Γύρω από το Ντεμίντιβ, ένα χωριό βόρεια του Κιέβου, οι κάτοικοι παλεύουν με τα απόνερα μιας σφοδρής πλημμύρας, η οποία υπό κανονικές συνθήκες θα ήταν ακόμη μια κακοτυχία για έναν λαό που δεχόταν επίθεση από τη Ρωσία.
Αυτή τη φορά όμως, όπως επισημαίνει στους New York Times ο δημοσιογράφος Andrew E. Kramer, ήταν μια νίκη τακτικής. Οι Ουκρανοί πλημμύρισαν το χωριό σκόπιμα, μαζί με μια τεράστια έκταση χωραφιών γύρω του, δημιουργώντας ένα τέλμα που απέτρεψε την επίθεση ρωσικών τανκς στο Κίεβο και εξασφάλισε στον στρατό πολύτιμο χρόνο για να προετοιμάσει την άμυνα.
Αν και οι κάτοικοι του Ντεμίντιβ πλήρωσαν το τίμημα να κατακλύσουν τα σπίτια τους τα νερά των ποταμιών, παραμένουν ενθουσιασμένοι.
«Όλοι το καταλαβαίνουν και κανείς δεν το μετανιώνει για μια στιγμή», είπε η Antonina Kostuchenko, μια συνταξιούχος, της οποίας το σαλόνι είναι τώρα ένας χώρος γεμάτος μούχλα και με γραμμές από τα σημάδια του νερού μέχρι ψηλά στους τοίχους.
«Σώσαμε το Κίεβο!» λέει με περηφάνια στους New York Times.
Στόχος η επιβράδυνση της ρωσικής προέλασης
Αυτό που συνέβη στο Ντεμίντιβ, σημειώνει ο Andrew E. Kramer, δεν ήταν ακραίο. Από τις πρώτες μέρες του πολέμου, η Ουκρανία ήταν γρήγορη και αποτελεσματική στο να σπέρνει τον όλεθρο στο έδαφός της, συχνά καταστρέφοντας τις υποδομές, ως έναν τρόπο να αποτρέψει έναν ρωσικό στρατό που υπερίσχυε σε αριθμό και όπλα.
Το Ντεμίντιβ πλημμύρισε όταν τα στρατεύματα άνοιξαν ένα κοντινό φράγμα. Αλλού στην Ουκρανία, ο στρατός, χωρίς δισταγμό, ανατίναξε γέφυρες, βομβάρδισε δρόμους και έχει απενεργοποιήσει σιδηροδρομικές γραμμές και αεροδρόμια. Ο στόχος ήταν να επιβραδυνθεί η ρωσική προέλαση, να οδηγηθούν τα εχθρικά στρατεύματα σε παγίδες και να εξαναγκαστούν τα κονβόι των τανκς να βρεθούν σε λιγότερο ευνοϊκό έδαφος.
Μέχρι στιγμής, περισσότερες από 300 γέφυρες έχουν καταστραφεί σε όλη την Ουκρανία, δήλωσε ο υπουργός Υποδομών της χώρας, Oleksandr Kubrakov. Όταν οι Ρώσοι προσπάθησαν να πάρουν ένα βασικό αεροδρόμιο έξω από το Κίεβο την πρώτη μέρα της εισβολής, οι ουκρανικές δυνάμεις βομβάρδισαν τον διάδρομο προσγείωσης, γεμίζοντας τον κρατήρες και καθιστώντας αδύνατη την προσγείωση αεροπλάνων των ρωσικών ειδικών δυνάμεων.
Η πολιτική της «καμένης γης» έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επιτυχία της Ουκρανίας να συγκρατήσει τις ρωσικές δυνάμεις στο βορρά και να τις εμποδίσει να καταλάβουν το Κίεβο, την πρωτεύουσα, δήλωσαν στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες.
«Οι Ουκρανοί αποδείχθηκαν πολύ δημιουργικοί…»
«Οι Ουκρανοί είναι ξεκάθαρα πολύ δημιουργικοί προσπαθώντας να κάνουν τη ζωή πολύ δύσκολη για τους Ρώσους», δήλωσε ο Ρομπ Λι, ανώτερος συνεργάτης στο Ινστιτούτο Ερευνών Εξωτερικής Πολιτικής. «Είναι λογικό να επιχειρείς να επιβραδύνεις οποιαδήποτε γρήγορη επίθεση».
