Όταν ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump, αναγνώρισε την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ και υποσχέθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο να μετακινήσει την Πρεσβεία των ΗΠΑ εκεί, οι προβλέψεις της βίας ήταν γρήγορες και εξαγριωμένες.
«Το Σχέδιο Ιερουσαλήμ του Τραμπ είναι μια θανατηφόρα πρόκληση», έλεγε ένας τίτλος. «Οποιοδήποτε δευτερόλεπτο αυτό το μέρος θα μπορούσε να πυρποληθεί», δήλωσε αξιωματικός της αστυνομίας της Ιερουσαλήμ. Το υπουργείο Εξωτερικών κάλεσε τους διπλωμάτες στο εξωτερικό να αυξήσουν την ασφάλεια πριν από την ανακοίνωση του Trump στις 6 Δεκεμβρίου.
Παρά την ορατή οργή και κάποια τοπική βία μετά την αποκάλυψη της απόφασής του, η περιοχή δεν παραδόθηκε στις φλόγες. Δεν εισέβαλαν σε καμιά πρεσβεία. Η αντίδραση ήταν απροσδόκητα μειωμένη – ειδικά στις αραβικές χώρες, οι ηγέτες των οποίων έχουν υποστηρίξει από καιρό παλαιστινιακές αξιώσεις στην Ιερουσαλήμ.
Κάποιοι αναλυτές πιστεύουν ότι η απόφαση του Τράμπα έχει κάνει μια ήδη ετοιμοθάνατη ειρηνευτική διαδικασία, αδύνατο να αναβιώσει. Επίσης, η κυβέρνησή του δεν αναμένεται να παρουσιάσει την ειρηνευτική της πρόταση για τους Ισραηλινούς και τους Παλαιστινίους σύντομα. Ακόμα, μεταξύ των συμμάχων του Trump, η τεταμένη ηρεμία υπήρξε μια δικαίωση – μια «είπα-μου-έτσι» στους εμπειρογνώμονες της εξωτερικής πολιτικής που προειδοποίησαν ότι ο κόσμος θα τελείωσε αν συνέβαλλε στην υπόσχεσή του για εκστρατεία να μεταφέρει την αμερικανική πρεσβεία από Τελ Αβίβ.
Η σχετικά συγκρατημένη αντίδραση του μουσουλμανικού κόσμου «επιβεβαιώνει ότι το Trump όχι μόνο έκανε το σωστό, αλλά πρόσφερε και σημαντικές δόσεις πραγματικότητας για την ειρηνευτική διαδικασία», δήλωσε ο Michael Makovsky, ένας υπάλληλος του Πενταγώνου στην διοίκηση του George W. Bush που τώρα είναι επικεφαλής στο Εβραϊκό Ινστιτούτο Εθνικής Ασφάλειας της Αμερικής.
Η επίσημη αφιέρωση της νέας πρεσβείας τη Δευτέρα μπορεί ακόμα να προκαλέσει το είδος της βίας που προβλέπεται από τον Δεκέμβριο. Η τελετή – στην οποία θα παρευρεθεί η κόρη του προέδρου Ιβάνκα Τρούμπα και ο γαμπρός Jared Kushner – έρχεται σε μια ιδιαίτερα έντονη στιγμή στην περιοχή, που συμπίπτει με ευαίσθητες επετείους, παλαιστινιακές εκκλήσεις για διαμαρτυρίες και πρόσφατα στρατιωτικά πλήγματα μεταξύ Ισραήλ και Ιράν.
Αλλά υπάρχει επίσης μια αυξανόμενη αίσθηση ότι οποιαδήποτε βία που μπορεί να συμβεί τις επόμενες ημέρες μπορεί να μην έχει σημασία πολύ μακροπρόθεσμα.
Το καθεστώς της Ιερουσαλήμ -και ίσως ακόμη και το γενικό καθεστώς των Παλαιστινίων- δεν ενισχύει πλέον τον μουσουλμανικό κόσμο όπως κάποτε, αναφέρουν οι αναλυτές και στις δύο πλευρές του θέματος. Ο μακροβιότερος υπολογισμός έχει αλλάξει από τις ανησυχίες για την ιρανική επιρροή, τη διάδοση της ισλαμιστικής μαχητικότητας, την εσωτερική οργή στις αραβικές αυτοκρατορίες και την απογοήτευση με τους παλαιστίνιους ηγέτες.
