Μετάφραση/Επιμέλεια: OnAlert
Έστω και για λίγο, το Ιράκ ξεθώριασε από τη συλλογική συνείδηση. Τα τελευταία γεγονότα όμως, θα έπρεπε να κάνουν όλους εμάς να γυρίσουμε και πάλι την προσοχή μας στην περιοχή.
Εξτρεμιστές έχουν καταλάβει τη Μοσούλη, τη δεύτερη σε μέγεθος πόλη της χώρας. Περισσότεροι από μισό εκατομμύριο άμαχοι έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους για να γλιτώσουν από τη βία, και η κυβέρνηση αναδεικνύεται ανίκανη να διατηρήσει την ασφάλεια.
Πώς όμως έφθασαν τα πράγματα σε αυτό το κρίσιμο σημείο; Τί συνέβη;
Βράδυ Δευτέρας προς Τρίτη, αντάρτες κατέλαβαν το αεροδρόμιο της Μοσούλης, τους τηλεοπτικούς σταθμούς και τα γραφεία του τοπικού κυβερνήτη. Απελευθέρωσαν μάλιστα περίπου 1000 φυλακισμένους.
Η αστυνομία και ο στρατός περισσότερο άφησαν τις θέσεις τους παρά αμύνθηκαν, εγκαταλείποντας μάλιστα τον οπλισμό τους κατά τη διάρκεια της άτακτης υποχώρησης. Οι αντάρτες τότε πήραν τις θέσεις τους στις λεωφόρους και τα κτίρια της πόλης.
Ένας κάτοικος της περιοχής, ο Φιράς αλ-Μασλαουί, δήλωσε: “Ήταν ανύπαρκτη η παρουσία οποιωνδήποτε κυβερνητικών δυνάμεων στους δρόμους της πόλης, ενώ η πλειοψηφία των (κυβερνητικών) πόστων καταστράφηκαν και καταλήφθηκαν από Ισλαμιστές αντάρτες”.
Ένα ηχητικό ντοκουμέντο που υποτίθεται ότι προέρχεται από την ISIS, προαγγέλλει επέκταση των μαχών σε περισσότερες ιρακινές πόλεις, συμπεριλαμβανομένης της Βαγδάτης.
“Συνεχίστε την πορεία σας, γιατί η μάχη ακόμη δεν έχει αρχίσει”, ακούγεται μια ανώνυμη φωνή, που αποδίδεται στον Αμπού Μοχάμεντ αλ-Αντνανί, εκπρόσωπο της ISIS.
Γιατί η τρέχουσα εξέλιξη είναι τόσο σημαντική;
Η Μοσούλη είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του ιρακινού κράτους. Ότι συμβαίνει εδώ, δεν αποτελεί καλό οιωνό για την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Νούρι αλ-Μαλίκι. Εύλογα είναι τα ερωτήματα αναφορικά με την ικανότητα του να χειραγωγήσει τη χώρα.
Η καταστροφική προέλαση των ανταρτών, η οποία προετοιμαζόταν εδώ και για κάποιο χρονικό διάστημα, αποδεικνύεται ως ένα αντικειμενικό μάθημα ως προς το πόσο λανθασμένη ήταν η πολιτική που εφαρμόστηκε στο Ιράκ και την ευρύτερη περιοχή- με διαρκώς αυξανόμενες θρησκευτικές εντάσεις εσωτερικά και ένα βίαιο εμφύλιο πόλεμο που μαίνεται εντός και εκτός των συνόρων της Συρίας.
Επίσης δείχνει πως οι εξτρεμιστές αναζητούν διόδους επέκτασης της επιρροής τους και ότι πλέον έχουν την ικανότητα να χτυπήσουν με ταχύτητα και αποτελεσματικά τις δυνάμεις ασφαλείας του Ιρακ παρά την εκπαίδευση των Αμερικανών.
Ποιοι είναι οι αντάρτες;
Ανήκουν στο λεγόμενο Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και της Συρίας, ή ISIS, ένα παρακλάδι της Αλ Κάιντα. Όμως ενδεικτικό του πόσο εξτρεμιστικό όμως είναι, ώστε ακόμη και η Αλ Κάιντα να το έχει αποκηρύξει.
Η κατάληψη της Μοσούλης έχει αναγάγει την ISIS ως την πιο επικίνδυνη εξτρεμιστική ομάδα αποσταθεροποίησης της περιοχής.
