Γράφει ο ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ
Υπεύθυνος για το Kurdish Report του Κέντρου Μεσογειακών, Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου
Ο διάσπαρτος κουρδικός πληθυσμός παρέχει στη Ρωσία διάφορους τρόπους επιρροής στη Μέση Ανατολή και ένα σημαντικό μοχλό πίεσης για τον τελευταίο αντίπαλο της Μόσχας, την Τουρκία.
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2000 η Ρωσία απέφευγε να αξιοποιήσει τους δεσμούς της με τους Κούρδους, προκειμένου να διατηρήσει καλές σχέσεις με την Άγκυρα, τη Δαμασκό και την Τεχεράνη. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχαν συμφωνήσει να βοηθήσουν ο ένας τον άλλο στα ακανθώδη ζητήματα της Τσετσενίας και του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (ΡΚΚ).
Ωστόσο, από την αρχή της Αραβικής Άνοιξης, η Μόσχα είχε αυτοανακηρυχθεί προστάτης των μειονοτήτων στη Μέση Ανατολή και επιδίωξε να αναπτύξει τους δεσμούς της με τους Κούρδους, οι οποίοι φαίνεται να είναι από τις λίγες χερσαίες δυνάμεις που θα μπορούσε να νικήσουν την ISIS. Από ρωσικής πλευράς, οι Κούρδοι αντιπροσωπεύουν μια κοσμική, δημοκρατική μεσαία Σουνιτική δύναμη που είναι όλο και πιο σημαντική στην καταπολέμηση του Ισλαμικού Κράτους και στη Συριακή σκακιέρα γενικότερα.
Η ελεύθερη πτώση των ρωσο-τουρκικών σχέσεων, μετά την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού από τουρκικά μαχητικά, εγινε την ίδια περίοδο με την κατάρρευση της ειρηνευτικής διαδικασίας της Άγκυρας με το PKK. Η Ρωσία γνωρίζει πολύ καλά ότι το κουρδικό ζήτημα είναι το αδύνατο σημείο της Τουρκίας και έσπευσε να προωθήσει περαιτέρω τις σχέσεις της με τους Κούρδους.
Τον περασμένο Δεκέμβριο ο Selahattin Demirtaş, ο συμπρόεδρος της φιλοκουρδικού Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος της Τουρκίας (HDP), προσκλήθηκε επίσημα στη Μόσχα και κατα την διάρκεια της επίσκεψης του έκανε καυστικά σχόλια σχετικα με την κατάρριψη του ρωσικού Su-24.
Επιπλέον, οι Ρώσοι εντείνουν την υποστήριξή τους στο συριακό Κουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα (PYD) και στη στρατιωτική του πτέρυγα, την Λαϊκή Μονάδα Προστασίας (YPG).
Η Μόσχα θεωρεί παράλογο το γεγονός ότι οι Κούρδοι της περιοχής Rojava δεν προσκλήθηκαν στις ειρηνευτικές συνομιλίες της Γενεύης και πιέζει για τη συμμετοχή τους σε μελλοντικές διπλωματικές διαπραγματεύσεις.
Για τους Ρώσους, οι Κούρδοι της Συρίας δεν αποδυναμώνουν μονο τις δυνατότητες της Τουρκίας να υποστηρίξουν ομάδες ανταρτών αλλά οι στρατιωτικές τους νίκες ειναι προς όφελος του καθεστώτος Άσαντ.
Επιπλέον, η Ρωσία προσπαθεί να εξισορροπήσει την επιρροή της Ουάσιγκτον προς τους Κούρδους της Συρίας, ακόμη και αν η ενδυνάμωση τους, προκειμένου να ηττηθεί το ισλαμικό κράτος στο πεδίο της μάχης, είναι ένα από τα λίγα πράγματα στα οποία συμφωνούν οι Ρώσοι και οι Αμερικανοί στη Συρία. Οπότε δεν ήταν ξαφνικό που τα περισσότερα από τα ενδιαφερόμενα μέρη (ΗΠΑ, Ρωσία, ΟΗΕ) έχουν καλέσει την Τουρκία, με διάφορους τρόπους, να δείξουν αυτοσυγκράτηση μετά τους πρόσφατους βομβαρδισμούς της εναντίον των κουρδικών δυνάμεων YPG στην Βόρεια Συρία .
Μια άλλη σημαντική απόδειξη της ενίσχυσης των δεσμών μεταξύ της Ρωσίας και των Κούρδων της Συρίας είναι το άνοιγμα, με μεγάλη δημοσιότητα, ενός γραφείου αντιπροσωπείας στη Μόσχα τον περασμένο μήνα. Η Δημοκρατική Αυτόνομη Διοίκηση της Rojava (κυβέρνηση του Δυτικού Κουρδιστάν, Συρία) περιγράφει το άνοιγμα του πρώτου γραφείου της εκτός Κουρδιστάν ως ιστορική κίνηση. Ωστόσο, το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών ήταν προσεκτικό στο να μην χορηγήσει επίσημη πρεσβεία ή προξενείο Κούρδους αλλά ΜΚΟ, προκειμένου να αποφευχθεί η ένταση με την Δαμασκό.
Ως εκ τούτου, τα συμφέροντα Σύρων και Ιρακινών υπήκοων θα συνεχίσουν να υποστηρίζονται επίσημα από τις αντίστοιχες πρεσβείες τους. Σε μια σαφή ένδειξη της αυξανόμενης σημασίας τους, οι αρχές της Rojava σχεδιάζουν να ανοίξουν παρόμοια γραφεία στο Λονδίνο, το Βερολίνο, την Ουάσινγκτον και σε ορισμένες αραβικές χώρες στο εγγύς μέλλον.
Ο χρόνος θα δείξει πόσο θα κρατήσει η υποστήριξη της Ρωσίας για τους Κούρδους και μέχρι που θα φτάσει, αλλά εν τω μεταξύ οι Τούρκοι αξιωματούχοι πρέπει να έχουν κατά νου μια παλιά ρωσική παροιμία: “Αν καλέσεις μια αρκούδα στο χορό, δεν αποφασίζεις εσυ πότε θα τελειώσει ο χορός. Η αρκούδα αποφασίζει.»