Ούτε τις ημέρες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ο τουρκικός στρατός δεν είχε τέτοια στρατιωτική παρουσία εκτός συνόρων. Ο Ερντογάν οδηγεί την Τουρκία με το βλέμμα στο παρελθόν και αυτό του κοστίζει.
Υπό τις οδηγίες του «Νέου πατέρα των Τούρκων», Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η Τουρκία έστειλε στρατεύματα στη Λιβύη, διατηρεί στρατιωτική παρουσία στη Συρία, το Ιράκ, το Κατάρ, τη Σομαλία και το Αφγανιστάν, καθώς και στα Βαλκάνια.
Ταυτόχρονα, το τουρκικό ναυτικό και η αεροπορία επιχειρούν σε Μεσόγειο και Αιγαίο διεκδικώντας ενεργειακά και εδαφικά κεκτημένα τρίτων. Ο τουρκικός επεκτατισμός όμως έχει το τίμημα του. Οι αμυντικές δαπάνες, ως ποσοστό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, αυξήθηκαν, από 1,8% το 2015 σε 2,5% το 2018, σε μια εποχή που η οικονομία της Τουρκίας πνέει τα λοίσθια.
Ας δούμε κάθε τουρκικό μέτωπο ξεχωριστά:
Λιβύη
Την ανακοίνωση έκανε ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν, στις αρχές του έτους, αναφέροντας ότι στέλνει στρατό στη Λιβύη για να διατηρήσει τη σταθερότητα της κυβέρνησης στην Τρίπολη, που έχει αναγνωριστεί από τον ΟΗΕ. Η Τουρκία υποστηρίζει την κυβέρνηση του Πρωθυπουργού Fayez al-Sarraj με έδρα την Τρίπολη κόντρα στις δυνάμεις του Στρατάρχη Χάφταρ, οι οποίες υποστηρίζονται από τη Ρωσία, την Αίγυπτο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Η Τουρκία στοχεύει στη διάσωση επιχειρηματικών συμβάσεων αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων για την ανοικοδόμηση της Λιβύης. Παράλληλα εκμεταλλεύτηκε το «νόμιμο» της κυβέρνησης Σάρατζ για να υπογράψει ένα -παράνομο- θαλάσσιο μνημόνιο για αξιοποίηση κοινής ΑΟΖ.
Συρία
Η στρατιωτική επέμβαση της Τουρκίας στη Συρία είναι μια από τις μεγαλύτερες ξένες επιχειρήσεις μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Ερντογάν έστειλε πρώτη φορά στρατό στη Συρία το 2016 για να πολεμήσει τόσο τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους όσο και τις κουρδικές δυνάμεις που υποστηρίζονταν από τις ΗΠΑ, οι οποίες συνδέονται με το «τρομοκρατικό» Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν, ή αλλιώς PKK. Ο τουρκικός στρατός κατέλαβε πόλεις στη βόρεια Συρία σε μια προσπάθεια να δημιουργηθεί μια ζώνη ασφαλείας για τους 3,6 εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες που κατέφυγαν στην Τουρκία. Με απώλειες και ένα κύκλο διπλωματικών επεισοδίων, η Τουρκία κατάφερε, σε ένα μεγάλο βαθμό, να εξασφαλίσει τα εδάφη που ήθελε, για τη διατήρηση των οποίων παλεύει μέχρι και σήμερα.
Ιράκ
Η Τουρκία βομβαρδίζει τακτικά περιοχές στα βόρεια σύνορα του Ιράκ, σε μία προσπάθεια να καταστρέψει τα κρησφύγετα των «τρομοκρατών» του ΡΚΚ. Διατηρεί επίσης στρατιωτικές βάσεις που είχαν αρχικά συσταθεί για ειρηνευτική αποστολή τη δεκαετία του 1990. Ο Ερντογάν ισχυρίζεται ότι η συνεχιζόμενη παρουσία του τουρκικού στρατού στην περιοχή αποτελεί αποτρεπτικό παράγοντα εναντίον του PKK και πιθανή απόσυρση θα ήταν καταστροφική για το έθνος.
Κατάρ
Η Τουρκία διαθέτει στρατιωτικές βάσεις στο Κατάρ και έχει άμεση επιρροή στα θέματα του Κόλπου, υπό την αιγίδα του Κατάρ. Η Άγκυρα και η Ντόχα «παντρεύτηκαν» με τις ευχές της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, ένα πολιτικό κίνημα με αρκετούς εχθρούς στην περιοχή που το βλέπουν ως απειλή, ειδικά από τότε που η Αραβική Άνοιξη απέκτησε δύναμη στις αρχές της δεκαετίας του 2010.
