Η σύγκρουση στο Σαχέλ προκαλεί κάθε χρόνο ολοένα και περισσότερα θύματα μεταξύ των αμάχων, οι οποίοι βρίσκονται εν μέσω σφαγών και αντιποίνων, όπως αποκαλύπτουν τα στοιχεία και παρατηρητές. Οι άμαχοι που έχουν σκοτωθεί στο Μάλι, το Νίγηρα και τη Μπουρκίνα Φάσο από την αρχή του έτους ανέρχονται σε 2.057, ήδη περισσότεροι σε σχέση με το σύνολο του 2021 (2.021), ανέφερε η μη κυβερνητική οργάνωση Acled.
Το 2022 κάθε μήνα αναφέρονται νέες επιθέσεις: τον Ιούνιο σκοτώθηκαν 132 άμαχοι στο Ντιαλασάγκου στο κεντρικό Μάλι και 86 στο Σεϊτένγκα στη Μπουρκίνα Φάσο. Τον Μάιο περίπου 50 νεκροί, σύμφωνα με τις αρχές, καταγράφηκαν στο Μαντζοάρι στην ανατολική Μπουρκίνα Φάσο. Τον Μάρτιο στη Μούρα στο κεντρικό Μάλι 300 άμαχοι σκοτώθηκαν από τον στρατό, σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (HRW).
Τα στοιχεία για τους νεκρούς αμάχους και τις επιθέσεις
Όπως αναφέρει η Acled, συνολικά 11.276 άμαχοι έχουν σκοτωθεί στις τρεις αυτές χώρες από το 2012. «Οι οικογένειές μας πεθαίνουν ανά εκατοντάδες και έχουμε την εντύπωση ότι αυτό δεν ενδιαφέρει τους ανθρώπους», δήλωσε ένας κάτοικος της περιοχής Μένακα στο Μάλι, όπου τους τελευταίους μήνες μαίνονται συγκρούσεις. Αυτός πλέον βρίσκεται στο Μπαμακό και καταγγέλλει ότι συχνά οι νεκροί πολλές φορές μετριούνται μαζικά (ανά δεκάδες, ανά εκατοντάδες). «Όταν αυτό συμβαίνει στο βόρειο Μάλι, στην έρημο, συχνά δεν υπάρχει επικοινωνία με το κράτος», σημείωσε. «Τότε τους θάβουμε και προχωράμε».
Από το 2012 ως το 2017 οι νεκροί άμαχοι ήταν μερικές εκατοντάδες. Η κατάσταση όμως επιδεινώθηκε έκτοτε, με την Acled να εκτιμά ότι το όριο των 1.000 νεκρών αμάχων ετησίως στο Σαχέλ ξεπεράστηκε το 2018 και το όριο των 2.000 νεκρών την επόμενη χρονιά. Γενικά η αύξηση των σφαγών «διπλασίασε τα δύο τελευταία χρόνια τον αριθμό των θυμάτων» στο Σαχέλ , παρατηρεί ο Μαχαμάντου Αμπντουραμάχνι, συντονιστής για τον Νίγηρα του African Security Sector Ntework (ASSN).
Για τις επιθέσεις ευθύνονται συγκεκριμένες ομάδες: οι εθνικοί στρατοί, η αλ Κάιντα ή ένα κίνημα που συνδέεται με το Ισλαμικό Κράτος. Αυτό, το οποίο κυρίως δραστηριοποιείται στις περιοχές στα σύνορα του Μάλι, του Νίγηρα και της Μπουρκίνα Φάσο, «βασίζεται σε μια στρατηγική βίας ενάντια των πολιτών με στόχο να εδραιώσει την κυριαρχία του», σύμφωνα με τον Σανγκαρέ.
Τι λένε οι ΜΚΟ
Πολλοί παρατηρητές αποδίδουν στο Ισλαμικό Κράτος την πρόσφατη σφαγή στο Σεϊτένγκα, αν και καμία οργάνωση δεν έχει αναλάβει την ευθύνη. Ο αριθμός των αμάχων που σκοτώθηκαν σε επιθέσεις που αποδίδονται σε εξτρεμιστικές οργανώσεις έχει σχεδόν διπλασιαστεί από το 2020 και αυτές που αποδίδονται στις δυνάμεις ασφαλείας «έχουν αυξηθεί δραματικά από την αρχή του 2022», παρατήρησε πρόσφατα η Coalition Citoyenne pour le Sahel, μια ένωση ΜΚΟ από τη δυτική Αφρική.
Παρά τη μακροχρόνια στρατιωτική δράση, οι παράγοντες που είναι παρόντες στην περιοχή (ΗΠΑ, ΟΗΕ, ξένες ένοπλες δυνάμεις) δεν έχουν καταφέρει να εξαλείψουν τη βία εναντίον των αμάχων και οι προοπτικές δεν βελτιώνονται, όπως καταγγέλλουν τόσο οι κάτοικοι όσο και οι ΜΚΟ. Όλοι τους αναφέρουν πολλούς λόγους ανησυχίας: την αποκλειστικά στρατιωτική προσέγγιση που υιοθετείται στο πρόβλημα της επέκτασης των τζιχαντιστών, την ανικανότητα των κρατών να ελέγξουν τις τεράστιες περιοχές της υπαίθρου που λυμαίνονται οι τζιχαντιστές, τις σχέσεις μεταξύ κάποιων κοινοτήτων νομάδων και της τζιχάντ, την οριστική απόσυρση των γαλλικών δυνάμεων από την περιοχή.
Με πληροφορίες από: ΑΠΕ – ΜΠΕ / Φωτογραφίες αρχείου Reuters