Το «μετέωρο βήμα» της Τουρκίας στην κρίση Ρωσίας – Ουκρανίας

Οι στρατιωτικοί-βιομηχανικοί εταίροι της Τουρκίας βρίσκονται στα πρόθυρα πολέμου. Το σενάριο πολέμου μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας δοκιμάζει την εξισορροπητική πολιτική της Τουρκίας, ειδικά στην αμυντική βιομηχανία. Και οι δύο χώρες είναι σημαντικοί εταίροι για την Τουρκία όσον αφορά τις πωλήσεις και την αγορά αμυντικού εξοπλισμού. Αυτή η κατάσταση δημιουργεί θετικές αλλά και αρνητικές επιπτώσεις. Από τη θετική πλευρά, η Τουρκία βρίσκεται σε καλή θέση για να διαδραματίσει μεσολαβητικό ρόλο σε αυτήν την κρίση. Ωστόσο, η Τουρκία πρέπει να ακολουθήσει μια προσεκτική πρακτική εξισορρόπησης για να μην χάσει τη χώρα που προμηθεύει το προηγμένο αμυντικό της σύστημα S-400 ή το 30% των αναγκών της σε φυσικό αέριο.

Ενώ η Άγκυρα διατηρεί ισχυρούς δεσμούς με τη Μόσχα, αντιτίθεται στις πολιτικές της Ρωσίας στη Συρία και τη Λιβύη και αντιτίθεται στην προσάρτηση της χερσονήσου της Κριμαίας το 2014, εξοργίζοντας έτσι τη Μόσχα.

Το 2019, η ουκρανική κυβέρνηση υπέγραψε συμφωνία 69 εκατομμυρίων δολαρίων με την Τουρκία για την αγορά των μη επανδρωμένων αεροσκαφών Bayraktar. Λίγο λιγότερο από ένα χρόνο αργότερα, ο Ουκρανός υπουργός Άμυνας και ο Διευθύνων Σύμβουλος της Baykar – παραγωγού των μη επανδρωμένων αεροσκαφών Bayraktar – υπέγραψαν μνημόνιο για τη δημιουργία κοινού κέντρου εκπαίδευσης και συντήρησης στην Ουκρανία. Επιπλέον, τους τελευταίους μήνες, το Κίεβο και η Άγκυρα συζήτησαν την κοινή παραγωγή κορβέτας, στρατιωτικών μεταφορικών αεροσκαφών AN-178 και κινητήρων, συμπεριλαμβανομένων αυτών για τη στρατιωτική αεροπορία.

Για να κατανοήσουμε τη στάση της Τουρκίας στην τρέχουσα κρίση, αναφέρει η αρθρογράφος του Middle East Monitor, Elif Selin Calik, είναι σημαντικό να αξιολογήσουμε μια πρόσφατη δήλωση του Προέδρου Ερντογάν. Αυτή την εβδομάδα, ο Ερντογάν είπε ότι η Ρωσία δεν θα ήταν συνετό να εισβάλει στην Ουκρανία, προσθέτοντας ότι η Τουρκία θα επέλεγε να είναι μέλος του Οργανισμού Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ) και όχι εταίρος της Ρωσίας.

«Ελπίζω ότι η Ρωσία δεν θα κάνει ένοπλη επίθεση ή δεν θα καταλάβει την Ουκρανία. Ένα τέτοιο βήμα δεν θα ήταν σοφή πράξη για τη Ρωσία ή την περιοχή», είπε ο Ερντογάν. «Υπάρχει ανάγκη για διάλογο στον οποίο να ακουστεί η Ρωσία και να εξαλειφθούν οι εύλογες ανησυχίες για την ασφάλεια».

Αυτή η ανακοίνωση σημαίνει – πάντα κατά την αρθρογράφο του Middle East Monitor – ότι παρά τις καλές σχέσεις με τη Ρωσία, η Τουρκία, ως πιστό μέλος του ΝΑΤΟ, θα επέλεγε να στηρίξει την Ουκρανία σε περίπτωση εισβολής.

Για να διασφαλίσει τη σταθερότητα και την ειρήνη στην περιοχή, ο Ερντογάν πρόσφερε τις υπηρεσίες της χώρας του να μεσολαβήσει μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Η ουκρανική πλευρά χαιρέτισε αυτή την προσφορά και δήλωσε ότι είναι έτοιμη να διεξαγάγει διαπραγματεύσεις σε οποιαδήποτε μορφή.

