Πριν 25 χρόνια, χιλιάδες φοιτητές συγκεντρώθηκαν στην πρωτεύουσα της Τσεχοσλοβακίας, την Πράγα, για μια ειρηνική διαδήλωση με αφορμή τον εορτασμό της Διεθνούς Ημέρας των μαθητών.
Όπως γράφει το Βρετανικό Πρακτορείο Ειδήσεων σε σημερινό αφιέρωμα του, που να ξεραν οτι η φαινομενικά αθώα διαμαρτυρία τους θα ενεργοποιούσε τα βαρυσήμαντα γεγονότα που θα είχαν ως αποτέλεσμα τον τερματισμό του κομμουνισμού στη χώρα μόλις 10 ημέρες αργότερα.
Η ειρηνική διαμαρτυρία των φοιτητών στις 17 Νοεμβρίου, η οποία έληξε με την ωμή βία στο κέντρο της Πράγας, όταν τα ΜΑΤ απέκλεισαν τους δρόμους και κτύπησαν φοιτητές που συμμετείχαν στη διαδήλωση, οδήγησε σε αυτό που αργότερα έγινε γνωστό ως “Βελούδινη Επανάσταση”, τις καθημερινές διαμαρτυρίες σε πόλεις της Τσεχίας και της Σλοβακίας.
Μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου, οι σκηνές ευφορίας που διαδραματίζονται στο Βερολίνο παρακολουθούνται και στην Πράγα. Με αποτέλεσμα στην πλατεία Βεγκεσλάου, να διαδηλώνουν κάθε βράδυ εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι. Στις 17 Νοεμβρίου στους δρόμους της Πράγας, η αστυνομία θα διασπάσει μια ειρηνική διαδήλωση 15.000 φοιτητών. Στις 20 Νοεμβρίου, ο αριθμός των διαδηλωτών ξεπερνά τους 200.000 (την προηγούμενη ημέρα) και φτάνει στους 500.000.
Το αποκορύφωμα ειχε ως αποτέλεσμα τον διορισμό του πρώτου ηγέτη μιας μη κομμουνιστικής κυβέρνησης της χώρας μετα απο 40 χρόνια. Η εκλογή, στη θέση του προέδρου, του Βάτσλαβ Χάβελ, ενός θεατρικου συγγραφέα ηταν σημαδιακή για την χώρα.
Η κομμουνιστική κυβέρνηση, αναξιόπιστη και ανίσχυρη πλέον απέναντι στα αιτήματα των διαδηλωτών, έπρεπε να παραδεχτεί την ήττα και να παραιτηθεί.
Αυτή η μη-βίαιη μετάβαση της εξουσίας εχει κερδίσει το παρατσούκλι της κυρίως για την ειρηνική φύση της, καθώς δεν υπήρξαν θύματα κατά τη διάρκεια της διαδικασίας.
ΤΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΤΟΥ BBC ΣΤΗΝ ΠΡΑΓΑ
Αξίζει να αναφέρουμε ότι η «Βελούδινη Επανάσταση» δεν θα ήταν δυνατή αν δεν ήταν για τις δραματικές εξελίξεις που εκτυλίσσονταν στις άλλες χώρες του κομμουνιστικού μπλοκ. Ειδικότερα, η πτώση του Τείχους του Βερολίνου στις 9 Νοεμβρίου στη γειτονική Ανατολική Γερμανία που έδωσε σε πολλούς Τσεχοσλοβάκους την ελπίδα της αλλαγής στην δική τους χώρα.
Παρά το κύμα των μεταρρυθμίσεων που ήδη ειχε σαρώσει στην Ευρώπη, πολλοί φοβήθηκαν ότι θα υπάρξει επανάληψη των δραματικών γεγονότων του 1968, όταν, κατα την διάρκεια της νύχτας στις 20-21 Αυγούστου, Στρατέυματα του Συμφώνου της Βαρσοβίας με επικεφαλής τη Σοβιετική Ένωση εισέβαλαν στην Τσεχοσλοβακία για να σταματήσουν την πολιτική φιλελευθεροποίηση της. Η περίοδος αυτη εχει μείνει γνωστή ως «Η Άνοιξη της Πράγας».
