Με μια σειρά αμφιλεγόμενων αποφάσεων ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν προκαλεί αναστάτωση στο εσωτερικό και ανησυχία στο εξωτερικό. Με προεδρικό διάταγμα η Τουρκία αποχώρησε πρόσφατα από τη διεθνή σύμβαση για την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών. Από τότε οι διαδηλώσεις διαμαρτυρίας στους δρόμους της χώρας είναι σχεδόν καθημερινές. Εκτός αυτού ο Ταγίπ Ερντογάν απομάκρυνε από τη θέση του τον κεντρικό τραπεζίτη πέντε μόλις μήνες μετά την τοποθέτησή του επειδή προχώρησε σε αύξηση του βασικού επιτοκίου παρά τις αντιρρήσεις του προέδρου. Αποτέλεσμα; Μια ακόμα καθίζηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας της τουρκικής λίρας με απρόβλεπτες επιπτώσεις για όσους βρίσκονται ήδη σε δεινή οικονομική θέση. Και σαν να μην έφθαναν όλα αυτά, ο πρόεδρος Ερντογάν δρομολογεί την απαγόρευση του δεύτερου σε ισχύ κόμματος της χώρας: του φιλοκουρδικού HDP, του οποίου πολυάριθμοι βουλευτές αναμένεται να απωλέσουν σύντομα την ασυλία τους.
Ο Ταγίπ Ερντογάν προβαίνει συνεχώς σε επίδειξη ισχύος, ίσως και επειδή η παραμονή του στο προεδρικό μέγαρο δεν είναι τόσο βέβαιη όσο θέλει να παρουσιάζει προς τα έξω. Παρά τις διευρυμένες προεδρικές εξουσίες, που έχει συγκεντρώσει την τελευταία τριετία, εξαρτάται από τη στήριξη του υπερεθνικιστικού κόμματος MHP στην τουρκική εθνοσυνέλευση. Ακόμα όμως και με το MHP στο πλευρό του οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις προβλέπουν ότι δεν διασφαλίζει πλέον απόλυτη πλειοψηφία. Παρά το γεγονός ότι οι επόμενες εκλογές αναμένεται να γίνουν κανονικά το 2023, διάφορα σενάρια βλέπουν για αυτό το λόγο πρόωρη προσφυγή στις κάλπες.
Ο Ερντογάν επιδιώκει τη συσπείρωση φανατικών οπαδών του
Προς το παρόν όμως ο πρόεδρος Ερντογάν ποντάρει στην πόλωση και την σύγκρουση. Ο Γκίντερ Σόιφερτ επικεφαλής του Κέντρου Εφαρμοσμένων Τουρκικών Σπουδών CATS στο Βερολίνο εκτιμά ότι οι πρόσφατες αμφιλεγόμενες αποφάσεις της Άγκυρας ωφελούν εν τέλει την κυβέρνηση διότι ικανοποιούν αιτήματα των ψηφοφόρων του ΑΚΡ. Για παράδειγμα η εμμονή του προέδρου Ερντογάν σε χαμηλά επιτόκια θεωρείται παραχώρηση σε μικρομεσαίους επιχειρηματίες, αλλά και μεγάλες εταιρίες, οι οποίες επιθυμούν χαμηλότοκες πιστώσεις. Η αποχώρηση της Τουρκίας από τη Διεθνή Σύμβαση για την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών αποδίδεται σε παραχώρηση του Ταγίπ Ερντογάν σε θρησκευτικούς κύκλους και ιδρύματα, ενώ με τη διαδικασία απαγόρευσης του φιλοκουρδικού κόμματος HDP ο Τούρκος πρόεδρος ικανοποιεί αίτημα του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, προέδρου του ΜΗΡ. «Οι ψηφοφόροι που δεν θα ψήφιζαν οπωσδήποτε ΑΚΡ ό,τι κι αν συνέβαινε έχουν ούτως ή άλλως χαθεί για τον Ερντογάν», πιστεύει ο Γκίντερ Σόιφερτ και προσθέτει ότι «στόχος του Τούρκου προέδρου είναι η συσπείρωση των φανατικών ψηφοφόρων του κόμματός του». Ο Γερμανός ειδικός εκτιμά ότι ενδεχομένως ο Ταγίπ Ερντογάν να υπολογίζει στις ψήφους μέρους των Κούρδων μετά από μια πιθανή απαγόρευση του ΗDP.
Με την τακτική του ο πρόεδρος Ερντογάν θέλει να διαιρέσει την αντιπολίτευση, λέει ο Μουσταφά Γενέρογλου, για πολλά χρόνια συνοδοιπόρος, έμπιστος του Τούρκου προέδρου και σήμερα μέλος του αντιπολιτευτικού κόμματος Deva. Ο Τούρκος πολιτικός θεωρεί ότι στόχος του Ερντογάν είναι να πυροδοτήσει σύγκρουση με σκοπό να διχάσει την τουρκική κοινωνία. Ακόμα κι αν η Άγκυρα υποστηρίζει ότι η δικαιοσύνη της χώρας είναι ανεξάρτητη, ο Μουσταφά Γενέρογλου πιστεύει ότι κινητήρια δύναμη πίσω από τη διαδικασία απαγόρευσης του HDP είναι ο Ταγίπ Ερντογάν: «Χωρίς τη συγκατάθεσή του τίποτα δεν προχωρά».
«Το ΑΚΡ δεν θα κέρδιζε δίκαιες εκλογές»
«Βλέπουμε μια πολιτική, η οποία βασίζεται σε κρίσεις», εκτιμά ο Μουράτ Ακάν, πολιτικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο Μπογάζιτσι του Βοσπόρου: «Φραστικές επιθέσεις, απειλές, συλλήψεις και δικαστικές διαδικασίες διαιρούν την κοινωνία και ταυτόχρονα κρατούν σταθερά τη δημοκρατική αντιπολίτευση σε κατάσταση συναγερμού χωρίς να αφήνουν στα μέλη της χρόνο ούτε να πάρουν ανάσα για να σκεφθούν και να οργανωθούν». Ο Τούρκος επιστήμονας θεωρεί ότι με αυτή την τακτική η συγκυβέρνηση στην Άγκυρα αποσκοπεί στη δημιουργία ενός αντιδημοκρατικού πλαισίου ενόψει των επόμενων εκλογών: «Είναι η απόδειξη ότι τα κυβερνητικά κόμματα είναι πλέον πεπεισμένα πως υπό κανονικές συνθήκες δεν θα καταφέρουν να κερδίσουν δημοκρατικές και δίκαιες εκλογές. Μοναδικός στόχος του Ερντογάν είναι η παραμονή του στην εξουσία.»
Πηγή: DW / Άνε Πολμαν & Μίργιαν Σμιτ, dpa