Η εκδήλωση της Δευτέρας είναι περισσότερο για το ύφος παρά για την ουσία: Η διοίκηση του Trump απλώς επανασχεδιάζει μια προξενική εγκατάσταση στην πόλη ως πρεσβεία της και μετατοπίζει κάποιες λειτουργίες εκεί από το Τελ Αβίβ. Μια μόνιμη περιοχή πρεσβείας θα χρειαστεί τουλάχιστον επτά έως δέκα χρόνια για να βρει και να οικοδομήσει, σύμφωνα με διαρροή του Υπουργείου Εξωτερικών προς το POLITICO.
Αλλά το στυλ θεωρείται μεγάλο, με μια εκδήλωση με περίπου 800 συμμετέχοντες – συμπεριλαμβανομένου του Ισραηλινού Πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου και μιας αντιπροσωπείας του Κογκρέσου των ΗΠΑ. Ο Trump δεν θα παρευρεθεί προσωπικά, αλλά σχεδιάζει να απευθυνθεί στο κοινό με βίντεο.
Ο Κουσνέρ συναντήθηκε ιδιωτικά με τον Νετανιάχου στην Ιερουσαλήμ την Κυριακή, σύμφωνα με τα ισραηλινά μέσα μαζικής ενημέρωσης, μαζί με τον Jason Greenblatt, έναν ειδικό απεσταλμένο για την ειρηνευτική διαδικασία στη Μέση Ανατολή. Σε μια εκδήλωση γκαλά την παραμονή της τελετής της πρεσβείας, ο Νετανιάχου κάλεσε αξιωματούχους από άλλα έθνη να παρευρεθούν και να μεταφέρουν τις πρεσβείες τους.
Οι Παλαιστίνιοι και οι Ισραηλινοί έχουν ισχυριστεί από καιρό την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα τους, αλλά οι περισσότερες χώρες έχουν αρνηθεί να πάρουν μια πλευρά, λέγοντας ότι το ζήτημα πρέπει να επιλυθεί σε ειρηνευτικές συνομιλίες. Ο Trump ανέβασε τη σύμβαση αναγνωρίζοντας την απαίτηση του Ισραήλ.
Με αυτόν τον τρόπο, ο Trump εκπλήρωσε μια υπόσχεση καμπάνιας που είχαν κάνει άλλοι πρόεδροι των Η.Π.Α., αλλά δεν κατάφεραν να κρατήσουν – κάτι που παρακινεί τους ευαγγελικούς χριστιανούς οπαδούς του.
Η κίνηση προκάλεσε αρχικά μια θυμωμένη αντίδραση στην περιοχή: ο βασιλιάς της Ιορδανίας Αμπντουλάχ Β κάλεσε το Τράμπμ να αποχωρήσει. Ο βασιλιάς Σαλμάν της Σαουδικής Αραβίας δήλωσε στο Τράμπ ότι «έλαβε ένα επικίνδυνο βήμα … πιθανό να φουσκώσει τα πάθη μουσουλμάνων σε ολόκληρο τον κόσμο». Ο Πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φάτχαχ ελ Σισί συνέστησε στο Τρούμπ να μην «περιπλέξει» τα πράγματα στη Μέση Ανατολή.
Χιλιάδες διαμαρτυρήθηκαν από την Τυνησία στη Μαλαισία. Τουλάχιστον τέσσερις Παλαιστίνιοι πέθαναν σε συγκρούσεις με ισραηλινές δυνάμεις ασφαλείας στη Δυτική Όχθη και κατά μήκος των συνόρων της Γάζας, ενώ δεκάδες άλλα τραυματίστηκαν.
Αλλά αυτές οι διαμαρτυρίες εξασθένησαν σχετικά γρήγορα και ζητά μια νέα «intifada», ή εξέγερση, από την παλαιστινιακή μαχητική ομάδα Χαμάς με έδρα τη Γάζα έπεσε.
Ένας λόγος φαίνεται να είναι μια τεράστια εξάντληση μεταξύ των Παλαιστινίων που θυμούνται την καταστροφή που προκάλεσε η εξέγερση του παρελθόντος. Παλαιστίνιοι αξιωματούχοι ασφαλείας κατανοούν ειδικότερα ότι οι ισραηλινοί ομολόγοι τους θα χρησιμοποιούν συντριπτική δύναμη ενάντια σε άλλη ιντιφάντα.
