Ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Τζο Μπάιντεν ενδέχεται να μιλήσει με τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αυτήν την εβδομάδα, τερματίζοντας μήνες σιωπής από τον νέο κάτοικο του Λευκού Οίκου.
Όπως αναφέρει ο δημοσιογράφος Nicholas Morgan, πηγές στην Ουάσινγκτον ανέφεραν στην Ahval News την Κυριακή ότι αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου ενημέρωσαν τους Τούρκους διπλωμάτες πως υπάρχει πιθανότητα ο Μπάιντεν να επικοινωνήσει με τον Ερντογάν, μετά την συνομιλία που είχε με τον Έλληνα Πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, την 25η Μαρτίου, την 200ή επέτειο της ανεξαρτησίας της Ελλάδας από την Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Εδώ και δεκαετίες, υπάρχει μια διπλωματική παράδοση που οι νεοεκλεγμένοι πρόεδροι των ΗΠΑ πραγματοποιούν την αρχική τους προσέγγιση στην Τουρκία και την Ελλάδα σχεδόν ταυτόχρονα. Η πηγή στην Ουάσινγκτον εξήγησε ότι όταν έγινε γνωστό ότι ο Μπάιντεν θα τηλεφωνούσε πρώτα στον Μητσοτάκη, Τούρκοι αξιωματούχοι ενθάρρυναν τον Λευκό Οίκο να προγραμματίσει επίσης κλήση με τον Ερντογάν. Φάνηκαν δε σίγουροι ότι οι πιθανότητες να πραγματοποιηθεί η πολυαναμενόμενη κλήση, ήταν πάνω από 50%.
Εάν ο Μπάιντεν και ο Ερντογάν μιλήσουν πράγματι αυτή την εβδομάδα, υπάρχουν πολλά ζητήματα για τα οποία έχουν ήδη μιλήσει οι δύο πλευρές μέσω των απεσταλμένων τους.
Η Ahval News και ο Nicholas Morgan καταγράφουν τα κυριότερα από αυτά:
Μια ημερομηνία για τις συνομιλίες για το Αφγανιστάν που θα φιλοξενήσει η Τουρκία
Οι ΗΠΑ ζήτησαν από την Τουρκία να φιλοξενήσει τον επόμενο γύρο διαπραγματεύσεων για τον τερματισμό του πολέμου διάρκειας δύο δεκαετιών στο Αφγανιστάν, οπότε αυτό είναι πιθανό να έχει άμεση σημασία.
Για τον Μπάιντεν, είναι μια ευκαιρία να πλησιάσει πιο κοντά στον τερματισμό του μακρύτερου πολέμου των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά για τον Ερντογάν είναι μια ευκαιρία να βελτιωθεί η θέση της Τουρκίας ως ζωτικού εταίρου στην Ουάσινγκτον. Για το σκοπό αυτό, η Τουρκία μπορεί να ελπίζει ότι η επιτυχής διοργάνωση των ενδο-αφγανικών συνομιλιών θα κάνει τις Ηνωμένες Πολιτείες πιο διατεθειμένες να μειώσουν τη διπλωματική πίεση σε άλλους τομείς.
Δείτε ακόμη: «Σφυροκόπημα» Τουρκίας με το καλημέρα από Μενέντεζ ενώπιον του Μπλίνκεν
Δεδομένου ότι οι αρχικές ειρηνευτικές συνομιλίες στο Αφγανιστάν ανακοινώθηκαν από την κυβέρνηση Τραμπ τον Φεβρουάριο του 2020, η Τουρκία έχει συντονιστεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες για συζητήσεις με Αφγανούς αξιωματούχους και από τις δύο πλευρές. Έκτοτε, ο απεσταλμένος των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν Zalmay Khalilzad συχνά επισκέφτηκε την Τουρκία, συμπεριλαμβανομένης της προηγούμενης εβδομάδας, για συνομιλίες σχετικά με τον τρόπο επίτευξης μιας ειρηνικής λύσης στη σύγκρουση και τη δημιουργία διεθνούς υποστήριξης για μια διαρκή διευθέτηση.
Ωστόσο, τόσο ο Μπάιντεν όσο και ο Ερντογάν αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να υπάρξει εμπλοκή στις συνομιλίες πριν καν ξεκινήσουν.
