Το στρατιωτικό καθεστώς που κατέλαβε την εξουσία στον Νίγηρα με το πραξικόπημα της 26ης Ιουλίου παραμένει αμετακίνητο στις θέσεις του, την παραμονή της έκτακτης συνόδου της Οικονομικής Κοινότητας των Κρατών της Δυτικής Αφρικής (CEDEAO στα γαλλικά, ECOWAS στα αγγλικά), αύριο Πέμπτη στην Αμπούτζα, την πρωτεύουσα της Νιγηρίας, με οικοδεσπότη τον Μπόλα Τινούμπου, πρόεδρο της χώρας και προεδρεύοντα στον περιφερειακό οργανισμό.
Το νέο καθεστώς στη Νιαμέ μοιάζει ασυγκίνητο από τις προσφορές για διαπραγματεύσεις από την περιοχή και από τις ΗΠΑ, ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο να γίνει πραγματικότητα η απειλή στρατιωτικής επέμβασης για την αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης — που παραμένει επιλογή.
Ο πρόεδρος της Νιγηρίας κρίνει ότι η διπλωματία είναι «ο καλύτερος δρόμος» για να επιλυθεί η κρίση, μολονότι δεν αποκλείει τη στρατιωτική επέμβαση στη γειτονική χώρα, είπε χθες εκπρόσωπός του.
Κοινή αποστολή της CEDEAO, της Αφρικανικής Ένωσης και του ΟΗΕ δεν μπόρεσε καν χθες να φθάσει στον Νίγηρα, επιβεβαίωσε το βράδυ ο περιφερειακός οργανισμός.
Η αποστολή ακυρώθηκε εξαιτίας ανακοίνωσης των στρατιωτικών αρχών σύμφωνα με την οποία δεν ήταν σε θέση να υποδεχθούν την τριμερή αντιπροσωπεία, πρόσθεσε η CEDEAO.
Επικαλέστηκαν λόγους «ασφαλείας», σε «αυτή την ατμόσφαιρα απειλής επίθεσης εναντίον του Νίγηρα».
Στις τρέχουσες συνθήκες «οργής και εξέγερσης του πληθυσμού μετά της κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τη CEDEAO» είναι αδύνατο «να υποδεχθούμε την προαναφερθείσα αντιπροσωπεία με την ηρεμία και την ασφάλεια που απαιτούνται», ανέφερε επιστολή του νιγήριου ΥΠΕΞ προς την Κοινότητα προχθές Δευτέρα.
Συνομιλίες «εξαιρετικά ειλικρινείς»
Το ίδιο υπουργείο ανέφερε σε άλλο κείμενό του ότι «οι μόνιμες διπλωματικές άδειες» που είχαν δοθεί για το 2023 σε «αεροσκάφη φίλιων χωρών και εταίρων του Νίγηρα αναστέλλονται προσωρινά», χωρίς να διευκρινίσει το είδους των αεροσκαφών, ούτε τις χώρες που αφορά η απόφαση.
Η CEDEAO είχε δώσει τελεσίγραφο ως την Κυριακή στους πραξικοπηματίες να αποκαταστήσουν στα καθήκοντά του τον πρόεδρο Μοαμέντ Μπαζούμ, που ανέτρεψαν την 26η Ιουλίου, απειλώντας πως σε διαφορετική περίπτωση πως θα μπορούσε να ασκήσει βία.
Η απειλή δεν έχει μεταφραστεί σε πράξεις, ακόμα τουλάχιστον, καθώς ο οργανισμός λέει πως προτιμά τον δρόμο του διαλόγου.
Η αναβολή της επίσκεψης της τριμερούς αντιπροσωπείας αποτελούσε ακόμη μια ένδειξη της αδιαλλαξίας του νέου καθεστώτος, μετά τον διορισμό του Αλί Μααμάν Λαμίν Ζεν, εξέλιξη που μοιάζει να αποτελεί το πρώτο βήμα προς τον σχηματισμό μεταβατικής κυβέρνησης.
Οι ΗΠΑ, που όπως και η Γαλλία ήταν μέχρι την ανατροπή του προέδρου Μπαζούμ προνομιακός εταίρος του Νίγηρα στον αγώνα εναντίον των τζιχαντιστικών οργανώσεων που αιματοκυλίζουν τη χώρα και μεγάλο μέρος της περιφέρειας του Σαχέλ, αποπειρώνται επίσης διάλογο.
