«Ο Στρατηγικός Διάλογος υπηρετεί την επιτάχυνση της εμβάθυνσης της συνεργασίας μεταξύ της Ελλάδας και των ΗΠΑ» αναφέρεται στο κοινό ανακοινωθέν για το 5ο γύρο του Στρατηγικού Διαλόγου ΗΠΑ-Ελλάδας. Ο Γιώργος Γεραπετρίτης και ο Άντονι Μπλίνκεν, εγκαινίασαν τις συζητήσεις, στις οποίες συμμετείχε υψηλόβαθμη δι-υπηρεσιακή εκπροσώπηση από τις δύο χώρες.
Οι δύο χώρες αξιοποίησαν τον Στρατηγικό Διάλογο για να υπογραμμίσουν την αναπτυσσόμενη διμερή και διατλαντική σχέση τους που εδράζει στις κοινές δημοκρατικές αξίες και τα συμφέροντά τους. Κατά τον φετινό Διάλογο, η Ελλάδα υπέγραψε τις «Συμφωνίες Άρτεμις», αποτελώντας την 35η χώρα που εντάσσεται σε αυτές. Με αυτό τον τρόπο, οι ΗΠΑ και η Ελλάδα επιβεβαιώνουν την κοινή τους δέσμευσή σε ένα όραμα για ειρηνική, βιώσιμη και διαφανή συνεργασία στο διάστημα.
Τα ελληνοτουρκικά και η περιφερειακή ασφάλεια
Οι ΗΠΑ και η Ελλάδα ανανέωσαν τη δέσμευσή τους για την προαγωγή της σταθερότητας, της ειρήνης και της ευημερίας στην Ευρώπη και την περιοχή, ιδίως μετά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου στο Ισραήλ, τις βίαιες ενέργειες των Χούθι που απειλούν τα δικαιώματα και τις ελευθερίες της ναυτιλίας και της ναυσιπλοΐας στην Ερυθρά Θάλασσα και τον συνεχιζόμενο πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.
Οι δύο κυβερνήσεις επαναβεβαίωσαν τις κοινές τους αξίες και την προσήλωσή τους στη Δημοκρατία, καθώς και την αναγκαιότητα επίλυσης των διαφορών δια της διπλωματικής οδού, σεβασμού της κυριαρχίας και τήρησης του Διεθνούς Δικαίου, συμπεριλαμβανομένου του δικαίου της θάλασσας. Οι ΗΠΑ χαιρέτισαν τις συνεχείς επαφές μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένου του Πέμπτου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας, της 7ης Δεκεμβρίου 2023 στην Αθήνα, και της υπογραφής της Διακήρυξης περί Σχέσεων Φιλίας και Καλής Γειτονίας Ελλάδας-Τουρκίας.
Οι ΗΠΑ και η Ελλάδα προτίθενται να συνεχίσουν την προώθηση της περιφερειακής ολοκλήρωσης, του κράτους Δικαίου, των σχέσεων καλής γειτονίας, της σταθερότητας και της ασφάλειας στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς και τη συνεργασία μέσω του σχήματος 3+1 (Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ και Ηνωμένες Πολιτείες).
Ενόψει των περιφερειακών εξελίξεων, η εμβάθυνση της συνεργασίας του σχήματος 3+1 και η σύνδεσή του με άλλες πρωτοβουλίες περιφερειακής συνεργασίας θα δώσει ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη, τη βιώσιμη ανάπτυξη και τη σταθερότητα στην περιοχή. Οι ΗΠΑ εξέφρασαν ικανοποίηση για την ανθρωπιστική βοήθεια της Ελλάδας στη Γάζα, την ισχυρή υποστήριξη προς το Ισραήλ, τη συμμετοχή της στην επιχείρηση Prosperity Guardian, και επαίνεσαν την Ελλάδα για τον ηγετικό της ρόλο στη νέα ναυτική επιχείρηση της ΕΕ, EUNAVFOR Aspides.
Οι δύο κυβερνήσεις συζήτησαν τη σημασία της στήριξης της Ουκρανίας, τονίζοντας την ακλόνητη δέσμευσή τους και τον σεβασμό των θεμελιωδών αρχών της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας όλων των χωρών. Οι δύο χώρες επεσήμαναν την υποψηφιότητα της Ελλάδας για το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών την περίοδο 2025/26 και σχεδίασαν την περαιτέρω ενίσχυση της ήδη εξαιρετικής συνεργασίας τους στον ΟΗΕ.
