Το Ανώτατο Δικαστήριο της Ρωσίας διέταξε σήμερα τη διάλυση της ΜΚΟ Memorial, πυλώνα της προάσπισης των ελευθεριών στη σύγχρονη Ρωσία και θεματοφύλακα της μνήμης των στρατοπέδων συγκέντρωσης, γνωστών ως «γκουλάγκ», που είχε δημιουργήσει ο Στάλιν.
Η απόφαση αυτή λαμβάνεται στο τέλος μιας χρονιάς που σημαδεύτηκε από την αυξανόμενη καταστολή ανθρώπων, ΜΚΟ και μέσων ενημέρωσης που εκλαμβάνονται ως επικριτικοί του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, που βρίσκεται στην εξουσία 22 ολόκληρα χρόνια.
«Η απόφαση είναι να διαλυθεί η Memorial International και τα περιφερειακά παραρτήματά της», ανακοίνωσε η ΜΚΟ στον λογαριασμό της στο Telegram. Μερικά δευτερόλεπτα νωρίτερα, η δικαστής Άλα Nαζάροβα είχε πει πως «συγκατατίθεται με το αίτημα της εισαγγελίας» να διαλυθεί η οργάνωση αυτή.
Ο λόγος, ο μη σεβασμός των υποχρεώσεών της που απορρέουν από το καθεστώς της ως «ξένου πράκτορα». Ο χαρακτηρισμός αυτός, που φέρνει στον νου τον «εχθρό του λαού» την εποχή της ΕΣΣΔ, αποδίδεται σε οργανώσεις που θεωρείται πως δρουν εναντίον των ρωσικών συμφερόντων και λαμβάνουν ξένα κεφάλαια. «Είναι μια εγκληματική, άδικη απόφαση», δήλωσε η συνήγορος υπεράσπισης Μαρία Εϊσμόντ.
Το έργο της Memorial ενάντια στο καθεστώς Πούτιν
Η Memorial ερευνά εδώ και περισσότερα από τριάντα χρόνια τις διώξεις Σοβιετικών αντιφρονούντων και καταγράφει τις περιπτώσεις σύγχρονης καταστολής, κυρίως εκείνες υπό το καθεστώς του Πούτιν. Η οργάνωση είχε πει πριν από την ετυμηγορία ότι θα προσπαθούσε να συνεχίσει την εργασία της, ακόμη και σε περίπτωση που απαγορευόταν η δράση της.
«Η διάλυση της Memorial International επαναφέρει τη Ρωσία στο παρελθόν, και αυξάνει τον κίνδυνο (νέων) καταστολών», είχε πει ενώπιον του δικαστηρίου η δικηγόρος Μαρία Εϊσμόντ. Στις αρχές Νοεμβρίου, η εισαγγελία είχε ζητήσει τη διάλυση της Memorial, την οποία κατηγόρησε ότι παραβίαζε «συστηματικά» τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το καθεστώς της ως «ξένου πράκτορα».
Σήμερα ενώπιον του δικαστηρίου ο εισαγγελέας Αλεξέι Τζαφιάροφ εξαπέλυσε ολομέτωπη επίθεση εναντίον της ΜΚΟ, κατηγορώντας την ότι «δημιουργεί μια ψευδή εικόνα της ΕΣΣΔ ως τρομοκρατικού κράτους», ότι «σπιλώνει τη μνήμη» του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και επιδιώκει να «αποκαταστήσει εγκληματίες ναζί».
Τα δικαστικά προβλήματα της Memorial δεν τελειώνουν εδώ. Σε μια άλλη υπόθεση, η εισαγγελία ζητεί τη διάλυση του Κέντρου της για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που κατηγορείται για υπεράσπιση «της τρομοκρατίας και του εξτρεμισμού», επιπλέον των παραβιάσεων του νόμου για τους «ξένους πράκτορες».
