Συρία: Σιτάρι, το άλλο πετρέλαιο του Ισλαμικού Κράτους

Πηγή εσόδων και μέσο για την ενίσχυση της κυριαρχίας του στον πληθυσμό: ο έλεγχος του σιταριού είναι κρίσιμης σημασίας στη στρατηγική εδραίωσης του Ισλαμικού Κράτους, το οποίο έχει εγκατασταθεί σε μεγάλες περιοχές της Συρίας και του Ιράκ που παράγουν σιτάρι.
Η εδαφική παρουσία του ΙΚ συμπίπτει με τους μεγάλους σιτοβολώνες της περιοχής, δηλαδή το βόρειο Ιράκ και η βορειοανατολική Συρία, υπογραμμίζει ο Σεμπαστιέν Αμπί, ερευνητής του Ινστιτούτου Διεθνών και Στρατηγικών Σχέσεων (Iris).

Όταν ξεκίνησαν την επίθεσή τους στο βόρειο Ιράκ τον Ιούνιο του 2014 οι μαχητές του ΙΚ έθεσαν υπό τον έλεγχό τους τις αποθήκες σιτηρών στις επαρχίες Νινευή και Σαλαχεντίν, οι οποίες συγκεντρώνουν περισσότερο από το ένα τρίτο της παραγωγής σιταριού και το 40% της παραγωγής κριθαριού του Ιράκ.
Με αυτό τον τρόπο οι τζιχαντιστές κατέσχεσαν περισσότερο από ένα τόνο σιταριού , «δηλαδή το ένα πέμπτο της ετήσιας κατανάλωσης στο Ιράκ», εξήγησε ο Ζαν-Σαρλ Μπριζάρ που ειδικεύεται στην έρευνα για τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.

Στη Συρία οι τζιχαντιστές έχουν κατασχέσει το 30% της παραγωγής σιταριού στις επαρχίες Ράκα και Ντέιρ αλ Ζορ που ελέγχουν, εκτιμά ο ίδιος. Παράλληλα έχουν θέσει υπό τον έλεγχό τους τα τρία τέταρτα της παραγωγής βαμβακιού, ένα από τα σημαντικότερα προϊόντα που εξήγαγε η Συρία πριν τον πόλεμο.

Όπως σε όλη τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, το ψωμί αποτελεί τη βάση της διατροφής του πληθυσμού στο Ιράκ και τη Συρία, χώρες που πρέπει να εισάγουν σιτάρι καθώς αυτό που παράγουν δεν τους αρκεί.

Η ευκαιρία δεν πέρασε απαρατήρητη από το ΙΚ: από τη μία πλευρά «μετέφεραν πολύ σιτάρι από τη Συρία και το Ιράκ και το μετέτρεψαν σε αλεύρι και το πούλησαν». Από την άλλη, όπως και με το πετρέλαιο, πούλησαν το σιτάρι έξω από τη ζώνη επιρροής τους «μέσω των τουρκικών συνόρων», επισημαίνει ο Μπριζάρ.
Χάρη σε αυτό το εμπόριο ο Μπριζάρ εκτιμά ότι τα κέρδη για το ΙΚ θα φτάσουν περίπου τα 200 εκατομμύρια δολάρια το χρόνο.

Το σιτάρι επιτρέπει επίσης στους τζιχαντιστές να κερδίσουν τον τοπικό πληθυσμό. Το ΙΚ έχει καταλάβει πολλά αρτοποιεία στις περιοχές που έχει θέσει υπό τον έλεγχό του και μοιράζει ψωμί δωρεάν ή σε πολύ χαμηλή τιμή.

Παρόλα αυτά ο πόλεμος «αποτελεί πραγματική απειλή για τη διατροφική ασφάλεια στην περιοχή», προειδοποιεί ο Αμπί, σύμφωνα με τον οποίο «υπάρχει ήδη μείωση στην παραγωγή ακόμη κι αν προς το παρόν δεν μπορούν να δοθούν στοιχεία», τόσο στο Ιράκ όσο και στη Συρία.
Οι μάχες καταστρέφουν τις καλλιέργειες και το έδαφος και απομακρύνουν τα εργατικά χέρια που χρειάζονται για την καλλιέργεια, σημειώνει ο Αμπί.

Σχεδόν δέκα εκατομμύρια Σύροι υποφέρουν από τη διατροφική ανασφάλεια, δηλαδή ουσιαστικά ο μισός πληθυσμός της χώρας, όπως ανακοίνωσε πρόσφατα ο ΟΗΕ. «Ο γεωργικός τομέας (της Συρίας) έχει αφανιστεί εξαιτίας της σύρραξης. Είναι απαραίτητη μια έκτακτη βοήθεια από τους δωρητές ώστε οι γεωργοί να μπορέσουν να προχωρήσουν στην επόμενη σπορά σιτηρών που θα ξεκινήσει τον Οκτώβριο», δήλωσε ένας αξιωματούχος του FAO.
Η γεωργία ενδέχεται να «στραφεί εναντίον του ΙΚ μεσοπρόθεσμα. Τι θα κάνουν αν η σοδειά μειωθεί κι άλλο;», διερωτήθηκε ο Αμπί.

Το ΙΚ μπορεί να είναι «αυτόνομο» σε ό,τι αφορά το σιτάρι προς το παρόν, όμως «ο έλεγχος που ασκεί στους φυσικούς πόρους δεν θα είναι επαρκής για να διασφαλίσει τη βιωσιμότητά του», εκτίμησε ο Μπριζάρ.