Η συμφωνία για την «Βόρεια Μακεδονία» μπορεί ακόμα να χαλάσει.
Η συμφωνία του Πρωθυπουργού της πΓΔΜ Ζόραν Ζάεφ με τον Έλληνα ομόλογό του Αλέξη Τσίπρα για να τερματίσει η δεκαετής διαμάχη για το όνομα της Βαλκανικής χώρας έχει επαινεθεί ευρέως στις Βρυξέλλες, την Ουάσιγκτον και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Ωστόσο, πρέπει να ξεπεραστούν πολλά εμπόδια προτού το μονοπάτι είναι καθαρό για να γίνει μέλος της ΕΕ η πΓΔΜ.
Μεταξύ αυτών των εμποδίων είναι η έντονη εσωτερική αντιπολίτευση τόσο στα Σκόπια, όσο και στην Ελλάδα. Ο πρόεδρος της πΓΔΜ Γκιόργκε Ιβάνοφ δήλωσε την Τετάρτη ότι δεν θα υπογράψει τη συμφωνία. Οι εταίροι του συνασπισμού του Τσίπρα και το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης έχουν επίσης επικρίνει το σχέδιο.
Εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός ότι οι ηγέτες της ΕΕ είναι διχασμένοι για το εάν θα δώσουν το πράσινο φως για συνομιλίες ένταξης στην πΓΔΜ και την Αλβανία στη σύνοδο κορυφής στο τέλος αυτού του μήνα.
Σε γενικές γραμμές, υπάρχουν δύο στρατόπεδα στην ΕΕ. Το ένα, με επικεφαλής τη Γαλλία και την Ολλανδία, υποστηρίζει ότι το μπλοκ θα πρέπει να επικεντρωθεί στη μεταρρύθμιση του, μετά και το Brexit πριν εξετάσει νέα μέλη. Οι χώρες αυτές ανησυχούν επίσης ότι η πρόσκληση σε χώρες των Βαλκανίων, με την κληρονομιά του πολέμου και τα βαθιά προβλήματα του οργανωμένου εγκλήματος και της διαφθοράς, θα αποτελέσει δώρο για τους λαϊκιστές αντιπάλους της ΕΕ στις επόμενες εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Η Γαλλία και οι Κάτω Χώρες συνέταξαν πρόχειρα συμπεράσματα για τη σύνοδο κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 28-29 Ιουνίου, τα οποία καθυστερούσαν μια απόφαση σχετικά με την έναρξη συνομιλιών το δεύτερο εξάμηνο του επόμενου έτους, σύμφωνα με κείμενο που απέκτησε το POLITICO.
Το στρατόπεδο υπέρ της διεύρυνσης περιλαμβάνει κορυφαίους αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Γερμανούς πολιτικούς και κυβερνήσεις από την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Υποστηρίζουν ότι η ΕΕ πρέπει να κρατήσει τις βαλκανικές χώρες στην σφαίρα της για να αντιμετωπίσει την αυξημένη επιρροή στην νότια αυλή της από αντίπαλες δυνάμεις (σ.σ. Τουρκία και Ρωσία).
«Εάν η ΕΕ δεν καταφέρει να σημειώσει πρόοδο στη διαδικασία ένταξης με αυτές τις χώρες, θα υπάρξουν σοβαρότατες συνέπειες», δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χαϊκό Μάας σε ομιλία του στο Βερολίνο την Τετάρτη.
«Για πολύ καιρό, άλλες δυνάμεις – η Ρωσία, η Κίνα, οι χώρες της Μέσης Ανατολής, διατυμπανίζουν τελείως διαφορετικές αντιλήψεις για τη τάξη και τη σταθερότητα από αυτές που υποστηρίζουν οι Ευρωπαίοι», ανέφερε.
Οι αξιωματούχοι υπέρ της διεύρυνσης ισχυρίζονται επίσης ότι η έναρξη των συνομιλιών ένταξης με μια χώρα δίνει στην ΕΕ μεγαλύτερη ώθηση για να πιέσει για περισσότερη δημοκρατία και κράτος δικαίου στις υποψήφιες χώρες και να ενισχύσει εκεί τους φιλο-ευρωπαίους ηγέτες.
Για τους ευρωπαίους ηγέτες των Βαλκανίων όπως ο Ζάεφ, οι οποίοι ανέλαβαν μεγάλους πολιτικούς κινδύνους για να εκκινήσουν συνομιλίες για την ένταξη, το μπλοκ θα ήταν «εξαιρετικά κοντόφθαλμο αν τους κλείσει την πόρτα», δήλωσε ένας διπλωμάτης της ΕΕ.
Συζητήσεις για συνομιλίες
Προς το παρόν, φαίνεται ότι το καλύτερο που η πΓΔΜ και η Αλβανία μπορούν να ελπίζουν ότι από τη σύνοδο κορυφής είναι να υπάρξει συμφωνία για να αρχίσουν οι προετοιμασίες για συνομιλίες ένταξης. Θα πρέπει όμως να προβούν σε περισσότερες μεταρρυθμίσεις πριν μπορέσουν να καθίσουν στην τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
«Υποστηρίζω ρητά την υπό όρους έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με αυτές τις δύο χώρες», δήλωσε ο Μάας, ένας από τους πολλούς πολιτικούς της ΕΕ που βοήθησαν στη διαμεσολάβηση της συμφωνίας μεταξύ της κυβέρνησης της πΓΔΜ και της ελληνικής κυβέρνησης.
