Οι πύραυλοι S-400, μαζί και με άλλα ρωσικά οπλικά συστήματα, αποτελούν το «μαχαίρι» με το οποίο ο Πρόεδρος Πούτιν «τεμαχίζει» και κρατά διαιρεμένες της χώρες της Μέσης Ανατολής. Οι εξαγωγές των οπλικών συστημάτων δίνουν μεγάλη διαπραγματευτική ισχύ, αλλά και επιρροή στη Μόσχα, σε μια περιοχή που καλπάζει προς την σύγκρουση.
Οι στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες αναφέρονται στους ρωσικούς S-400, ως το οποίο «το πιο ικανό και θανατηφόρο σύστημα αντιπυραυλικής και αντιαεροπορικής άμυνας μεγάλης εμβέλειας στον πλανήτη».
Το παρατσούκλι του από το ΝΑΤΟ είναι Growler, αυτό το φορητό όπλο μπορεί να εμπλακεί σχεδόν με οποιονδήποτε εναέριο στόχο, από βαλλιστικούς πυραύλους έως stealth μαχητικά και με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, σε απόσταση έως και 400 χιλιομέτρων. Είναι απλά το καλύτερο. Δεν τίθεται καν ζήτημα σύγκρισης με τους αμερικανικούς Patriot.
Επομένως, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι οι Ρώσοι βρίσκουν εύκολα αγοραστές, μεταξύ των οποίων και η Τουρκία. Οι Τούρκοι υπέγραψαν συμφωνία ύψους 2,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων, προκαλώντας την οργή των ΗΠΑ. Η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ και η ιδέα ότι θα στρέφεται στους Ρώσους έχει εξαγριώσει τους Αμερικανούς πολιτικούς τόσο πολύ ώστε το Κογκρέσο προσπαθεί να μπλοκάρει την πώληση των μαχητικών F-35 στους Τούρκους, καθώς και πολλών άλλων αμερικανικών οπλικών συστημάτων.
Ένα πρόσφορο έδαφος για τους S-400
Από την πλευρά τους, οι Τούρκοι δεν εντυπωσιάζονται από τις απειλές του Κογκρέσου, καθώς φαίνεται να υπάρχει συμφωνία με την Κυβέρνηση Τραμπ, ύστερα και από τη συμφωνία για τον οδικό χάρτη της Μανμπίζ, αλλά και την καθυστέρηση της παραλαβής των S-400 για ένα χρονικό διάστημα, μέχρι να εκπαιδευτούν οι Τούρκοι χειριστές του συστήματος. Έτσι κι αλλίως τόσο ο Τούρκος Πρόεδρος , όσο και ο ΥΠΕΞ έχουν δηλώσει ότι η συμφωνία με την Ρωσία είναι τελεσίδικη και ότι ακόμα και αν μπλοκαριστεί η παράδοση των F-35, υπάρχουν και εναλλακτικές.
Πέραν από την Τουρκία, στις χώρες που θέλουν να αγοράσουν τους S-400 βρίσκονται η Αίγυπτος, το Ιράκ και η Συρία, όπου ο συνεχιζόμενος εμφύλιος πόλεμος αποδείχθηκε το τέλειο θέατρο επιχειρήσεων για να παρουσιάσει η Ρωσία τις ικανότητες των S-400. Μεταξύ των πιο εντυπωσιασμένων από αυτά που έχουν δει είναι οι Σαουδάραβες. Αυτό είναι κατανοητό, δεδομένων των αυξανόμενων εντάσεων μεταξύ Τεχεράνης και Ριάντ, καθώς οι δύο χώρες εμπλέκονται εδώ και καιρό σε έναν ακήρυχτο πόλεμο για την περιφερειακή ηγεμονία.
Τον Οκτώβριο του περασμένου έτους, κατά τη διάρκεια επίσκεψης του βασιλιά Σαλμάν στη Μόσχα, υπογράφηκε μνημόνιο συμφωνίας για την αγορά ενός αριθμού οπλικών συστημάτων, συμπεριλαμβανομένου και του S-400, με την προϋπόθεση ότι θα επιτραπεί η μεταφορά τεχνολογίας για να καταστεί δυνατή η ανάπτυξη της αμυντικής βιομηχανίας της Σαουδικής Αραβίας. Αυτό είναι ένα βασικό στοιχείο της ανασυγκρότησης της οικονομίας της Σαουδικής Αραβίας, Vision 2030, με επικεφαλής τον γιο του βασιλιά, τον πρίγκηπα του Στέμματος Mohammed bin Salman.
