Η ουκρανική επανάσταση για την Ευρώπη είχε χθες τους πρώτους της νεκρούς. Ο πρόεδρος Γιανουκόβιτς, με τη στήριξη της Μόσχας, επέλεξε τη βίαιη καταστολή για να συντρίψει τους αντιπάλους του. Ανάμεσα στα μέσα που χρησιμοποιεί είναι η τρομοκράτηση των επικριτικών δημοσιογράφων – όπως της Τατιάνα Τσορνοβόλ που ξυλοκοπήθηκε άγρια το βράδυ των Χριστουγέννων από πράκτορες του καθεστώτος – , η θέσπιση νόμων που περιορίζουν τις δημοκρατικές ελευθερίες και η φυλάκιση των πολιτικών της αντιπολίτευσης, όπως είναι η Γιούλια Τιμοσένκο. Η δικτατορία που έχει επιβληθεί στα ανατολικά της Ευρώπης θυμίζει τις χειρότερες ώρες των «λαϊκών δημοκρατιών».
Η χώρα ξύπνησε χθες κάτω από το σοκ του πρώτου της νεκρού. Από την ώρα εκείνη, το πρόσωπο του 30χρονου Σέρχι Νιχογιάν, ενός Ουκρανού αρμενικής καταγωγής, έχει γίνει το νέο σύμβολο της δραματικής τροπής που έχει πάρει η φιλοευρωπαϊκή και αντικυβερνητική εξέγερση που ξεκίνησε πριν από δύο μήνες. Στο τέλος της ημέρας, οι νεκροί είχαν φτάσει τους πέντε και οι τραυματίες τους 300. Εξοπλισμένοι με κράνη και ασπίδες, χρησιμοποιώντας δακρυγόνα με μαζικό τρόπο, οι αστυνομικοί εξαπέλυσαν από τα χαράματα χθες επίθεση για την εκδίωξη των διαδηλωτών.
«Δεν μπορούμε πια να σταματήσουμε», λέει ένας διαδηλωτής στον ανταποκριτή της Λιμπερασιόν. «Είδατε τι είναι ικανοί να κάνουν. Δεν μπορούμε να γυρίσουμε στα σπίτια μας, θα έρθουν να μας βρουν, θα συλλάβουν τους δικούς μας. Είμαστε στρατευμένοι σε έναν αγώνα μέχρι θανάτου». Αφού απωθήθηκαν πολλές φορές από την αστυνομία, οι διαδηλωτές επέστρεψαν στις αρχικές τους θέσεις στην είσοδο της περιοχής με τα κυβερνητικά κτίρια και έβαλαν φωτιές σε δεκάδες λάστιχα. Το κέντρο της πόλης γέμισε καπνό. Και οι φήμες ότι έρχονται τα τανκς φούντωσαν. «Παρόλο που δεν θέλουμε τη βία, παρόλο που οι πιθανότητες να τα καταφέρουμε είναι ελάχιστες, είμαι πεισμένη ότι δεν μπορούμε να κάνουμε πίσω», λέει η Ιρίνα, που διαδηλώνει από την πρώτη ημέρα.
Αν οι δύο πρώτοι μήνες της εξέγερσης ήταν σε γενικές γραμμές μη βίαιοι, πολλοί είναι εκείνοι που υποστηρίζουν πλέον τους μαχητές της οδού Χρουτσέβσκοχο. Οι τελευταίοι ανήκουν στην πλειοψηφία τους σε μια ομάδα νεαρών ακροδεξιών, την Pravyi Sektor (Δεξιός Τομέας), που είναι έτοιμοι να προσφύγουν στη βία για να πετύχουν τους στόχους τους. Το κίνημα αυτό, στο οποίο μετέχουν ουκρανόφωνοι και ρωσόφωνοι όλων των ηλικιών, δηλώνει εθνικιστικό και απολιτικό. «Δεν μπορούμε να έχουμε εμπιστοσύνη στους πολιτικούς για να διευθετήσουν αυτή την κρίση», λέει ο 34χρονος Γιούρι, που άρχισε να μετέχει πρόσφατα στις διαδηλώσεις με την Pravyi Sektor.
Οι ηγέτες της αντιπολίτευσης αντιλαμβάνονται αυτή την αυξανόμενη ριζοσπαστικοποίηση της αντιπαράθεσης και σκληραίνουν τους τόνους. «Ο Γιανουκόβιτς δεν είναι πια πρόεδρος, είναι ένας δολοφόνος», λέει ο Αρσένι Γιατσένιουκ, αρχηγός του κόμματος της Γιούλια Τιμοσένκο που λέγεται Batkyvshyna (Πατρίδα). Η κατάσταση επιδεινώθηκε ακόμη περισσότερο μετά την υπερψήφιση νόμων που περιορίζουν τις ελευθερίες της έκφρασης, της διαδήλωσης, της συνάθροισης. «Όλα αυτά δείχνουν ότι η κυβέρνηση δεν ενδιαφέρεται να κάνει διάλογο ούτε να δεχθεί κριτική», λέει η Τετιάνα Μαζούρ, διευθύντρια του ουκρανικού τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας.
Είναι καιρός να αντιδράσει η Ευρωπαϊκή Ένωση σε αυτή τη βίαιη καταστολή, γράφει ο Φρανσουά Σερζάν στη σημερινή Λιμπερασιόν. Η ΕΕ πρέπει να καταδικάσει όχι μόνο τον Γιανουκόβιτς, έναν διεφθαρμένο δυνάστη, αλλά και τον Πούτιν, που προσπαθεί να αποκαταστήσει γύρω από τη χώρα του μια σφαίρα της επιρροής της. Η διεθνής κοινότητα άφησε ανενόχλητο έναν άλλο πελάτη του, στη Δαμασκό. Ας κινητοποιηθεί τουλάχιστον για την ελευθερία στο Κίεβο.