Η οργάνωση είναι επίσης γνωστή ως το Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και της Λεβάντε. Στα μέλη της βρίσκει πλέον κανείς Ευρωπαίους, αλλά και Τσετσένους, Τούρκους και αρκετούς μαχητές από άλλες Αραβικές χώρες, με έναυσμα τις συγκρούσεις στη Συρία.
Πού αποσκοπούν;
Θέλουν την εγκαθίδρυση ενός ισλαμικού χαλιφάτου, ή κράτους, το οποίο θα επεκτείνεται σε όλην την περιοχή.
Η ISIS έχει ξεκινήσει την εφαρμογή του νόμου της Σαρία σε πόλεις της Συρίας, όπως την Ράκκα (Raqqa), επιβάλλοντας στις γυναίκες να καλύπτονται εντελώς σε δημόσιους χώρους και απαγορεύοντας τη μουσική.
Είχαν πραγματοποιήσει επιδρομές στο παρελθόν;
Πράγματι, τους προηγούμενους μήνες, είχαν αποσπάσει τον έλεγχο ιρακινών πόλεων, όπως η Φαλούτζα και το Ραμάντι από τις αρχές, όπως ακριβώς έχουν κάνει σε συριακές πόλεις πέρα από τα ιρακινά σύνορα.
Ένοπλοι που πιστεύεται ότι υπόκεινται στο ISIS έχουν επίσης τον έλεγχο δύο χωριών στην επαρχία Κιρκούκ του Ιράκ και οι αρχές ανακοίνωσαν ότι έχουν ήδη τον έλεγχο τμημάτων της πετρελαϊκής πόλης Μπαιτζί (Baiji) στην επαρχία Σαλαχεντίν.
Έχουν κρατήσει τις θέσεις τους;
Δεν εκτιμάται ιδιαίτερα. Ένας Αμερικανός αξιωματικός της αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας, υποστηρίζει ότι παρά τις εδαφικές προελάσεις στις σουνιτικές επαρχίες Ανμπάρ και Νινευή, η ISIS παρουσιάζει “σημαντικές αδυναμίες”.
“Έχει παρουσιάσει μειωμένη ικανότητα να κυβερνήσει αποτελεσματικά, είναι σε γενικές γραμμές η ISIS είναι αντιδημοφιλής και δεν έχει επιρροή πέρα από την σουνιτική κοινότητα είτε του Ιράκ είτε της Συρίας”.
Πως συνδέεται αυτή η κατάσταση με τη Συρία;
Η ISIS προέρχεται από την ιρακινή Αλ Κάιντα. Στα δυτικά του Ιράκ, οι αντάρτες ήταν υπεύθυνοι για τη δολοφονία και τον τραυματισμό αρκετών αμερικανικών στρατιωτών. Το 2006, ο αιμοσταγής διοικητής τους Αμπού Μουσάμπ αλ-Ζαρκάουι, σκοτώθηκε κατά την διάρκεια αμερικανικής επιδρομής.
Στα χρόνια που ακολούθησαν, η πολιτοφυλακή των ιρακινών φυλών, με αμερικανική βοήθεια, θα καταφέρουν να θέσουν την Αλ Κάιντα σε θέση άμυνας.
Όταν όμως αποχώρησαν τα στρατεύματα των ΗΠΑ από το Ιράκ, οι εξτρεμιστές αντάρτες, υπό νέα ηγεσία, πήγαν στη Συρία και εκεί ενώθηκαν με ξένους μαχητές που είχαν ενεργοποιηθεί από τις συγκρούσεις της Συρίας.
Τώρα η ομάδα έχει ερείσματα και στις δύο χώρες και ευθύνεται για τη διττή αποσταθεροποίηση.
Στη Συρία, όπου οι δυνάμεις της ISIS συγκρούστηκαν με άλλες ισλαμιστικές ομάδες, οι παρατηρητές υποστηρίζουν ότι, οι αλληλοκτόνες μάχες έχουν εξυπηρετήσει τελικά το καθεστώτος του Μπασάρ αλ-Άσαντ, καθώς λειτούργησαν διασπαστικά στις αντίπαλες παρατάξεις του συριακού στρατού, δημιουργώντας αντιπερισπασμό στην εκστρατεία κατά του συριακού στρατού.