Μια προσέγγιση, που χρησιμοποιήθηκε συχνά γύρω από το Κίεβο τον περασμένο μήνα και τις τελευταίες ημέρες στις μάχες στην ανατολική Ουκρανία, είναι να εξαναγκάσουν τους Ρώσους να επιχειρήσουν να περάσουν ποτάμια με πλωτήρες γύρω από κατεστραμμένες γέφυρες. Αυτές οι τοποθεσίες σχεδιάζονται προσεκτικά εκ των προτέρων από ουκρανικές ομάδες πυροβολικού, μετατρέποντας την πλωτή γέφυρα σε αιματηρή υπόθεση για τους Ρώσους.
Όμως οι παραλλαγές είναι πολλές. Ο ουκρανικός στρατός έδωσε στη δημοσιότητα ένα βίντεο με μια γέφυρα να ανατινάζεται καθώς ένα τεθωρακισμένο όχημα επιχειρούσε να την διασχίσει, με αποτέλεσμα το όχημα να πέσει κατακόρυφα στον ποταμό.
Στα ανατολικά του Κιέβου, γέφυρες ανατινάχτηκαν με τρόπο που ανάγκασε μια ομάδα ρωσικών τανκς να μπει στη λάσπη. Τέσσερα τανκς βυθίστηκαν σχεδόν μέχρι τους πυργίσκους τους.
«Ο στρατός μας έχει χρησιμοποιήσει πολύ σωστά τα θέματα της μηχανικής και σταμάτησε την προέλαση των ρωσικών δυνάμεων», είπε ο υπουργός Υποδομών. «Γίνονταν παντού τις πρώτες μέρες, και συμβαίνει τώρα στο Ντονμπάς» στην ανατολική Ουκρανία.
Η εκτιμώμενη συνολική ζημιά στις υποδομές μεταφορών μετά από δύο μήνες πολέμου είναι περίπου 85 δισεκατομμύρια δολάρια, δήλωσε η ουκρανική κυβέρνηση. Ανεξάρτητα από το ποια πλευρά κατέστρεψε πραγματικά κάποια συγκεκριμένη τοποθεσία, ο υπουργός Υποδομών κ. Κουμπράκοφ κατηγορεί τη Ρωσία.
«Δεν θα είχαμε ανατινάξει τις δικές μας γέφυρες αν δεν είχε ξεκινήσει ο πόλεμος», είπε ο κ. Κουμπράκοφ. «Η αιτία είναι μία και η ίδια: η επιθετικότητα της Ρωσικής Ομοσπονδίας».
Η εμπειρία στο Ντεμίντιβ είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Οι ουκρανικές δυνάμεις πλημμύρισαν την περιοχή στις 25 Φεβρουαρίου, τη δεύτερη ημέρα του πολέμου.
Η κίνηση ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματική, λένε Ουκρανοί αξιωματούχοι και στρατιώτες, δημιουργώντας μια εκτεταμένη, ρηχή λίμνη μπροστά από τα ρωσικά τεθωρακισμένα. Αργότερα, οι ρωσικοί βομβαρδισμοί κατέστρεψαν το φράγμα, περιπλέκοντας τις προσπάθειες τώρα για την αποξήρανση της περιοχής.
Πλημμύρισαν, αλλά «άξιζε τον κόπο…»
Ακόμη και δύο μήνες αργότερα, οι κάτοικοι του Ντεμίντιβ έκαναν κουπί με μια λαστιχένια βάρκα για να διασχίσουν το χωριό τους. Κι όμως καμιά δεκαριά κάτοικοι είπαν σε συνεντεύξεις τους στους New York Times και τον Andrew E. Kramer ότι το στρατηγικό όφελος ξεπέρασε τις κακουχίες τους.
«Πενήντα πλημμυρισμένα σπίτια δεν είναι μεγάλη απώλεια», είπε ο Volodymyr Artemchuk, ένας εθελοντής που βοηθούσε στον εφοδιασμό με καύσιμα των αντλιών που τώρα αποστραγγίζουν το χωριό.
Η πλημμύρα που απέκλεισε το βόρειο χείλος του Κιέβου στη δυτική όχθη του ποταμού Ντνίπρο έπαιξε καθοριστικό ρόλο στις μάχες τον Μάρτιο, καθώς οι ουκρανικές δυνάμεις απέκρουσαν τις ρωσικές προσπάθειες να περικυκλώσουν το Κίεβο και τελικά οδήγησαν τους Ρώσους σε υποχώρηση. Τα νερά δημιούργησαν ένα αποτελεσματικό φράγμα στα τανκς και διοχέτευσαν τη δύναμη επίθεσης σε ενέδρες και στενά, αστικά περιβάλλοντα σε μια σειρά από απομακρυσμένες πόλεις – Χοστομέλ, Μπούτσα και Ιρπίν.