Η δεύτερη τη τάξει της αμερικανικής διπλωματίας Βικτόρια Νούλαντ πήγε προχθές Δευτέρα στη Νιαμέ για να συναντηθεί με ηγετικά στελέχη των πραξικοπηματιών. Όμως δεν μπόρεσε να δει ούτε τον επικεφαλής της χούντας Αμπντουραμάν Τιανί, νέο ισχυρό άνδρα του Νίγηρα, ούτε με τον ανατραπέντα πρόεδρο Μπαζούμ, που παραμένει υπό κράτηση κατ’ οίκον στη Νιαμέ.
Οι συνομιλίες «ήταν εξαιρετικά ειλικρινείς όμως κάποιες στιγμές αρκετά δύσκολες», αναγνώρισε. Είπε πως πρότεινε «επιλογές» για να τερματιστεί το πραξικόπημα, προσφέροντας τις «καλές υπηρεσίες» των ΗΠΑ «αν υπάρχει η βούληση για την αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης», ωστόσο έσπευσε να συμπληρώσει πως «δεν θα έλεγα πως η προσφορά φάνηκε να λαμβάνεται υπόψη καθ’ οιονδήποτε τρόπο».
Διπλωματία, ο «προτιμότερος δρόμος»
«Είναι βέβαιο πως η διπλωματία είναι ο προτιμότερος δρόμος για να επιλυθεί αυτή η κατάσταση», είπε από την πλευρά του ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας Άντονι Μπλίνκεν.
Ενώ εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανέφερε πως «διατηρούμε ακόμη ελπίδες, αλλά είμαστε επίσης ρεαλιστές» ως προς τις πιθανότητες επιτυχίας των διπλωματικών πρωτοβουλιών.
Ο κ. Μπλίνκεν εκτίμησε πως αυτό που συνέβη στον Νίγηρα μπορεί να «μην ενορχηστρώθηκε από τη Ρωσία ή τη Wagner», την εταιρεία μισθοφόρων του Γεβγκένι Πριγκόζιν, «όμως (…) προσπαθούν να επωφεληθούν».
Η Βάγκνερ έχει εδραιώσει την παρουσία της σε χώρες της Αφρικής σε κρίση, όπως το Μαλί και η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, προσφέροντας προστασία στους ηγέτες τους, υποστηρίζοντας τους στρατούς τους. Σε αντάλλαγμα πληρώνεται συχνά σε είδος — συχνά σε χρυσό, διαμάντια, κ.ά.
Η Γαλλία, πρώην αποικιακή δύναμη, συχνά στόχος καταγγελτικών ή υβριστικών συνθημάτων στις διαδηλώσεις σε κράτη της δυτικής Αφρικής, διαβεβαίωσε για ακόμη μια φορά χθες Τρίτη, μέσω διπλωματικής πηγής, πως στηρίζει «τις προσπάθειες των χωρών της περιοχής για να αποκατασταθεί η δημοκρατία» στον Νίγηρα.
Αν οι σχέσεις του νέου καθεστώτος στη Νιαμέ με τις δυτικές κυβερνήσεις και αυτές των περισσότερων χωρών της Αφρικής, που καταδίκασαν το πραξικόπημα, χαρακτηρίζονται από ένταση, είναι αντίθετα εξαίρετες με το Μαλί και με την Μπουρκίνα Φάσο, όπου επίσης κυβερνούν πραξικοπηματίες στρατιωτικοί από το 2020 και το 2022 αντίστοιχα.
Οι στρατιωτικές χούντες στις δυο χώρες έχουν διαμηνύσει πως οποιαδήποτε επέμβαση στον Νίγηρα θα εκληφθεί ως «κήρυξη πολέμου» εναντίον τους.
Χθες απηύθυναν από κοινού επιστολές στον ΟΗΕ και στην Αφρικανική Ένωση, παροτρύνοντας τους δυο οργανισμούς να εμποδίσουν «οποιαδήποτε στρατιωτική επέμβαση εναντίον του Νίγηρα», το εύρος των συνεπειών της οποίας σε επίπεδο ασφαλείας και από ανθρωπιστική σκοπιά θα ήταν «απρόβλεπτο».
Πηγές: AFP, ΑΠΕ-ΜΠΕ