Η χθεσινοβραδινή δήλωση παραίτησης του Ζόραν Ζάεφ από τα αξiωμα του πρωθυπουργού στη Βόρεια Μακεδονία μετά την βαριά ήττα του κόμματός του στον χθεσινό δεύτερο γύρο των δημοτικών εκλογών προκαλεί πολιτική κρίση στη χώρα, η διάρκεια και η ένταση της οποίας για την ώρα είναι ακόμη άγνωστη.
Ο Ζάεφ δήλωσε ότι αναλαμβάνει πλήρως την ευθύνη για την αποτυχία αυτή και παραιτείται από πρωθυπουργός της χώρας και από πρόεδρος του κυβερνώντος Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SDSM). Ο 47χρονος Ζόραν Ζάεφ είναι πρωθυπουργός της χώρας από τον Μάιο του 2017 και αρχηγός του SDSM από το 2013.
Τι προβλέπει το Σύνταγμα για την «επόμενη μέρα»
Σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, ο πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ πρέπει να υποβάλει επίσημα την παραίτησή του στον πρόεδρο της Βουλής, κάτι που δεν έχει πράξει μέχρι στιγμής. Η παραίτηση του Ζάεφ συνεπάγεται αυτομάτως και παραίτηση της κυβέρνησής του.
Όταν ο Ζάεφ υποβάλει επίσημα την παραίτησή του, το Κοινοβούλιο κατά την πρώτη επόμενη συνεδρίασή του, χωρίς συζήτηση, επιβεβαιώνει ότι η θητεία της παρούσας κυβέρνησης και του πρωθυπουργού έχει λήξει. Αμέσως μετά ο πρόεδρος της Βουλής ενημερώνει σχετικά τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος ξεκινά τις διερευνητικές εντολές για τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης.
Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει την εντολή για το σχηματισμό κυβέρνησης στον υποψήφιο πρωθυπουργό του κόμματος είτε των κομμάτων που δύνανται να εξασφαλίσουν πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο. Στη συνέχεια, ο εντολοδόχος πρωθυπουργός εντός 20 ημερών από την ημέρα της ανάθεσης της εντολής θα πρέπει να καταθέσει στη Βουλή το πρόγραμμα και τη σύνθεση της κυβέρνησής του και να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης.
Σε περίπτωση που οι διερευνητικές εντολές αποτύχουν, τότε το πιθανότερο είναι η διάλυση της Βουλής και η προκήρυξη πρόωρων βουλευτικών εκλογών.
Τα «σενάρια» και οι «διάδοχοι»
Η παραίτηση του Ζόραν Ζάεφ από το αξίωμα του πρωθυπουργού δεν σημαίνει απαραιτήτως και τη διεξαγωγή πρόωρων βουλευτικών εκλογών στη Βόρεια Μακεδονία. Ο ίδιος ο Ζάεφ, κατά την δήλωση παραίτησής του, επανέλαβε ότι η παρούσα κυβέρνηση έχει ακόμη 2,5 χρόνια για να ολοκληρώσει την θητεία της και πρέπει να συνεχίσει το έργο της.
Η παρούσα κυβέρνηση έχει κοινοβουλευτική πλειοψηφία, έστω και ισχνή (υποστηρίζεται από 62 βουλευτές εκ των 120 που αριθμεί το νομοθετικό σώμα της χώρας). Ως εκ τούτου, τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού σε συνεννόηση μεταξύ τους θα μπορούσαν να ορίσουν νέο πρωθυπουργό, στη θέση του Ζάεφ. Πάντως, μία τέτοια κυβέρνηση, όπως σχολιάζεται στα Σκόπια, δεν θα ήταν μακράς πνοής.
Όμως δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο κάποιο – ή κάποια -μικρότερα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού να άρουν την εμπιστοσύνη τους στην παρούσα κυβέρνηση και να «μεταπηδήσουν» στην αντιπολίτευση και στο VMRO-DPMNE, το οποίο, στην περίπτωση αυτή θα μπορούσε να ηγηθεί ενός νέου κυβερνητικού σχήματος, άνευ εκλογών.
Σε περίπτωση που δεν «ευοδωθεί» κανένα από τα παραπάνω δύο σενάρια, τότε μένει να προκηρυχθούν στη χώρα πρόωρες βουλευτικές εκλογές. Στην περίπτωση αυτή, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, 100 ημέρες πριν τη διεξαγωγή των εκλογών πρέπει να σχηματιστεί υπηρεσιακή κυβέρνηση, η οποία θα οδηγήσει τη χώρα στις εκλογές.
Ο «μεγάλος νικητής» των δημοτικών εκλογών
Το VMRO επικράτησε σε 42 δήμους, το SDSM σε μόλις 16. Στον χθεσινό δεύτερο γύρο των δημοτικών εκλογών, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SDSM) του Ζόραν Ζάεφ έχασε τόσο στον μητροπολιτικό δήμο των Σκοπίων, όσο και σε όλους τους άλλους μεγάλους δήμους της χώρας, στους οποίους στήθηκαν κάλπες.
Ο μεγάλος νικητής των δημοτικών αυτών εκλογών αναμφίβολα ήταν το δεξιό αντιπολιτευόμενο VMRO-DPMNE, ο αρχηγός του οποίου, Χρίστιαν Μίτσκοσκι, αργά χθες το βράδυ δήλωσε ότι η καλύτερη λύση για τη χώρα είναι η πρόωρη προσφυγή στις κάλπες. Οι δημοτικές αυτές εκλογές διεξήχθησαν για την ανάδειξη δημάρχων και δημοτικών συμβουλίων σε 80 δήμους της χώρας και στον μητροπολιτικό δήμο των Σκοπίων.
Συνολικά, το VMRO-DPMNE επικράτησε σε 42 δήμους, το SDSM σε 16 και το μεγαλύτερο αλβανικό κόμμα στη χώρα, το DUI σε 10 δήμους. Στους υπόλοιπους δήμους κέρδισαν υποψήφιοι μικρότερων κομμάτων και ανεξάρτητοι υποψήφιοι. Από τους 81 νέους δημάρχους, οι 79 είναι άνδρες και μόλις δύο γυναίκες.
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ / Φωτογραφία αρχείου Reuters