Ο Μπάιντεν έχει δηλώσει ότι είναι αναποφάσιστος για το αν θα τηρήσει την προθεσμία της 1ης Μαΐου για απόσυρση των δυνάμεων των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν, όπως είχε συμφωνηθεί προηγουμένως από τον προκάτοχό του. Ο πρόεδρος ανησυχεί ότι η πρόωρη απόσυρση πριν από την εφαρμογή μιας συμφωνίας κατανομής εξουσίας θα οδηγήσει σε ξαφνική «κατάληψη» της χώρας από τους Ταλιμπάν, κάτι που θα μπορούσε να υπονομεύσει τα συμφέροντα ασφάλειας των ΗΠΑ.
Οι Ταλιμπάν έχουν ήδη προειδοποιήσει ότι θα ανανεώσουν τις επιθέσεις εάν δεν τηρηθεί η προθεσμία και ότι δεν ενδιαφέρονται για μια εξάμηνη παράταση που ζήτησε η κυβέρνηση.
Η Τουρκία υπήρξε εταίρος των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν από την έναρξη του πολέμου, αλλά μπορεί επίσης να διακινδυνεύσει να υπονομεύσει τυχόν πιθανές συνομιλίες, σύροντας άλλα διμερή ζητήματα σε διαπραγματεύσεις.
Δεν έχει δοθεί ημερομηνία για την έναρξη της συνάντησης στο Αφγανιστάν, αλλά το Al-Monitor ανέφερε ότι οι Τούρκοι αξιωματούχοι ενδέχεται να προσπαθήσουν να το ωθήσουν προς τον Μάιο. Κάποιες πηγές αναφέρουν ότι η Τουρκία μπορεί να καθυστερήσει τις συνομιλίες, ελπίζοντας να εξασφαλίσει είτε μια υποχώρηση των ΗΠΑ για τις κυρώσεις σχετικά με την αγορά των S-400, είτε να αποθαρρύνει τον Μπάιντεν να αναγνωρίσει τη Γενοκτονία των Αρμενίων στις 24 Απριλίου του 1915.
Αντιπαράθεση για τους S-400
Η Τουρκία συμφώνησε για πρώτη φορά να αγοράσει πυραύλους αεράμυνας S-400 από τη Ρωσία το 2017 σε μια συμφωνία αξίας περίπου 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων και εξασφάλισε ένα δάνειο χρηματοδοτούμενο από τη Ρωσία για την απόκτηση του συστήματος. Η κυβέρνηση του Ερντογάν απέρριψε τις απειλές της κυβέρνησης Τραμπ ότι η Άγκυρα θα υφίστατο κυρώσεις για παραβίαση του περίφημου νόμου CAATSA.
Η πρώτη συστοιχία S-400 έφτασε τον Ιούλιο του 2019, αλλά η Τουρκία απέφυγε τα αντίποινα των ΗΠΑ για άλλους δεκαεπτά μήνες, όταν ο Τραμπ τελικά επέβαλε κάποιες κυρώσεις σε μέλη της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας.
Δείτε ακόμη Μπλίνκεν σε Τσαβούσογλου: Εγκαταλείψτε τους S-400!
Η προσωπική σχέση του Ερντογάν με τον Τραμπ επέτρεψε στην Τουρκία να αποφύγει κυρώσεις για κάποιο χρονικό διάστημα, αλλά αυτή η μορφή διπλωματίας είναι απίθανο να συνεχιστεί με τον Μπάιντεν. Στις αλληλεπιδράσεις τους με τους Τούρκους ομολόγους τους, αξιωματούχοι της διοίκησης του Μπάιντεν, συμπεριλαμβανομένου του υπουργού Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν, επιμένουν ότι η Τουρκία πρέπει να εγκαταλείψει τους S-400 και τυχόν επακόλουθες αγορές από τη Ρωσία.
Οι νέες κυρώσεις των ΗΠΑ – συνεχίζει η Ahval News – θα έφταναν σε μια περίοδο που η τουρκική οικονομία υποφέρει, λόγω της υποτιμημένης λίρας, του επίμονα υψηλού πληθωρισμού και της μειωμένης εμπιστοσύνης των επενδυτών. Άτομα που ήταν κοντά στο Μπάιντεν είπαν ότι ο πρόεδρος είναι απίθανο να λάβει μέτρα που θα έβλαπταν σοβαρά την οικονομία της Τουρκίας, αλλά εάν φτάσει μια δεύτερη συστοιχία πυραύλων S-400 όπως είχε προγραμματιστεί, ο Μπάιντεν θα είχε την τάση να δράσει.