Πολλοί Παλαιστίνιοι είναι επίσης δυσαρεστημένοι με μια ηγεσία που θεωρούν διαιρεμένη, διεφθαρμένη και αηδιασμένη. Στα 82, ο παλαιστινιακός ηγέτης Mahmoud Abbas αγωνίζεται να διατηρήσει τη δύναμή του και την αξιοπιστία του. Ο Αμπάς αναγκάστηκε να ζητήσει συγνώμη νωρίτερα αυτό το μήνα αφού πρότεινε ότι οι Εβραίοι έφεραν το Ολοκαύτωμα εν μέρει λόγω της «κοινωνικής τους λειτουργίας», συμπεριλαμβανομένης της δανειοδότησης χρημάτων.
Οι Παλαιστίνιοι σκέφτονται: «Γιατί πρέπει να βγω έξω, να πυροβοληθώ όταν τελικά δεν έχω καμία πολιτική ηγεσία που θα το αξιοποιήσει», δήλωσε ο Ghaith al-Omari, ανώτερος συνεργάτης στο Ινστιτούτο της Ουάσιγκτον για την Εγγύς Ανατολή Πολιτική που είχε προηγουμένως θέσεις στην Παλαιστινιακή Αρχή.
«Η ηγεσία της Παλαιστινιακής Αρχής – παλαιά, κουρασμένη, έχοντας χάσει τη νομιμοποίησή της – φοβάται ότι ένας δρόμος θα ξυπνήσει στην Ιερουσαλήμ θα καταλήξει να στρεβλώνει την απογοήτευσή της», πρόσθεσε ο Nimrod Novik, ένας Ισραηλινός συνάδελφος στο Ισραηλινό Φόρουμ Πολιτικής.
Εν τω μεταξύ, οι αραβικές κυβερνήσεις αλλού έχουν κρατήσει υπό έλεγχο τα ερεθιστικά στοιχεία.
Η κυβέρνηση της Αιγύπτου, σύμφωνα με πληροφορίες, παρότρυνε τους αξιόλογους οικοδεσπότες της εκπομπής talk show να υποβαθμίσουν την απόφαση του Trump Ο Ισραηλινός πρίγκιπας της Σοβιετικής Αραβίας αργότερα θα έκπληκνε τους μακροχρόνιους παρατηρητές της Μέσης Ανατολής λέγοντας στον Ατλαντικό ότι ο εβραϊκός λαός είχε το δικαίωμα «στη δική του γη».
Πολλοί ηγέτες των Σουνιτών μουσουλμανικών Αράβων επικεντρώνονται περισσότερο στον ισλαμιστικό ριζοσπαστισμό και ιδιαίτερα στην αυξανόμενη περιφερειακή επιρροή που ασκεί η Σιιτική ηγεσία – θέμα στο οποίο συνεργάζονται όλο και περισσότερο με το Ισραήλ. Αυτή την εβδομάδα, οι ισραηλινές και ιρανικές δυνάμεις αντάλλαξαν ρουκέτες και αεροπορικές επιδρομές στη Συρία, όπου το Ισραήλ είναι αποφασισμένο να αρνηθεί στην Τεχεράνη μακροπρόθεσμη στρατιωτική στήριξη.
Ακόμα, η αφοσίωση της πρεσβείας έρχεται σε τεταμένη χρονική περίοδο και πολλοί αξιωματούχοι αναμένουν κάποια βία σε απάντηση.
Δευτέρα είναι η 70η επέτειος από την άμεση αναγνώριση της χώρας του Ισραήλ και του Προέδρου Harry Truman. Είναι επίσης η παραμονή του τι θυμούνται οι Παλαιστίνιοι ως «Nakba», ή καταστροφή – τη δημιουργία του Ισραήλ στην πατρίδα τους. Το άνοιγμα της πρεσβείας επίσης προσγειώνεται κοντά στην ημερομηνία έναρξης του Ραμαζανιού, του ιερού μήνα της νηστείας.
Η Χαμάς ζήτησε μαζική διαδήλωση τη Δευτέρα ως αποκορύφωμα αρκετών εβδομάδων παλαιστινιακών διαμαρτυριών κατά μήκος των συνόρων της Γάζας με το Ισραήλ. Οι διαδηλώσεις στοχεύουν στον μακροχρόνιο αποκλεισμό της φτωχής Γάζας από τον Ισραήλ.
