Η Ουκρανία συνεχίζει σήμερα τις προετοιμασίες ώστε να ξαναρχίσουν οι εξαγωγές σιτηρών από την Οδησσό και άλλα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας, έπειτα από πυραυλικό πλήγμα που ήγειρε αμφιβολίες για το αν η Ρωσία θα τηρήσει μια συμφωνία που έχει σκοπό να μετριάσει τις παγκόσμιες ελλείψεις τροφίμων που προκάλεσε ο πόλεμος.
Ο πόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι είπε πως τα πλήγματα στην Οδησσό ήταν μια κραυγαλέα πράξη «βαρβαρότητας» που δείχνει πως δεν μπορεί κανείς να εμπιστευθεί τη Μόσχα ότι θα εφαρμόσει τη συμφωνία της Παρασκευής, για την οποία μεσολάβησαν η Τουρκία και τα Ηνωμένα Έθνη.
Ωστόσο, ένας υπουργός της κυβέρνησης δήλωσε πως οι προετοιμασίες για την επανάληψη των εξαγωγών σιτηρών συνεχίζονται, και, σύμφωνα με τον ουκρανικό στρατό, τον οποίο επικαλείται το δημόσιο δίκτυο Suspline, οι πύραυλοι δεν προκάλεσαν σημαντικές ζημιές στο λιμάνι.
Η κρίσιμη χρονική συγκυρία
Η συμφωνία που υπογράφτηκε από τη Μόσχα και το Κίεβο χαιρετίστηκε ως μια σημαντική εξέλιξη που θα βοηθήσει να χαλιναγωγηθούν οι εκτινασσόμενες στα ύψη παγκόσμιες τιμές των τροφίμων, ωστόσο, καθώς ο πόλεμος μπήκε σήμερα στον έκτο μήνα, δεν υπάρχουν ενδείξεις για μια χαλάρωση στις μάχες. Ενώ το κύριο θέατρο των μαχών είναι η ανατολική περιφέρεια Ντονμπάς, ο Ζελένσκι δήλωσε σε βίντεο που ανήρτησε αργά χθες, Σάββατο, πως οι ουκρανικές δυνάμεις προχωρούν «βήμα βήμα» στην κατεχόμενη ανατολική περιοχή της Χερσώνας.
Τα Ηνωμένα Έθνη, η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Βρετανία, η Γερμανία και η Ιταλία καταδίκασαν έντονα τα πλήγματα στη Χερσώνα. Την Παρασκευή, αξιωματούχοι του ΟΗΕ είχαν εκφράσει την ελπίδα πως η συμφωνία θα καταστεί επιχειρησιακή σε μερικές εβδομάδες. Βίντεο που δημοσιοποίησε ο ουκρανικός στρατός δείχνει πυροσβέστες να προσπαθούν να σβήσουν φωτιά σε σκάφος που έχει προσδεθεί σε ένα ρυμουλκό. Το Reuters δεν ήταν σε θέση να επιβεβαιώσει από ανεξάρτητη πηγή την αυθεντικότητα του βίντεο ή την ημερομηνία που γυρίστηκε.
Οι αντιδράσεις για την πυραυλική επίθεση
Δύο ρωσικοί πύραυλοι cruise τύπου Kalibr έπληξαν την περιοχή ενός αντλιοστασίου στο λιμάνι, άλλοι δύο καταρρίφθηκαν από τις δυνάμεις αντιαεροπορικής άμυνας, σύμφωνα με τον στρατό της Ουκρανίας. Ο εκπρόσωπος της ουκρανικής πολεμικής αεροπορίας Γιούρι Ιγκνάτ δήλωσε πως οι πύραυλοι εκτοξεύθηκαν από πολεμικά πλοία στη Μαύρη Θάλασσα κοντά στην Κριμαία.
«Δυστυχώς υπάρχουν τραυματίες. Οι υποδομές του λιμανιού υπέστησαν ζημιές», δήλωσε ο περιφερειάρχης της Οδησσού, Μαξίμ Μαρτσένκο. Ωστόσο ο υπουργός Υποδομών Ολεξάντρ Κουρμπάκοφ ανέφερε στο Facebook πως «συνεχίζουμε τις τεχνικές προετοιμασίες για την έναρξη των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων από τα λιμάνια μας». Η συμφωνία θα αποκαταστήσει τη μεταφορά σιτηρών από τα τρία λιμάνια που ξανάνοιξαν στα προ του πολέμου επίπεδα των 5 εκατομμυρίων τόνων τον μήνα, δήλωσαν αξιωματούχοι του ΟΗΕ.
Η συμφωνία για την εξαγωγή σιτηρών
Τα πλήγματα φαίνεται να παραβιάζουν τη συμφωνία της Παρασκευής, που θα επιτρέψει την ασφαλή διέλευση προς και από τα ουκρανικά λιμάνια. Ο Ζελένσι δεσμεύτηκε να κάνει ό,τι είναι δυνατό προκειμένου να αποκτήσει συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας που θα μπορούν να καταρρίπτουν πυραύλους όπως αυτοί που έπληξαν την Οδησσό. Ο αποκλεισμός των ουκρανικών λιμανιών από τον ρωσικό Στόλο της Μαύρης Θάλασσας, αφότου ξεκίνησε η ρωσική εισβολή στις 24 Φεβρουαρίου, εγκλώβισε δεκάδες εκατομμύρια τόνους σιτηρών και πολλά πλοία.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να επιδεινωθούν τα προβλήματα στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα. Μαζί με τις δυτικές κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας, έχει προκαλέσει πληθωρισμό τιμών τροφίμων και ενέργειας. Η Ρωσία και η Ουκρανία είναι σημαντικοί παγκόσμιοι προμηθευτές σιταριού, και μια παγκόσμια επισιτιστική κρίση έχει ωθήσει περίπου 47 εκατομμύρια ανθρώπους σε κατάσταση «οξείας πείνας», σύμφωνα με το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες «καταδίκασε απερίφραστα» τα πλήγματα, δήλωσε ένας εκπρόσωπος, και πρόσθεσε πως η πλήρης εφαρμογή της συμφωνίας είναι επιτακτική ανάγκη. Ο Τούρκος υπουργός Άμυνας ανέφερε σε μια δήλωση: «Οι Ρώσοι μάς είπαν ότι δεν έχουν απολύτως καμία σχέση με την επίθεση αυτή… Το γεγονός ότι ένα τέτοιο συμβάν έλαβε χώρα ακριβώς μετά τη συμφωνία στην οποία καταλήξαμε χθες μας ανησυχεί πραγματικά».
Η Ουκρανία έχει τοποθετήσει νάρκες κοντά στα λιμάνια της, όμως βάσει της συμφωνίας πιλότοι θα κατευθύνουν τα πλοία σε ασφαλείς διαύλους. Ένα κέντρο κοινού συντονισμού που θα αποτελείται από μέλη των τεσσάρων μερών της συμφωνίας θα παρακολουθεί τα πλοία που διέρχονται από τη Μαύρη Θάλασσα μέχρι τα Στενά του Βοσπόρου στην Τουρκία και από εκεί στις διεθνείς αγορές. Όλες οι πλευρές συμφώνησαν την Παρασκευή ότι δεν θα υπάρξουν επιθέσεις σε αυτά.
Με πληροφορίες από: ΑΠΕ – ΜΠΕ / Φωτογραφίες Reuters