Δεν είναι δυνατόν, βέβαια να αναφέρουμε τη «Βελούδινη Επανάσταση», χωρίς να αναφέρουμε και το “Βελούδινο Διαζύγιο” – την φιλική διάλυση της Τσεχοσλοβακίας, η οποία τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 1993 και ειχε ως αποτέλεσμα την διάσπαση του ομοσπονδιακού κράτους σε δύο κράτη, την Τσεχική Δημοκρατία και τη Σλοβακία.
Παρά το γεγονός ότι πολλοί πολίτες των δύο χωρών είναι ακόμη πεπεισμένοι ότι αυτή δεν ήταν η καλύτερη απόφαση, ήταν αναμφισβήτητα ένα από τα πιο αξιόλογα πολιτικά επιτεύγματα στην μετα-κομμουνιστική Ευρώπη. Η διάλυση πραγματοποιήθηκε ειρηνικά, ακολουθώντας το παράδειγμα της αναίμακτης μεταβίβασης της εξουσίας τρία χρόνια πριν.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι οι συνέπειες των δραματικών γεγονότων του 1989 καθόρισαν την πορεία της Τσεχοσλοβακίας προς τη δημοκρατία. Υπήρξε άρση στους περιορισμούς στα μέσα ενημέρωσης, της ελευθερίας του λόγου και στα ταξίδια. Η νέα, δημοκρατική κυβέρνηση , δημιούργησε μια ανοικτή και ελέυθερη κοινωνία.
ΒΙΝΤΕΟ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ
Νοσταλγία για τις καλές εποχές του Κομμουνισμού
Αλλά, καθώς οι δύο χώρες γιορτάζουν 25 χρόνια ελευθερίας, μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα από το Κέντρο Ερευνών Κοινής Γνώμης δείχνει οτι το ένα έκτο των Τσέχων επιθυμούν επιστροφή στον κομμουνισμό.
Οι απόψεις ειναι εξίσου αντιφατικές για το εάν η σημερινή πολιτική ηγεσία της χώρας πάει την χώρα μπροστά.
Άλλη έρευνα, που πραγματοποιήθηκε από τον οργανισμό Medea δείχνει ότι, παρόλο που το 84% των Τσέχων γνωρίζουν ότι η 17 Νοέμβρη γιορτάζεται ως εθνική εορτή για να θυμούνται τη “Βελούδινη Επανάσταση”, μόνο το 30% των ανθρώπων ηλικίας κάτω των 30 έχουν επίγνωση αυτού του γεγονότος. Η δημοσκόπηση δείχνει επίσης ότι μόνο τρείς στους πέντε θεωρούν οτι η ποιότητα ζωής τους είναι καλύτερη τώρα από ό, τι ήταν πριν το 1989.
Ομοίως, στη Σλοβακία υπάρχει απογοήτευση με τη σημερινή κυβέρνηση και τις πολιτικές της. Το κορυφαία κόμμα, Smer, αναγκάστηκε να ακυρώσει μια συναυλία προγραμματισμένη να συμπίπτει με την επέτειο αφου οι καλλιτέχνες που θα λάμβαναν μέρος αποσύρθηκαν επειδή δεν ήθελε να συνδεθεί το όνομα τους με το κόμμα.
Παρ ‘όλα αυτά, οι περισσότεροι πολίτες της πρώην ομοσπονδίας θυμούνται την ευφορία του 1989 με νοσταλγία και αγάπη, και η νεότερη γενιά εμφανίζεται ως επί το πλείστον να έχει πλήρη επίγνωση της σημασίας της επανάστασης.
Ο Fedor Gal, ένας Σλοβάκος πολιτικός και κοινωνιολόγος που έχει ζήσει στην Πράγα από το 1991 και ήταν ένας από τους κορυφαίους πρωταγωνιστές της επανάστασης του 1989, δήλωσε «Συνεχίζουμε να διαμαρτυρόμαστε και να γκρινιάζουμε, παρά το γεγονός ότι η ζωή μας είναι καλή! «
Και ο πρώην πρόεδρος της Τσεχίας Βάτσλαβ Κλάους τόνισε ακριβώς αυτη την άποψη στην Τσεχική εβδομαδιαία εφημερίδα Echo24: “Νομίζω ότι ο μετασχηματισμός μας ήταν επιτυχία. Ο βασικός στόχος που συνδέεται με την πτώση του κομμουνισμού ειναι η ελευθερία. Ο Νοέμβριος του 1989 μας έδωσε αυτή την ελευθερία».
Πηγή – BBC/Wikipedia/YouTube
Μετάφραση/Επιμέλεια – OnAlert