Η πλημμύρα περιόρισε επίσης πιθανά σημεία διέλευσης πάνω από έναν παραπόταμο του Δνείπερου, τον ποταμό Ιρπίν. Στο τέλος, οι ρωσικές δυνάμεις προσπάθησαν ανεπιτυχώς αρκετές φορές να διασχίσουν αυτόν τον ποταμό, χρησιμοποιώντας μια πλωτή γέφυρα και οδηγώντας σε μια ελώδη περιοχή, όλα σε δυσμενείς τοποθεσίες και κάτω από πυρά ουκρανικού πυροβολικού.
Χτυπήθηκαν επανειλημμένα από βομβαρδισμούς, σύμφωνα με έναν Ουκρανό στρατιώτη ονόματι Ντένις, ο οποίος ήταν μάρτυρας σε μια τέτοια απόπειρα των Ρώσων που άφησε πίσω της καμένα ρωσικά τανκς διάσπαρτα στην όχθη του ποταμού.
Η πλημμύρα προστάτευσε το Κίεβο αλλά βοήθησε και στην προστασία του Ντεμίντιβ, που βρισκόταν στην κατεχόμενη από τη Ρωσία πλευρά των πλημμυρισμένων εδαφών. Αν και Ρώσοι στρατιώτες περιπολούσαν το χωριό, δεν έγινε ποτέ πρώτη γραμμή στη μάχη και γλίτωσε τη ζοφερή μοίρα των πόλεων στο νότο.
Έξι άνθρωποι πυροβολήθηκαν κατά τη διάρκεια περίπου ενός μήνα κατοχής, είπε ο Oleksandr Melnichenko, ο οποίος κατέχει θέση παρόμοια με τον δήμαρχο. Σπίτια και καταστήματα καταστράφηκαν από βομβαρδισμούς. Όμως το χωριό γλίτωσε από τις εφιαλτικές σκηνές με δεκάδες πτώματα που είχαν αφεθεί στους δρόμους με την υποχώρηση Ρώσων στρατιωτών, όπως συνέβη στην πόλη Μπούτσα στην πρώτη γραμμή.
«Μερικοί άνθρωποι προσπαθούν να επιστρέψουν στην κανονική ζωή και κάποιοι άνθρωποι εξακολουθούν να είναι τραυματισμένοι», είπε ο κ. Melnichenko. «Οι άνθρωποι φοβούνται ότι θα ξανασυμβεί».
Αν και μερικοί άνθρωποι παραπονέθηκαν για την υποτονική εκκαθάριση, η οποία αναμένεται να διαρκέσει εβδομάδες ή μήνες, μεγάλο μέρος του χωριού έχει ενωθεί σε μια σχεδόν χαρούμενη κοινότητα που προσπαθεί να στεγνώσει τα σπίτια της.
Ακόμη και όταν το νερό της πλημμύρας σκέπαζε τις αυλές, οι γυναίκες μαγείρευαν μπορς και καλούσαν τους ανθρώπους να φάνε, και οι γείτονες μετέφεραν καύσιμο ντίζελ για αντλίες σε μια λαστιχένια βάρκα.
Ο Roman Bykhovchenko, 60, φύλακας, στέγνωνε μουσκεμένα παπούτσια σε ένα τραπέζι στην αυλή του. Όταν περπάτησε στην κουζίνα του, νερό έτρεξε μέσα από ρωγμές στις σανίδες του δαπέδου. Ωστόσο, είπε για τη ζημιά: «Άξιζε τον κόπο».
Η κ. Kostuchenko, η συνταξιούχος, ζήτησε συγγνώμη για τους σωρούς από πετσέτες σκορπισμένες στο πάτωμα καθώς έδειξε τη ζημιά στο σπίτι της. «Λυπάμαι που είναι τόσο ακατάστατο», είπε.
Αναστέναξε, θρηνώντας που ο κήπος της, τώρα μια ρηχή λιμνούλα, ήταν απίθανο να φυτευτεί φέτος. Στη συνέχεια όμως αστειεύτηκε ότι ίσως θα δοκίμαζε να καλλιεργήσει ρύζι…
Πηγή: nytimes.com / Andrew E. Kramer | Φωτογραφίες Reuters