Τα εξοπλιστικά προγράμματα
Οι δύο χώρες επιβεβαίωσαν εκ νέου τη σημασία της διεύρυνσης και εμβάθυνσης της διμερούς στρατηγικής αμυντικής συνεργασίας. Επανέλαβαν τη σταθερή αποφασιστικότητά τους να διασφαλίσουν και να προστατεύσουν από κοινού την ασφάλεια, την κυριαρχία, την ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα των χωρών τους, αντίστοιχα.
Υπογράμμισαν, επίσης, τη δέσμευσή τους να ενισχύσουν τη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας μέσω των προσπαθειών στρατιωτικού εκσυγχρονισμού της Ελλάδας. Προσβλέπουν δε στη συνέχιση της συνεργασίας για την προμήθεια αμυντικού εξοπλισμού, όπως τα stealth μαχητικά αεροσκάφη τύπου F-35 και, στο πλαίσιο της EDA περί πλεονάζοντος υλικού, μεταγωγικά αεροσκάφη τύπου C-130H και πολεμικά πλοία τύπου LCS.
Οι ΗΠΑ και η Ελλάδα συζήτησαν για πιθανά αμοιβαία οφέλη από τον από κοινού σχεδιασμό και τη συμπαραγωγή φρεγατών κλάσης Constellation, συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών οφελών για τα ελληνικά ναυπηγεία και τη συνεργασία μεταξύ των οικοσυστημάτων αμυντικής καινοτομίας των δύο χωρών. Οι ΗΠΑ επαίνεσαν την Ελλάδα για την υπέρβαση της δέσμευσης που είχε αναλάβει στη Σύνοδο Κορυφής της Ουαλίας, δαπανώντας άνω του 3,5% του ΑΕΠ της για την άμυνα, με άνω του 45% αυτού του ποσού να χρησιμοποιείται για την αγορά σημαντικού εξοπλισμού και για τον εκσυγχρονισμό.
Οι ΗΠΑ σημείωσαν τη συνεχιζόμενη επιτυχία της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA), η οποία αυξάνει την ικανότητα του ΝΑΤΟ να προστατεύει τη νοτιοανατολική του πτέρυγα και παρέχει στρατηγικά σημαντική πρόσβαση, διευκολύνσεις και δυνατότητα διέλευσης για τις αμερικανικές δυνάμεις. Σε αυτό το πλαίσιο, χαιρέτισαν τα έργα βελτίωσης των υποδομών στη Σούδα, τη Λάρισα, την Αλεξανδρούπολη και άλλες περιοχές.
Η Ελλάδα και οι ΗΠΑ υπογράμμισαν τον αυξανόμενο αριθμό αμερικανικών δυνάμεων που συνεργάζονται σε κλίμα αλληλεγγύης με τις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις μέσω συνδυασμένων πολυμερών εκπαιδεύσεων και ασκήσεων για την υποστήριξη της Συμμαχίας του ΝΑΤΟ. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ελλάδα υπογράμμισαν τη στρατηγική σημασία του Λιμένος της Αλεξανδρούπολης ως ζωτικής σημασίας κόμβου υλικοτεχνικής υποστήριξης, ενέργειας και αλυσίδας εφοδιασμού.
Η συνεργασία στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας
Οι ΗΠΑ και η Ελλάδα συζήτησαν τη συνεχιζόμενη συνεργασία τους στον τομέα της επιβολής του νόμου, με αμφότερες να δεσμεύονται για αμοιβαία νομική συνδρομή, εκδόσεις, κοινή εκπαίδευση και ανταλλαγές θεμάτων για την αντιμετώπιση σύνθετων προκλήσεων και έκαναν ανασκόπηση δε των επιτυχιών σε αυτούς τους τομείς.
Οι ΗΠΑ εξήραν τον ηγετικό ρόλο της Ελλάδας στην περιοχή ως προς τη στρατηγική προώθηση της ασφάλειας των αερομεταφορών μέσω της ανάπτυξης Μονάδων Στοιχείων Επιβατών σε αρκετές χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. Κατά τη συζήτηση υπογραμμίσθηκαν περαιτέρω οι επιτυχείς προσπάθειες της Ελλάδας να αντιμετωπίσει νέες και αναδυόμενες απειλές, όπως η κυβερνοασφάλεια και οι απειλές εναντίον σημαντικών υποδομών, το ξέπλυμα χρήματος και η τρομοκρατία, μέσω της έκδοσης νέων βιομετρικών ταυτοτήτων και διαβατηρίων.
Πηγή: Υπουργείο Εξωτερικών / Φωτογραφίες ΥΠΕΞ