Καθώς οι εντάσεις στην ανατολική Ουκρανία έχουν φτάσει σε κρίσιμο σημείο, ειδικότερα μετά την απόφαση Πούτιν να αναγωρίσει τις ανατολικές αυτοανακηρυχθείσες «Λαϊκές Δημοκρατίες» του Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ, έφτασε η ώρα για το NATO να σκεφτεί τις επιλογές που έχει για στρατιωτική υποστήριξη στο Κίεβο.
«Αν φτάσουμε στο χειρότερο σενάριο και η Ουκρανία πρέπει να προστατευθεί, υπάρχει ένα όριο στο τι μπορεί να κάνουν οι ναυτικές δυνάμεις του NATO στη Μαύρη Θάλασσα σύμφωνα με τη Σύμβαση του Μοντρέ του 1936», δήλωσε ο Mithat Rende, ένας συνταξιούχος Τούρκος πρεσβευτής, σε συνέντευξή του στο Radio France International την Κυριακή.
Η Συνθήκη του Μοντρέ
Η Συνθήκη του Μοντρέ είναι μια διεθνής συμφωνία που αποσκοπεί στη ρύθμιση της κυκλοφορίας πλοίων προς και από τη Μαύρη Θάλασσα, συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτικών σκαφών. Σύμφωνα με τη συνθήκη, η Τουρκία είναι υπεύθυνη για την επιβολή βασικών διατάξεων, όπως η εντολή για τα μη παράκτια κράτη στην περιοχή να παρέχουν ειδοποίηση δύο εβδομάδων εκ των προτέρων ότι τα πλοία τους θα κατευθυνθούν στη Μαύρη Θάλασσα.
Τα στρατιωτικά πλοία που εισέρχονται στην περιοχή υποχρεούνται να τηρούν τα όρια χωρητικότητας, γεγονός που μπορεί να περιπλέξει τα επίπεδα υποστήριξης που μπορούν να παράσχουν οι εξωτερικές δυνάμεις στην Ουκρανία.
«Όσα δεν είναι παράκτια κράτη πρέπει να περιορίσουν την παρουσία τους (στη Μαύρη Θάλασσα) στους 45.000 μετρικούς τόνους (συνολική χωρητικότητα πλοίου), είπε ο Rende. «Με μέγιστο αριθμό 15 πλοίων για περίοδο 21 ημερών και πρέπει επίσης να ενημερώσει την Τουρκία, αναφέροντας την ώρα και την ημερομηνία της διέλευσης».
Στο πλαίσιο της συνθήκης αυτής, απαγορεύτηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες η είσοδος πολεμικού πλοίου νοσοκομειακής βοήθειας μέσω του Βοσπόρου κατά τη διάρκεια του πολέμου του 2008 μεταξύ Γεωργίας και Ρωσίας, επειδή υπερέβη τα όρια χωρητικότητας.
Θα αντέξει η Τουρκία την πίεση από ΗΠΑ και Ρωσία;
Η Τουρκία έχει επίσης λόγους να φοβάται ότι θα δεχτεί τεράστια ρωσική πίεση να κρατήσει ανοιχτά τα Στενά, εάν όντως εισβάλει στην Ουκρανία. Με την προσάρτηση της χερσονήσου της Κριμαίας το 2014, η Ρωσία ανέλαβε τον ρόλο της κυρίαρχης ναυτικής δύναμης στη Μαύρη Θάλασσα και έχει επενδύσει σημαντικά στην αναβάθμιση του στόλου της στην περιοχή.
Τις τελευταίες εβδομάδες, η Ρωσία μεταφέρει ναυτικά μέσα από άλλες περιοχές που διατηρεί στόλο στη Μαύρη Θάλασσα για στρατιωτικές ασκήσεις στα ανοιχτά της Κριμαίας. Στις 9 Φεβρουαρίου, η Ρωσία έστειλε έξι αποβατικά πλοία μέσω του Βοσπόρου σε δύο ημέρες, ακολουθούμενα από ένα υποβρύχιο κλάσης Kilo.
Σύμφωνα με τη Σύμβαση του Μοντρέ, επιτρέπεται η διέλευση υποβρυχίων με σκοπό την επισκευή ή την αναδιάταξη μεταξύ βάσεων. Ωστόσο, υπάρχει απαγόρευση για τη μετακίνηση υποβρυχίων μέσω του Βοσπόρου για πολεμικές επιχειρήσεις, διάταξη για την οποία έχει κατηγορηθεί η Ρωσία ότι παραβιάζει στο παρελθόν. Ωστόσο, η Τουρκία έχει αποφύγει να θίξει το θέμα στη Ρωσία.
Η Τουρκία, μέλος του NATO, στρατιωτικός σύμμαχος της Ουκρανίας και με καλές σχέσεις με τη Ρωσία, προσφέρθηκε να μεσολαβήσει στην κρίση μεταξύ των δύο, αλλά η Μόσχα έχει δείξει ελάχιστο ενδιαφέρον για αυτή την προσφορά.
Με πληροφορίες από: Ahval / Φωτογραφία αρχείου Reuters