Ποια η κατάσταση στην Μοσούλη σήμερα;
Σύμφωνα με Διεθνή Οργανισμό Προσφύγων (ΙΟΜ), περισσότεροι από 500.000 άμαχοι έχουν τραπεί σε φυγή, από το Σαββατοκύριακο και μετά, όπου ξεκίνησαν οι εχθροπραξίες.
Σύμφωνα πάντα με τον ΙΟΜ, τα τέσσερα νοσοκομεία που βρίσκονται στα βόρεια της πόλης είναι αποκλεισμένα εξαιτίας των εν εξελίξει μαχών και ορισμένα τζαμιά έχουν μετατραπεί σε προσωρινές κλινικές.
Η δυτική πλευρά της πόλης παρουσιάζει έλλειψη πόσιμου νερού, μετά από το βομβαρδισμό του κεντρικού σταθμού ύδρευσης. Τα αποθέματα τροφής τελειώνουν και λίγες μόνο περιοχές ηλεκτροδοτούνται, ενώ τα καύσιμα για τις γεννήτριες τελειώνουν και αυτά.
Τι σημαίνει αυτό για το Ιράκ;
Η κατάσταση είναι ανησυχητική για την σταθερότητα της χώρας συνολικά, καθώς η μαζική επίθεση στην Μοσούλη- και η ανθρωπιστική κρίση που συνεπάγεται αυτή- έρχεται να προστεθεί στις καθημερινές τρομοκρατικές επιθέσεις με πολλαπλές παγιδεύσεις αυτοκινήτων και επιθέσεις αυτοκτονίας.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, ο περασμένος χρόνος, ήταν ο χειρότερος των τελευταίων πέντε ετών για το Ιράκ, με περισσότερους από 8.800 θανάτους, στην πλειονότητα τους αμάχους.
Ήδη φέτος, σχεδόν μισό εκατομμύριο άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί από τα σπίτια τους από την κεντρική επαρχία Ανμπάρ, λόγω των εχθροπραξιών που προκαλούν οι ίδιες εξτρεμιστικές δυνάμεις με κυβερνητικές.
Ο λόγος όμως που η Μοσούλη έγινε πρωτοσέλιδο ήταν το πόσο γρήγορα έπεσε η πόλη.
Τί σημαίνει αυτό για τις ΗΠΑ και τη Δύση;
Οι τελευταίες στρατιωτικές δυνάμεις των ΗΠΑ αποχώρησαν από το Ιράκ στα τέλη του 2011, μετά από εννιά ολόκληρα χρόνια παραμονής στην περιοχή.
Οι συνομιλίες που θα μπορούσαν να αποτρέψουν τη συνέχιση της στρατιωτικής παρουσίας περιήλθαν σε αδιέξοδο εν μέσω των διαφορών σχετικά με το αν τα αμερικανικά στρατεύματα θα είναι απρόσβλητα από τυχόν στοχοποιήσεις και διώξεις από τις ιρακινές αρχές.
Αν και οι δυνάμεις ασφαλείας του Ιράκ εκπαιδεύθηκαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες με κόστος δισεκατομμυρίων δολαρίων, έχουν αποδειχθεί αδύναμες να αντιμετωπίσουν τους αντάρτες από οχυρά στην Ανμπάρ και στη Μοσούλη.
Το αποτέλεσμα είναι πιθανώς να συνεχιστεί η αυξανόμενη αστάθεια στο Ιράκ και την ευρύτερη περιοχή.
Αυτό συμβαίνει σε μια στιγμή που η παγκόσμια οικονομία ανακάμπτει,και θα μπορούσε να έχει ενδεχομένως ανεπιθύμητες επιδράσεις στις αγορές πετρελαίου.
Είναι διάχυτη επίσης η ανησυχία πως ξένοι μαχητές που επανδρώνουν πλέον την ISIS θα μπορούσαν να επιστρέψουν να πάει στην πατρίδα τους, στην Ευρώπη και αλλού, και να πραγματοποιούν τρομοκρατικές επιθέσεις. Αυτή η ανησυχία κορυφώθηκε τον περασμένο μήνα με με τους θανάσιμους πυροβολισμούς τεσσάρων ανθρώπων σε ένα Εβραϊκό Μουσείο στο Βέλγιο. Ο ύποπτος, σύμφωνα με Γάλλους αξιωματούχους, είχε πρόσφατα περάσει ένα έτος στη Συρία και είναι ριζοσπαστικοποιημένος ισλαμιστής.
Μετάφραση/Επιμέλεια: OnAlert