Οι Αμερικανοί δεν έκαναν κανένα δημόσιο σχόλιο την εποχή εκείνη, ίσως επειδή είχαν ήδη μαλακώσει από την τεράστια συμφωνία που ανακοινώθηκε κατά την επίσκεψη του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στο Ριάντ τον Μάιο του 2017. Αυτή η συμφωνία, λέγεται ότι θα αποφέρει 350δις δολάρια σε βάθος 10ετίας στην αμερικανική αμυντική βιομηχανία.
Η διαμάχη Σαουδικής Αραβίας – Κατάρ
Εν τω μεταξύ, οι Ρώσοι δεν σταμάτησαν εκεί την επιχείρηση πώλησης των S-400 στη Μέση Ανατολή. Ακολούθησε το Κατάρ, το οποίο ανακοίνωσε στα τέλη Ιανουαρίου, μέσω του πρεσβευτή του στη Μόσχα, ότι ήταν σε καλό δρόμο για την οριστικοποίηση συμφωνίας για την αγορά του συστήματος. Μιλώντας στο πρακτορείο Tass , ο πρεσβευτής Fahad bin Mohammed al-Attiyah δήλωσε: «Οι συζητήσεις για το θέμα βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο».
Αυτό ήταν αρκετό για να εξοργιστούν οι Σαουδάραβες, οι οποίοι έχουν εμπλακεί σε μια διαμάχη με το Κατάρ εδώ και τουλάχιστον ένα χρόνο. Τον Ιούνιο του περασμένου έτους, η Σαουδική Αραβία, μαζί με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν και την Αίγυπτο, επέβαλαν έναν αποκλεισμό από ξηρά, αέρα και θάλασσα, ζητώντας από το Κατάρ να σταματήσει την στήριξη του στη Μουσουλμανική Αδελφότητα, να κλείσει τον ραδιοτηλεοπτικό σταθμό Al Jazeera και να εναρμονιστεί με την εξωτερική πολιτική των υπόλοιπων χωρών του Κόλπου.
Το Κατάρ έχουν αποδειχθεί ανένδοτοι στις πιέσεις των χωρών του Κόλπου. Η οικονομία τους έχει ξεπεράσει τον αποκλεισμό, αλλά και επικοινωνιακά φαίνεται να τα καταφέρνουν καλύτερα από τους αντιπάλους τους σε αυτή τη διαμάχη.
Την 1η Ιουνίου, η γαλλική εφημερίδα Le Monde ανέφερε ότι είχε δει μια επιστολή του Βασιλιά Σάλμαν προς τον Πρόεδρο Εμμανουέλ Μακρόν, με την οποία η Σ. Αραβία προσπαθούσε να κερδίσει την υποστήριξη της Γαλλίας στην προσπάθεια της να πιέσει την Ρωσία να μην προχωρήσει στην πώληση των S-400 στο Κατάρ. Σύμφωνα με τον Le Monde, ο Βασιλιάς εξέφρασε «βαθιά ανησυχία». Η επιστολή συνέχιζε απειλώντας με χρήση βίας εναντίον του Κατάρ σε περίπτωση που η πώληση πραγματοποιούνταν.
Από την πλευρά του, το Κατάρ έχει επιδοθεί σε μια εξοπλιστική φρενίτιδα, αγοράζοντας οπλικά συστήματα τόσο από την Τουρκία, την Γαλλία, την Ιταλία, αλλά και τις ΗΠΑ, γεγονός που εγείρει ερωτηματικά γιατί, συγκεκριμένα, η συμφωνία των S-400 προκάλεσε την οργή των Σαουδαράβων.
