Το Πατριαρχείο της Μόσχας ήταν εδώ και καιρό «κόκκινο πανί» για το Κίεβο, αφού ο προκαθήμενός του Κύριλλος, όχι μόνον ήταν υποστηρικτής του Βλαντιμίρ Πούτιν και της εισβολής του στην Ουκρανία, αλλά φέρεται να ήταν την δεκαετία του ’70 πράκτορας της περιβόητης KGB.
Αντιστοίχως η ελεγχόμενη από το Πατριαρχείο Μόσχας «Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία» θεωρείτο «δορυφόρος» της Μόσχας.
Σήμερα 20.8.2024, το ουκρανικό κοινοβούλιο αποφάσισε με συντριπτική πλειοψηφία να απαγορεύσει την ελεγχόμενη από την Μόσχα και το Πατριαρχείο της ορθόδοξη εκκλησία.
Έτσι πλέον μόνη επίσημη ορθόδοξη Εκκλησία θα είναι στην Ουκρανία η αναγνωρισμένη με αυτοκεφαλία από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας.
«Ιστορική απόφαση! Το κοινοβούλιο ψήφισε ένα νομοσχέδιο που απαγορεύει μια θυγατρική της επιτιθέμενης χώρας στην Ουκρανία», έγραψε στο Telegram η βουλευτής Ιρίνα Γκεραστσένκο.
Σύμφωνα με έναν άλλο βουλευτή, τον Γιάροσλαβ Γελεζνιάκ, 265 βουλευτές ψήφισαν υπέρ του νομοσχεδίου αυτού. Οι ελάχιστοι που απαιτούνταν ήταν 226.
«Δεν θα υπάρχει μοσχοβίτικη Εκκλησία στην Ουκρανία», επιδοκίμασε στο Telegram ο προσωπάρχης της ουκρανικής προεδρίας Άντριι Γιέρμακ.
Η Εκκλησία, που στοχοθετείται με την απόφαση αυτή, ήταν άλλοτε η πιο δημοφιλής στην Ουκρανία, μια χώρα οι κάτοικοι της οποίας είναι στη μεγάλη πλειονότητά τους ορθόδοξοι. Όμως τα τελευταία χρόνια έχασε πολλούς πιστούς, στο βαθμό που το εθνικό συναίσθημα κέρδιζε έδαφος.
Η διαδικασία αυτή επιταχύνθηκε με τη δημιουργία το 2018 μιας ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας ανεξάρτητης από τη Μόσχα και στη συνέχεια ακόμα περισσότερο με την έναρξη, το Φεβρουάριο 2022, της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, η οποία υποστηρίχθηκε ανοικτά από το Πατριαρχείο της Μόσχας.
Σύμφωνα με το βουλευτή Γιάροσλαβ Γελεζνιάκ, ο νέος νόμος, ο οποίος πρέπει να υπογραφεί από τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι πριν τεθεί σε ισχύ, δίνει προθεσμία εννέα μηνών στις ενορίες της εν λόγω Εκκλησίας για να «διακόψουν τις σχέσεις τους με τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία», η οποία υποστηρίζει τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Σύμφωνα με τα μέσα ενημέρωσης, η Εκκλησία που συνδέεται με τη Ρωσία εξακολουθεί να ελέγχει περίπου 9.000 ενορίες στην Ουκρανία, έναντι 8.000 έως 9.000 ενοριών που ελέγχει η ανεξάρτητη αντίπαλός της.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με Ουκρανούς ειδικούς, η κατάργηση των ενοριών που συνδέονται με τη Μόσχα υπάρχει κίνδυνος να πάρει μήνες, ακόμα και χρόνια, επειδή η απαγόρευση καθεμιάς απ’ αυτές θα πρέπει να εγκριθεί από δικαστήριο.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία, που στοχοθετείται από την απαγόρευση αυτή, είχε ανακοινώσει το Μάιο 2022 ότι διακόπτει κάθε σχέση με το Πατριαρχείο της Μόσχας και είχε κατηγορήσει τις ουκρανικές αρχές για διωγμούς. Όμως η ουκρανική κυβέρνηση εκτιμά ότι η εν λόγω Εκκλησία παραμένει εκ των πραγμάτων εξαρτημένη από τη Ρωσία και ποινικές έρευνες διεξάγονται σε βάρος αξιωματούχων της.
Χαρακτηριστική άλλωστε ήταν η αντίδραση της εκπροσώπου του Ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, της Μαρίας Ζαχάροβα που έσπευσε να ισχυριστεί πως η απόφαση του ουκρανικού κοινοβουλίου έχει στόχο «να καταστρέψει την αληθινή Ορθοδοξία και να φέρει στη θέση της ένα υποκατάστατο, μια ψευτοεκκλησία».
Σύμφωνα με δημοσκόπηση που είχε πραγματοποιηθεί το 2023 από το Διεθνές Ινστιτούτο Κοινωνιολογίας του Κιέβου, 66% των Ουκρανών υποστηρίζουν την απαγόρευση της Εκκλησίας που συνδέεται με τη Μόσχα.
Εξάλλου 54% των Ουκρανών ταυτίζονται με την ανεξάρτητη Εκκλησία και μόνο 4% με αυτή που υπόκειται στο ρωσικό Πατριαρχείο, σύμφωνα με δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε το 2022 από τον ίδιο οργανισμό. Την προηγούμενη χρονιά τα ποσοστά αυτά ήταν 42% και 18% αντιστοίχως.
Πηγές: Με πληροφορίες από AFP, Reuters, ΑΠΕ-ΜΠΕ