Σομαλία
Το 2017, η Τουρκία άνοιξε τη μεγαλύτερη υπερπόντια βάση της στο Μογκαντίσου, όπου εκατοντάδες τουρκικά στρατεύματα εκπαιδεύουν Σομαλούς στρατιώτες στο πλαίσιο ενός ευρύτερου τουρκικού σχεδίου για να βοηθήσουν στην ανοικοδόμηση μιας χώρας που έχει καταστραφεί από έναν δεκαετή πόλεμο με την ισλαμιστική ομάδα al-Shabaab. Η επίσκεψη του Ερντογάν το 2011 επισημοποίησε τη συμμαχία. Το 2015 ο Τούρκος ηγέτης δεσμεύθηκε να κατασκευάσει 10.000 νέες κατοικίες στη χώρα, ενώ υπεγράφησαν επίσης αμυντικές και βιομηχανικές συμφωνίες.
Αφγανιστάν
Τα τουρκικά στρατεύματα βρίσκονται στο Αφγανιστάν ως μέρος ενός συνασπισμού υπό την ηγεσία του ΝΑΤΟ σε περισσότερες από 50 χώρες που υποστηρίζουν τις αφγανικές δυνάμεις ασφαλείας ενάντια στους Ταλιμπάν, τους ισλαμιστές φονταμενταλιστές που κάποτε κυβερνούσαν εκεί. Στο πλαίσιο της Συμμαχίας, η Τουρκία διαθέτει τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό στην περιοχή, μετά τις ΗΠΑ.
Αζερμπαϊτζάν
«Δύο χώρες, ένα έθνος». Οι ένοπλες δυνάμεις της Τουρκίας υπερασπίζονται το Αζερμπαϊτζάν, το οποίο και θεωρούν αδελφό-έθνος. Στρατιωτικές βάσεις, αποθήκες εξοπλισμών ακόμη και αεροπορική δύναμη διαθέτει ο Ερντογάν εκεί. Οι χώρες πραγματοποιούν συχνά κοινές στρατιωτικές ασκήσεις. Μετά τα επεισόδια με την Αρμενία, η Άγκυρα δεσμεύθηκε να κάνει «ό,τι χρειαστεί» για να προασπίσει τα συμφέροντα των Αζέρων.
Ελλάδα και Κύπρος
Ελλάδα και Κύπρος βιώνουν από πρώτο χέρι τον παραλογισμό της Τουρκίας στην εξωτερική της πολιτική. Η τουρκική προκλητικότητα που εκδηλώθηκε με δραματικό τρόπο το καλοκαίρι του 1974 με την στρατιωτική εισβολή και κατοχή του βόρειου κομματιού της Μεγαλονήσου, τις έχει εντάξει σ’ ένα σπιράλ συνεχόμενων εντάσεων και προκλήσεων, αναβιώνοντας με υπαιτιότητα της Άγκυρας ακόμη μια ιστορική διαμάχη. Η μη συμμόρφωση της Τουρκίας με τους κανόνες του διεθνούς δικαίου, με τις αρχές και τις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η ροπή της χώρας σε ένα πολιτικό μοντέλο που απέχει πολύ από το να χαρακτηρισθεί δημοκρατικό, περιπλέκει ακόμα πιο πολύ την κατάσταση. Ο αυταρχισμός του Προέδρου Ερντογάν ιδιαίτερα μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016, η πολιτική του συμμαχία με τους ακραίους εθνικιστές και τους «γκρίζους λύκους» στην Κυβέρνηση, η υιοθέτηση του νεο-οθωμανικού δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας» δεν αφήνει περιθώρια εφησυχασμού.
Η αμφισβήτηση της «Συνθήκης της Λωζάννης» αποτελεί την κορωνίδα του αναθεωρητισμού της Άγκυρας και ανοίγει τον ασκό του Αιόλου με απρόβλεπτες συνέπειες για την ευρύτερη περιοχή. Με πολεμικά και ερευνητικά πλοία εντός ελληνικής υφαλοκρηπίδας, η Τουρκία καλεί δήθεν σε διάλογο με το όπλο στο τραπέζι.
Με πληροφορίες από WSJ