Η συμφωνία επιδιώκει να επιλύσει μια 27χρονη διαμάχη, η οποία ξεκίνησε όταν η πΓΔΜ αποχώρησε από την κομμουνιστική Γιουγκοσλαβία. Η Αθήνα δεσμεύθηκε να εμποδίσει τα Σκόπια να ενταχθούν στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ μέχρι να διευθετηθεί η διαφορά.
Σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας, η χώρα θα μετονομαστεί σε «Βόρεια Μακεδονία» και αυτό το όνομα θα χρησιμοποιηθεί τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά. Ωστόσο, τόσο τα Σκόπια όσο και η Αθήνα δεν θα είναι εύκολο να την υλοποιήσουν.
Ο πρόεδρος της πΓΔΜ Ιβανόφ θα μπορούσε να εμποδίσει τη συμφωνία εάν αυτή περάσει από το κοινοβούλιο. Αν και θεωρητικά θα ήταν υποχρεωμένος να την εγκρίνει, εφόσον οι βουλευτές την ψηφίσουν για δεύτερη φορά, θα μπορούσε παρ ‘όλα αυτά να μην υπογράψει.
Η κυβέρνηση της πΓΔΜ θα θέσει επίσης τη συμφωνία σε δημοψήφισμα και θα χρειαστεί μια πλειοψηφία των δύο τρίτων στο κοινοβούλιο για να περάσει τις απαιτούμενες συνταγματικές αλλαγές.
Στην Ελλάδα, οι εταίροι της συμμαχίας του Τσίπρα απέρριψαν τη συμφωνία και η ακιωματική έχει ασκήσει σφοδρή κριτική. Αυτό σημαίνει ότι η Κυβέρνηση θα πρέπει να δημιουργήσει μια ad-hoc συμμαχία, εάν πρόκειται να περάσει την συμφωνία από το κοινοβούλιο.
Η Επιτροπή προειδοποιεί το Συμβούλιο
Επίσης, στις συνομιλίες για την πΓΔΜ συμμετείχε ο Επίτροπος Διεύρυνσης Johannes Hahn, ο οποίος – μαζί με την επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Federica Mogherini – απαίτησε από τους ηγέτες της ΕΕ να εγκρίνουν την έναρξη των συνομιλιών ένταξης με τα Σκόπια.
«Προσβλέπουμε τώρα στο Συμβούλιο να εγκρίνει τη σύστασή μας και να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις προσχώρησης με την πΓΔΜ τον Ιούνιο», ανέφεραν Χαν και Μογκερίνι σε κοινή δήλωση .
Ωστόσο, τα συμπεράσματα της συνόδου κορυφής που συντάχθηκαν από τη Γαλλία και την Ολλανδία δεν θα έδιναν ακόμη στις δύο χώρες, έστω και υπό όρους, το πράσινο φως για να ενταχθούν στις συνομιλίες ένταξης στην ΕΕ. Τόσο η Αλβανία όσο και η πΓΔΜ θα πρέπει να αναλάβουν περισσότερα μέτρα για τη μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης τους, την αναδιάρθρωση της δημόσιας διοίκησης και την καταπολέμηση του εγκλήματος και της διαφθοράς.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα επανεξετάσει την πρόοδο σε μια έκθεση που θα συντάξει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2019», σύμφωνα με το σχέδιο κειμένου. Η αναθεώρηση θα έρθει μετά τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Διπλωμάτες δήλωσαν ότι η Ελλάδα θέλει επίσης να δει την πΓΔΜ να εφαρμόζει τη συμφωνία πριν δώσει το πράσινο φως για την έναρξη των συνομιλιών ένταξης.
«Η πΓΔΜ υπό την προηγούμενη κυβέρνηση είχε απομακρυνθεί από το κράτος δικαίου … και έτσι έχει τώρα να κάνει δουλειά. Η γνώμη μου είναι ότι υπάρχουν αρκετοί λόγοι για την Ελλάδα, την Ολλανδία και άλλους να μεταθέσουν την απόφαση για το επόμενο έτος. Και θα το κάνουν «, ανέφερε ένας άλλος διπλωμάτης της ΕΕ.
Ένας τρίτος διπλωμάτης δήλωσε ότι θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από μια συνάντηση μεταξύ της Γερμανίδας καγκελαρίου Άγκελα Μέρκελ και του Γάλλου προέδρου Εμμανουέλ Μακρόν την Τρίτη, κατά την οποία επιδιώκουν να σφυρηλατήσουν μια κοινή θέση για μια σειρά θεμάτων της ΕΕ πριν από τη σύνοδο κορυφής.
Η κατάρρευση των προοπτικών μιας συμφωνίας στη σύνοδο κορυφής είναι η στάση του Αυστριακού Καγκελαρίου Sebastian Kurz. Η κυβέρνησή του είναι ένθερμος υποστηρικτής της ένταξης στην ΕΕ των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, συμπεριλαμβανομένης της πΓΔΜ και της Αλβανίας. Αλλά επίσης πιέζει για μια επίσημη αναστολή των συνομιλιών ένταξης της Τουρκίας – και απειλεί ότι θα εμποδίσει ολόκληρη την απόφαση που σχετίζονται με τη διεύρυνση, αν δεν ακουστούν οι θέσεις της για την Τουρκίας, δήλωσαν οι διπλωμάτες.
