές τής μάχιμης Αριστεράς. Η πολιτικοποίηση πυροδοτείται και από την άρνηση και τη βία με την οποία τους αντιμετωπίζει το ακόμη παντοδύναμο κυβερνόν λάϊτ Ισλάμ.

Οι μαχόμενοι αριστεροί χαρακτηρίσθηκαν και πάλι από πρωθυπουργό “τρομοκράτες” και “υπονομευτές”. Η μειοψηφική αλλά σημαντική, μορφωμένη, εύπορη, φιλευρωπαϊκή κοινωνία τής Πόλης αναφέρθηκε ως “λόμπυ των τραπεζών”.

Αυτή η κοινωνική ομάδα βρίσκεται σε πολυετή αντιπαράθεση με τα νέα επιχειρηματικά τζάκια που έστησε η πολιτική κυριαρχία του κόμματος Ευημερίας και Ανάπτυξης (ΑΚΡ).

Τα συνθήματα και οι πολιτικοί στόχοι των διαδηλωτών συμπίπτουν μόνον στην αντι-αυταρχική διάθεσή τους και στο αίμα που χύνεται. 

Απ’ εκεί και πέρα όλα διχάζονται αλλά η βία ασκείται αδιακρίτως σε όλους, υπό το κράτος τής κυβερνητικής αντίληψης πως πρόκειται για ενορχηστρωμένες εντός κι’ εκτός Τουρκίας εκδηλώσεις.

Τυχόν εκμετάλλευση των λαϊκών κινητοποιήσεων θα μπορούσε να αποβεί αποσταθεροποιητική για τους ενδο-καθεστωτικούς συσχετισμούς. Όμως, η συγκέντρωση του Ερντογάν έδειξε ότι σακόμη και ο «απλός» περιορισμός τής κυριαρχίας του είναι δύσκολη υπόθεση.

Ωστόσο, πολλοί διακρίνουν μια πριμοδότηση τής -ελάχιστα ελκυστικής- ηγεσίας τού πολιτικού Κεμαλισμού από τον διεθνή παράγοντα, που επιθυμεί έλεγχο των πολιτικο-διπλωματικών και στρατιωτικών δομών, των ακόμη πιστών στο κυβερνητικό Ισλάμ.

Η διαπάλη θα κλιμακώνεται όσο πλησιάζει η ευόδωση του τελευταίου μεγάλου στοιχήματος των Γκιουλ-Ερντογάν, της εισαγωγής της Τουρκίας σε εποχή προεδρικής Δημοκρατίας.

Ο στόχος αυτός κινητοποίησε τις εσωτερικές αντιπαλότητες περισσότερο και από τις επιλογές που το δίδυμο έκανε λ.χ στο Κουρδικό.
Στο εξωτερικό, προβληματισμό εξακολουθεί να προκαλεί η στρατηγική Νταβούτογλου για τα ευρασιατικά, το Μεσανατολικό, εν μέρει και για τη Συρία.

Είναι εντυπωσιακό το πόσο γρήγορα μετά από τη συνάντηση Ομπάμα-Ερντογάν και τη συζήτησή τους επί των επίμαχων θεμάτων, η αμερικανική διοίκηση εγκάλεσε την τουρκική για τις διαδηλώσεις και την καταστολή τους.

Το ίδιο ισχύει και για διάφορους ευρωπαίους που επανέρχονται στην αντίθεσή τους στην ένταξη τής γείτονος στην ΕΕ, αλλάζοντας στάση σε ελάχιστο χρόνο.

Στον απόηχο τού αίματος, στο Ταξίμ και αλλού, η διεθνής κοινότητα αλλάζει στάση απέναντι στη μέχρι τώρα Τουρκία-πρότυπο-μουσουλμανικής-χώρας-δημοκρατίας-δυτικού-τύπου.

Ωστόσο, αυτή τη στιγμή, λίγοι φαντάζονται και λίγοι υποστηρίζουν μια πτώση καθεστώτος. Δεν φαίνεται στον ορίζοντα εναλλακτική που θα διατηρούσε την Τουρκία στην τροχιά μιας γενικής ομαλότητας και μετά τον Ερντογάν.

Η επιρροή τού συστήματος -σε κάθε περίπτωση- δεν υπολογίζεται κάτω από το 40%. Αυτό συγκρατεί και την προώθηση εναλλακτικών σεναρίων, όπως η αξιοποίηση αντιθέσεων στο κυβερνητικό κόμμα. 

Σήμερα ο Ερντογάν πραγματοποίησε την «απειλή» του από την αρχή των διαδηλώσεων: Για κάθε εκατό χιλιάδες δικούς σας εγώ μπορώ να κινητοποιώ ένα εκατομμύριο.

Τόσους ζήτησε και πολλούς πήρε στην Κωνσταντινούπολη, με σύνθημα “να χαλάσουμε το μεγάλο κόλπο”.

Το παιχνίδι όμως δεν έχει πάντα ελεγχόμενα αποτελέσματα και σταθερούς συσχετισμούς. Αυτό καθιστά υποχρεωτικές νέες απαντήσεις τής Άγκυρας για παλιούς γρίφους υπό νέες συνθήκες. Απαντήσεις:
• Για τη διαφύλαξη της συνοχής τής τουρκικής κοινωνίας των εθνοτικών, θρησκευτικών και πολιτιστικών διαφορών
• Για τη διαχείριση τού Κουρδικού και το ποιός, πώς και μέχρι πού θα την “τρέξει”
• Για την εγκατάλειψη του “νεοθωμανισμού” για τα Βαλκάνια, την Παλαιστίνη, την υποκαυκάσια ζώνη
• Για τον ρόλο που η Τουρκία επιχειρεί να έχει στα ενεργειακά τής Μεσογείου και στη “μεγάλη Μέση Ανατολή”
• Για ανοικτές υποθέσεις όπως η εξομάλυνση στις σχέσεις με το Ισραήλ, η (έστω σε…ύφεση) “φιλία” με το Ιράν, το Κυπριακό και οι “συμμαχίες” στη Συρία

Είναι κρίσιμο το ότι η ηγεσία Γκιουλ-Ερντογάν επείγεται να δώσει απαντήσεις ενόσω δείχνει να στερεύει μία σημαντική πηγή ισχύος της: Ο ρυθμός ανάπτυξης, ο αδικαιολόγητα μεγάλος για τα πραγματικά οικονομικά δεδομένα.
Μπορεί βέβαια η τουρκική οικονομία να παραμένει στη δέκατη θέση παγκοσμίως αλλά αυτό λίγα “λέει” σε μιαν εποχή διεθνούς ύφεσης και απότομων αλλαγών…
…μέσα σ’ ένα περιβάλλον μέγιστης ρευστότητας σε όλες τις περιοχές και τις υποθέσεις που ενδιαφέρουν την Άγκυρα, τις ελίτ τής Κωνσταντινούπολης και πολλούς φίλους της Τουρκίας.

Από το grok.gr