Παρατηρητές της Τουρκίας θα παρακολουθούν προσεκτικά πώς ο Ερντογάν μπορεί να μετριάσει τον κίνδυνο κυρώσεων χωρίς να χρειάζεται να παραδώσει το S-400.
Υποψίες συνεργασίας στη Συρία
Εδώ και χρόνια, ο εμφύλιος πόλεμος της Συρίας ήταν η ανοιχτή πληγή που σταδιακά απομάκρυνε τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Τουρκία περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο ζήτημα.
Πριν από μια δεκαετία, οι δύο σύμμαχοι του ΝΑΤΟ ζήτησαν την απομάκρυνση του Προέδρου της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ, αλλά η άνοδος του Ισλαμικού Κράτους (IS) και η απόφαση των ΗΠΑ να χρησιμοποιήσουν Σύριους Κούρδους, διέρρηξαν τους δεσμούς. Η Τουρκία βλέπει τη συμμαχία των ΗΠΑ με τις κατά κύριο λόγο Κουρδικές Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) ως ισοδύναμη με την ανοιχτή υποστήριξη για τον επί δεκαετίες εχθρό, το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), το οποίο από το 1984 έχει εξεγερθεί διεκδικώντας την αυτονομία από την Άγκυρα.
Πριν από τις εκλογές των ΗΠΑ, ο Μπάιντεν και πολλοί σημερινοί αξιωματούχοι αντιτάχθηκαν στις επιθέσεις της Τουρκίας στο SDF. από την ανάληψη της Προεδρίας, δεν είναι σαφές εάν η ομάδα του Μπάιντεν έχει συμφωνήσει ή όχι σε μια Συριακή πολιτική, εκτός της συνέχισης της μάχης για την εξουδετέρωση των υπολειμμάτων του ISIS και της βοήθειας προς τις τις κουρδικές φατρίες να ξεπεράσουν τις πολιτικές διαφορές για να οικοδομήσουν μια ενωμένη θέση έναντι του Άσαντ.
Οι επιχειρήσεις της Τουρκίας εναντίον του SDF το 2018 και το 2019 διευκολύνθηκαν από την προθυμία του Τραμπ να φύγει από τη Συρία, αλλά δεδομένης της ειλικρίνειας του Μπάιντεν για αποχώρηση από το Αφγανιστάν πολύ σύντομα, ο Ερντογάν δεν θα λάβει παρόμοιο «πράσινο φως» για να δράσει ξανά στη Συρία. Εν τω μεταξύ, η Τουρκία αντιτίθεται κατηγορηματικά στην υποστήριξη των ΗΠΑ προς το SDF και την πιέζει να τερματίσει την προστασία της πολιτοφυλακής.
Ο άμεσος τομέας ανησυχίας στη Συρία μπορεί, ωστόσο, να είναι στην επαρχία του Ιντλίμπ, όπου εξακολουθεί να υφίσταται μια ασταθής εκεχειρία μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας.
Τις τελευταίες εβδομάδες, η Ρωσία αύξησε τις αεροπορικές επιθέσεις της στο Ιντλίμπ και ώθησε την Τουρκία να ανοίξει ξανά σημεία διέλευσης εντός της επαρχίας για να διευκολύνει την ανθρωπιστική βοήθεια. Οι ακτιβιστές φοβούνται ότι είναι απλά ένα πρόσχημα για τη δημιουργία μιας εμπορικής σωτηρίας για το καθεστώς.
Ο Ερντογάν πρόσφατα κάλεσε τη Δύση να τον βοηθήσει στη Συρία, επικαλούμενος ανθρωπιστικούς λόγους. Η Τουρκία φοβάται ότι μια νέα επίθεση στα βόρεια της Συρίας από τις δυνάμεις που υποστηρίζονται από τη Ρωσία θα μπορούσε να οδηγήσει περισσότερους πρόσφυγες στα σύνορά της σε μια περίοδο οικονομικής και πολιτικής αταξίας.