Διπλωματική σιγή ασυρμάτου
Ο υπουργός Εξωτερικών του Κατάρ Mohammed bin Abdulrahman Al Thani δήλωσε ότι οι προσπάθειες της Σαουδικής Αραβίας να εμποδίσουν τη συμφωνία αποτελούν επίθεση στην κυριαρχία της χώρας του και σημείωσε ότι το Κατάρ δεν αποτελεί απειλή για τη Σαουδική Αραβία. Μιλώντας στο Al Jazeera, ο Al Thani σχολίασε: «Το Κατάρ πρόκειται να αντιμετωπίσει αυτές τις ενέργειες με τον ίδιο τρόπο που αντιμετώπισε τον παράνομο αποκλεισμό «.
Εν πάση περιπτώσει, φαίνεται ότι ο Μακρόν αποφάσισε να μην αναμιχθεί στην διαμάχη. Αντίστοιχα Σαουδαραβικά καλέσματα τόσο στην Ουάσιγκτον όσο και στο Λονδίνο αντιμετωπίστηκαν με παρόμοια διπλωματική σιωπή. Πρόκειται για μια περίεργη προσέγγιση από τους Σαουδάραβες να προσπαθήσουν να πείσουν τις άλλες χώρες να πιέσουν τους Ρώσους. Γιατί δεν πήγαν απευθείας στους Ρώσους;
Ίσως οι Σαουδάραβες να έκαναν ακριβώς αυτό και να απείλησαν να σπάσουν τις συμφωνίες με τους Ρώσους. Αν όντως συνέβη αυτό, τότε οι Ρώσοι δεν φαίνεται να φοβήθηκαν. Γνωρίζουν ότι οι Σαουδάραβες χρειάζονται τους S-400 λόγω της ιρανικής απειλής. Αυτό ισχύει περισσότερο τώρα που ο Τραμπ αποχώρησε από την συμφωνία που απέτρεπε το Ιράν από το να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.
Η πώληση των S-400 στο Κατάρ κρύβει μια διπλή μεθόδευση. Πρώτον είναι μια καλή εμπορική συμφωνία για την Ρωσία και δεύτερον δίνει στην Ρωσία επιρροή στις αντικρουόμενες και κατακερματισμένες πολιτικές των κρατών του Κόλπου.
Βοηθώντας την διατήρηση της έντασης μεταξύ των χωρών του Κόλπου, ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν αυξάνει την επιρροή του στο Ιράν. Μέχρι στιγμής, οι Ιρανοί είναι οι μοναδικοί νικητές της διαμάχης μεταξύ των χωρών του Κόλπου. Παρακολουθούν το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου να αυτοϋπονομεύεται, όταν θα έπρεπε, μεταξύ άλλων, να λειτουργεί ως μια στρατιωτική συμμαχία έναντι εξωτερικών απειλών (βλ. τον ρόλο του Ιράν στην Υεμένη). Άλλη νίκη για τον Πούτιν.
Η ενισχυμένη παρουσία της Ρωσίας
Ο Πούτιν έχει καταφέρει να σώσει τον Σύρο Πρόεδρο Μπασάρ αλ-Ασαντ από μια στρατιωτική ήττα, υποστηρίζοντας την παρέμβαση και τις φιλοδοξίες του Ιράν στη Συρία, και ταυτόχρονα κατάφερε να κλείσει συμφωνίες δισεκατομμυρίων δολαρίων με τους εχθρούς του Ιράν, τις χώρες του Κόλπου. Και όλα αυτά έγιναν, ενώ ο Πούτιν ενίσχυε την παρουσία και τον ρόλο της Ρωσίας στην περιοχή. Το κερασάκι στην τούρτα, η πώληση των S-400 στο Κατάρ, που αποδεικνύει ότι το διαίρει και βασίλευε καλά κρατεί στην Μέση Ανατολή.
Χαμένο σε όλους αυτούς τους περίτεχνους ελιγμούς και τις μηχανορραφίες, ανάμεσα όλες τις πωλήσεις και συναλλαγές και τα συμβόλαια πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, κανείς μπορεί να ξεχάσει το γεγονός ότι ένα από τα πιο εξελιγμένα οπλικά συστήματα που είναι διαθέσιμα στην διεθνή αγορά καταφθάνει στην περιοχή με άνευ προηγουμένου ρυθμούς, την στιγμή που η περιοχή καλπάζει προς μια ανάφλεξη με μεγάλες πιθανές παγκόσμιες συνέπειες.
Πηγή Middle East Eye, Reuters