Η Μόσχα «εξαφανίζει» όλους τους αντιπαλους της
Στην υπόθεση αυτή, ακροαματική διαδικασία προβλέπεται αύριο ενώπιον δικαστηρίου στη Μόσχα. Οι δικηγόροι της ΜΚΟ έκαναν λόγο για αβάσιμες, δυσανάλογες και πολιτικές διώξεις. Η Memorial είναι ένα από τα τελευταία θύματα ενός μακρού καταλόγου ΜΚΟ, διαφωνούντων και μέσων ενημέρωσης που αποτέλεσαν αντικείμενο διώξεων τους τελευταίους μήνες.
Στις αρχές του έτους, οι αρχές φυλάκισαν για δυόμιση χρόνια τον υπ΄αριθμόν ένα αντίπαλο του Κρεμλίνου, τον Αλεξέι Ναβάλνι, στη συνέχεια απαγόρευσαν, τον Ιούνιο, την οργάνωσή του λόγω «εξτρεμισμού». Συνεργάτες του συνελήφθησαν ακόμη και σήμερα. Δεκάδες άνθρωποι, ΜΚΟ που προασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα ή τις σεξουαλικές μειονότητες και ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης έχον χαρακτηριστεί «ξένοι πράκτορες» ή κατηγορούνται για εξτρεμισμό.
Η Ρωσία έχει περάσει επίσης στην επίθεση στον ψηφιακό τομέα, πολλαπλασιάζοντας τους αποκλεισμούς διαδικτυακών ιστοτόπων που θεωρούνται αντίθετα με το καθεστώς και επιβάλλοντας πρόστιμα στους κολοσσούς του διαδικτύου επειδή δεν αφαιρούν περιεχόμενα που συνδέονται με την αντιπολίτευση.
Τα προβλήματα της Memorial καταδεικνύουν την αντιπαράθεση δύο αφηγημάτων για τη ρωσική Ιστορία, 30 χρόνια μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, που χαρακτηρίστηκε από τον Βλαντίμιρ Πούτιν ως «η μεγαλύτερη γεωπολιτική καταστροφή» του 20ού αιώνα.
Ανθρώπινα δικαιώματα Vs Πούτιν
Ιδρυθείσα τα τελευταία χρόνια της ΕΣΣΔ από αντιφρονούντες, μεταξύ των οποίων ο τιμηθείς με Νόμπελ Ειρήνης Αντρέι Ζαχάροφ, αποστολή της Memorial ήταν να φέρει στο φως τα εκατομμύρια θύματα των σοβιετικών εγκλημάτων. Για τους υποστηρικτές της, υφίσταται στο εξής την όλο και πιο γρήγορη προώθηση από τη Ρωσία ενός αφηγήματος της Ιστορίας που εξαίρει την ισχύ της ΕΣΣΔ και υποβαθμίζει τις παρεκκλίσεις του σταλινισμού.
Το Κέντρο για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ειδικεύεται από την πλευρά του στις φερόμενες παραβιάσεις του σύγχρονου ρωσικού κράτους. Για τις δραστηριότητές της, η Memorial υφίσταται από μακρού χρόνου πιέσεις και έχει ήδη καταβάλει βαρύ τίμημα. Το 2009, η εκπρόσωπός της στην Τσετσενία, Ναταλία Εστεμίροβα, είχε απαχθεί και εκτελεστεί.
Ένας από τους ιστορικούς της, ο Γιούρι Ντμίτριεφ, καταδικάστηκε χθες Δευτέρα, σε φυλάκιση 15 ετών για μια υπόθεση «σεξουαλικής επίθεσης» που θεωρείται ότι κατασκευάστηκε προκειμένου να τιμωρηθεί για τις έρευνές του για την περίοδο του τρόμου στη Σοβιετική Ένωση. Σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Interfax, που επικαλείται δικηγόρο της οργάνωσης, η Memorial θα εφεσιβάλει την απόφαση τόσο στη Ρωσία όσο και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ / Φωτογραφία Reuters