«Ας ελπίσουμε ότι η κατάσταση θα μπορούσε να διατηρηθεί υπό έλεγχο, αλλά θα μπορούσε να υπάρξει έκρηξη», προειδοποίησε ο Ilan Goldenberg, πρώην αξιωματούχος του υπουργείου Εξωτερικών, τώρα με το Κέντρο για μια Νέα Αμερικανική Ασφάλεια.
«Οι Η.Π.Α. παίζουν πάντοτε το ρόλο του πυροσβέστη στην ισραηλο-παλαιστινιακή σύγκρουση. Τώρα, όμως, παίζει με ανεξήγητο ρόλο τον εμπρηστή που ρίχνει περισσότερο καύσιμο στις φλόγες αντί να καθησυχάζει τα πράγματα κάτω «, πρόσθεσε.
Ο Παλαιστίνιος απεσταλμένος στις Ηνωμένες Πολιτείες, Husom Zomlot, δήλωσε σε μια δήλωση της Κυριακής ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες ενθάρρυναν «ένα πλήρες απαρτχάιντ» και προειδοποίησαν ότι οι πράξεις της Αμερικής σε μια πόλη που έμεινε αγαπητή από τρεις πίστες υποσχέθηκαν περισσότερη σεχταριστική διαμάχη. «Η σημερινή κίνηση της αμερικανικής πρεσβείας δίνει ζωή σε μια θρησκευτική σύγκρουση αντί για μια αξιοπρεπή ειρήνη», δήλωσε ο Ζόμλοτ.
Ωστόσο, σε μια τηλεδιάσκεψη με δημοσιογράφους την Παρασκευή, ο David Friedman, πρεσβευτής των ΗΠΑ στο Ισραήλ, δήλωσε ότι «είναι αισιόδοξος ότι αυτή η απόφαση θα δημιουργήσει τελικά μεγαλύτερη σταθερότητα παρά λιγότερη».
Μιλώντας στην Ιερουσαλήμ την Κυριακή, ο Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών, κ. John Sullivan, ο οποίος είναι επικεφαλής της αμερικανικής αντιπροσωπείας, κάλεσε την πρεσβεία να μετακινήσει «μια καθυστερημένη αναγνώριση της πραγματικότητας». Το καλώδιο του Υπουργείου Εξωτερικών υποδεικνύει ότι οι αμερικανικοί κυβερνητικοί χάρτες θα ενημερωθούν για να χαρακτηρίσουν την Ιερουσαλήμ ένα αστέρι, όπως και άλλες πρωτεύουσες.
Η κυβέρνηση Trump λέει επίσης ότι δεν λαμβάνει θέση σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι Ισραηλινοί και οι Παλαιστίνιοι θα αποφασίσουν τελικά τα όρια της πόλης. Αυτό σημαίνει ότι οι ΗΠΑ αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο οι Παλαιστίνιοι να μπορούν τουλάχιστον να διεκδικήσουν την Ανατολική Ιερουσαλήμ.
Ο νέος χώρος της πρεσβείας βρίσκεται στη γειτονιά Arnona και βρίσκεται εν μέρει στη Δυτική Ιερουσαλήμ και εν μέρει σε μια περιοχή που ονομάζεται «No Man’s Land», μια αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη που βρίσκεται μεταξύ των γραμμών ανακωχής του 1949, σύμφωνα με το καλώδιο.
Η διοίκηση καλεί επίσης όλα τα κόμματα της περιοχής να σεβαστούν το status quo στις ιερές περιοχές της πόλης, όπου τα ζητήματα πρόσβασης έχουν προκαλέσει ένταση.
Ο Elliott Abrams, βετεράνος εθνικής ασφάλειας των προηγούμενων δημοκρατικών διοικήσεων με το Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, δήλωσε ότι η απουσία από την εκδήλωση του Trump και του Υπουργού Εξωτερικών Mike Pompeo «προτείνει την επιθυμία να μην κλιμακωθεί το ζήτημα σε ένα πρόβλημα με τις αραβικές κυβερνήσεις ή οι Παλαιστίνιοι «.
ΠΗΓΗ: https://www.politico.eu/