Ωστόσο, η θέση της Ρωσίας για την πρόταση της Τουρκίας είναι λιγότερο σαφής. Πρώτα απ ‘όλα, οι αποφάσεις της Τουρκίας παρακολουθούνται προσεκτικά στη Μόσχα, καθώς η Ρωσία οικοδομεί στρατηγική συνεργασία με την Άγκυρα από το 2016. Παρά τη συμφωνία για τους S-400, η ​​Ρωσία βλέπει τώρα την Ουκρανία να χρησιμοποιεί τουρκικής κατασκευής drones που χρησιμοποιούνται κατά των αποσχισθέντων ανταρτών στο Ντονμπάς και θα μπορούσε σύντομα να δει την Τουρκία να υποστηρίζει τις κυρώσεις και τις επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ. Ως εκ τούτου, η Μόσχα πιθανότατα θα αντιμετωπίσει τις κινήσεις της Άγκυρας στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ και την υποστήριξή της στην Ουκρανία, αμφισβητώντας την αυξημένη τουρκική ναυτική παρουσία στη Μαύρη Θάλασσα.

Από την άλλη, εάν η Ρωσία εισβάλει ξανά στην Ουκρανία, η Τουρκία θα είναι ο μεγαλύτερος χαμένος λόγω του όγκου των συναλλαγών της με αυτές τις δύο χώρες.

• Τούρκοι εργολάβοι έλαβαν έργα αξίας 29,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων στο εξωτερικό πέρυσι – η Ουκρανία και η Ρωσία αντιπροσώπευαν το μισό από αυτά.
• Το 30% των τουριστών που επισκέπτονται την Τουρκία ετησίως προέρχονται από αυτές τις δύο χώρες.
• Οι πιο σημαντικές χώρες στον εφοδιασμό τροφίμων της Τουρκίας είναι η Ρωσία και η Ουκρανία, που παρέχουν το 40% των εισαγωγών της Τουρκίας. Ο πόλεμος θα επηρεάσει αρνητικά την Τουρκία σχεδόν σε όλους τους τομείς, από τον τουρισμό μέχρι τα τρόφιμα.
• Υπάρχουν περισσότερες από 700 τουρκικές εταιρείες στην Ουκρανία.
• Το εργατικό δυναμικό που απασχολείται σε αυτές τις εταιρείες ανέρχεται συνολικά σε 30.000 άτομα. Οι Τούρκοι επιχειρηματίες είναι από τους μεγαλύτερους ξένους επενδυτές στη χώρα.
• Το 2019, οι τουρκικές εξαγωγές στην Ουκρανία αυξήθηκαν κατά 47% και η ανάπτυξη συνεχίστηκε παρά την πανδημία. Το 2021, σημειώθηκε αύξηση 52%, ξεπερνώντας τα 3,2 δισεκατομμύρια δολάρια για πρώτη φορά.
• Επιπλέον, η Τουρκία έχει επενδύσει πάνω από 600 εκατομμύρια δολάρια στην ανανεώσιμη ενέργεια της Ουκρανίας.

Ως εκ τούτου, οι δύο χώρες συνδέονται με έναν άρρηκτο δεσμό στις επενδύσεις και το εμπόριο.

Η Τουρκία πρέπει να βαδίσει προσεκτικά καθώς περπατά στο τεντωμένο σκοινί μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Υπάρχει ένα παλιό ρητό που λέει ότι αν δύο άνθρωποι καβαλούν ένα άλογο, ένας πρέπει να καβαλήσει πίσω. Αυτή η κρίση Ρωσίας-Ουκρανίας αποτελεί μεγάλη πρόκληση και δοκιμασία για την εξισορροπητική δυνατότητα της Τουρκίας διεθνώς. Εάν η Τουρκία πετύχει τις μεσολαβητικές της προσπάθειες μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, όχι μόνο θα ενισχύσει την πολιτική της σχέση με τη Δύση και τη Ρωσία, αλλά θα μειώσει επίσης τις επικίνδυνες προκλήσεις που αντιμετωπίζει στη διεθνή σκηνή.

Πηγή: middleeastmonitor / Elif Selin Calik