Αφού η κυβέρνηση Τραμπ απέρριψε τις τουρκικές εκκλήσεις για υποστήριξη στο Ιντλίμπ, ο Ερντογάν μπορεί να ελπίζει να βρει στο Μπάιντεν έναν πιο πρόθυμο συνεργάτη.
Σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία
Η κυβέρνηση Τραμπ δεν ενδιαφερόταν για την επιδείνωση της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία του Ερντογάν. Σχεδόν τρεις μήνες στο πόστο, ο Λευκός Οίκος και το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ έχουν καταδικάσει επανειλημμένα αυτό που θεωρούν παραβίαση των ελευθεριών των πολιτών από τις τουρκικές αρχές.
Μέχρι σήμερα, οι Ηνωμένες Πολιτείες κάλεσαν την Τουρκία να απελευθερώσει τον ακτιβιστή Οσμάν Καβαλά και τον Κούρδο πολιτικό της αντιπολίτευσης Σελαχατίν Ντεμιρτάς, και να σεβαστεί τα δικαιώματα των φοιτητών που διαμαρτύρονται στο Πανεπιστήμιο Boğazici στην Κωνσταντινούπολη. Η πιο πρόσφατη κριτική προήλθε από τον ίδιο τον Μπάιντεν μετά την έξοδο του Ερντογάν από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών. Ο Μπάιντεν χαρακτήρισε την απόφαση «άκρως απογοητευτική» και «απογοητευτικό βήμα προς τα πίσω».
Δείτε ακόμη: Νέος κόλαφος Μπάιντεν σε Ερντογάν – «Βαθιά απογοητευτική η αποχώρηση από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης»
Η δήλωση του Μπάιντεν ξεχωρίζει για τους παρατηρητές – πάντα κατά την Ahval News – επειδή ένας πρόεδρος των ΗΠΑ ασκούσε προσωπικά κριτική σε εσωτερικές πολιτικές μιας συμμαχικής χώρας. Αυτό προκάλεσε εκνευρισμό στην Άγκυρα, που επιχείρησε να περάσει στην αντεπίθεση, επαναλαμβάνοντας τον ισχυρισμό ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες συμμετείχαν σε απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία το 2016.
Ο Μπάιντεν έχει κάνει το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων βασικό δόγμα της εξωτερικής του πολιτικής, και αυτό αντικατοπτρίζεται στα σχόλια των αξιωματούχων του. Αντίθετα η τουρκική πλευρά αποφεύγει πάντα οποιαδήποτε αναφορά σε συζητήσεις επί του θέματος.
Άλλα ζητήματα που πρέπει να προσεχθούν
Η Τουρκία έχει καλέσει επανειλημμένα τις Ηνωμένες Πολιτείες να εκδώσει τον κληρικό
Φετουλάχ Γκιουλέν που ζει στις ΗΠΑ, και το οποίο ο Ερντογάν κατηγορεί ότι ενορχήστρωσε την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016, αλλά αξιωματούχοι των ΗΠΑ αρνήθηκαν να τον παραδώσουν, επικαλούμενοι έλλειψη αποδεικτικών στοιχείων που υποβλήθηκαν για την υπόθεση.
Ούτε ο Πρόεδρος Ομπάμα ούτε ο Τραμπ συμφώνησαν με αυτό το αίτημα. Ο Μπάιντεν, ο οποίος δήλωσε ότι δεν θα επηρεάσει καμία απόφαση του Υπουργείου Δικαιοσύνης του, είναι απίθανο να συμπεριφερθεί διαφορετικά.
Ένα παρόμοιο αίνιγμα υπάρχει στην αμερικανική ποινική υπόθεση κατά της κρατικής Halkbank. Η τράπεζα, που ελέγχεται από τον Ερντογάν, κατηγορείται για παραβίαση των κυρώσεων των ΗΠΑ εναντίον του Ιράν. Ο Ερντογάν απέρριψε τους ισχυρισμούς ως συνωμοσία εναντίον του από το εξωτερικό. Πέρα από αυτό, μπορεί επίσης να ανησυχεί για τον αντίκτυπο που θα είχε μια καταδίκη της Τράπεζας στην πληγωμένη τουρκική οικονομία.
Πηγή: Ahvalnews