Επιμέλεια Λ. ΛΙΓΟΥΡΙΩΤΗΣ
Θερμαίνονται τα νερά των Δαρδανελίων μετά από μια τουλάχιστον περίεργη ανακοίνωση-απάντηση της Άγκυρας στην Μόσχα για το καθεστώς των Στενών που διέπει η Συνθήκη του Μοντρέ- αλλά και την αυξημένη παρουσία πολεμικών πλοίων, ακόμα και από την Γαλλία!
Πρόκειται για μια τουρκική ανακοίνωση που προκάλεσε την δημόσια έκφραση »έκπληξης » από την Μόσχα, αφού εμμέσως πλην σαφώς με αυτή η Άγκυρα αμφισβητεί διάταξη της Διεθνούς αυτής Συνθήκης βάσει της οποίας έχει καθοριστεί το νομικό καθεστώς διέλευσης των Στενών των Δαρδανελίων και της παραμονής πολεμικών πλοίων κρατών που δεν βρέχονται από τη Μαύρη Θάλασσα, σε αυτήν. Διπλωματικοί παρατηρητές δεν είναι σε θέση να ερμηνεύσουν την στάση της Άγκυρας και κατά πόσο αυτή είναι κίνηση αμιγώς δική της ή έχει και την ανοχή της Ουάσιγκτον - πλοία της οποίας δυο (2) φορές έχουν παραβιάσει τελευταία το χρόνο παραμονής των 21 ημερών στην Μαύρη Θάλασσα!
Η 1η παραβίαση, η προσάραξη και η αλλαγή κυβερνήτη
Το θέμα, που εξ αντικειμένου εμπλέκεται με τις εξελίξεις στην Ουκρανία και την Κριμαία, ξεκίνησε όταν ένα πλοίο του Στόλου των ΗΠΑ USS Taylor (FFG-50) μπήκε στην Μαύρη Θάλασσα στις 5 Φεβρουαρίου και παρέτεινε την παραμονή της μέχρι τις 9 Μαρτίου -δηλαδή, παραβίασε κατά 11 μέρες το ανώτατο όριο που καθορίζει η Συνθήκη του Μοντρέ. Βεβαίως πρέπει να σημειωθεί ότι στις 12 Φεβρουαρίου η φρεγάτα προσάραξε κατά τον κατάπλου της στο τουρκικό λιμάνι Σαμψούντα. Δεν τραυματίστηκε μέλος του πληρώματος. Το πλοίο ήταν σε θέση αργότερα να ολοκληρώσει τους ελιγμούς χωρίς περαιτέρω προβλήματα και παρέμεινε στη Σαμψούντα για την επιθεώρηση και επισκευή ζημιών .Αντικαταστάθηκε όμως ο Διοικητής της φρεγάτας.
Η ανακοίνωση της Μόσχας
Σε γραπτή ανακοίνωση του Ρωσικού ΥΠΕΞ επισημάνθηκε το συμβάν : Τονιζόταν σε αυτή ότι <<σύμφωνα με τα στοιχεία η φρεγάτα USS Taylor των Αμερικανικών Ναυτικών Δυνάμεων εισήλθε στη Μαύρη Θάλασσα στις 5 Φεβρουαρίου και αναχώρησε για τη Μεσόγειο στις 9 Μαρτίου. Δηλαδή, παραβίασε κατά 11 μέρες το ανώτατο όριο που καθορίζει η Συνθήκη του Μοντρέ.Η τουρκική πλευρά - προστίθετο στην ανακοίνωση της Μόσχας, για την υποχρέωση της Τουρκίας να ειδοποιήσει – δε μας ενημέρωσε για την καθυστέρηση. Τις ανησυχίες μας σχετικά με το θέμα τις αναφέραμε με ρηματική διακοίνωση, που αποστείλαμε και στην τουρκική πλευρά και στην αμερικανική. Ελπίζουμε ότι η Τουρκία και οι άλλες χώρες, που δεν είναι παράκτιες στη Μαύρη Θάλασσα θα συμμορφωθούν στο μέλλον με τη Συνθήκη», ανέφερε το Ρωσικό Υπουργείο Εξωτερικών.
Η Άγκυρα »πουλάει τρέλα»!
Και ενώ όλα δείχνουν ότι σύμφωνα με το γράμμα της Συνθήκης η Μόσχα είχε δίκιο, η Άγκυρα δεν προέβαλλε κάποια λογικοφανή δικαιολογία ως πρόσχημα ( π.χ. την προσάραξη) και να ζητήσει κατανόηση, αντίθετα »πούλησε τρέλα» ; Έτσι σε ανακοίνωσή το τουρκικό ΥΠΕΞ ανέφερε ότι
«οι ισχυρισμοί του Ρώσου Υπουργείου Εξωτερικών, που ήρθαν στο φως της δημοσιότητας αναφορικά με την εφαρμογή της Συνθήκης του Μοντρέ, σε καμία περίπτωση δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα»!
Αποτέλεσμα αυτού ήταν η Μόσχα να γνωστοποιήσει – όπως είπαμε και στην αρχή – ότι αντιμετωπίζει με έκπληξη την ανακοίνωση του Εκπροσώπου Τύπου του Τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών σχετικά με τη Συνθήκη του Μοντρέ
Η 2η παραβίαση της Συνθήκης και η διπλή διαμαρτυρία της Μόσχας
Το περιστατικό αυτό δεν είναι το μόνο κατά τις »θερμές ημέρες» της Ουκρανικής κρίσης : Έχει υπάρξει και άλλη αυστηρή διαμαρτυρία της Ρωσίας προς την Τουρκία, με την οποία την κατηγορούσε ότι παραβιάζει τη Συνθήκη του Μοντρέ.
«Έχουμε παρατηρήσει ότι τα αμερικανικά πλοία έχουν, πολλές φορές, παραμείνει στη Μαύρη Θάλασσα περισσότερο από όσο επιτρέπει η Συνθήκη του Μοντρέ», ανέφερε σε δήλωσή του ο ίδιος ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών κ. Σεργκέι Λαβρόφ: «Εφιστούμε την προσοχή επ’ αυτού στις ΗΠΑ, αλλά και στην Τουρκία. Πρέπει να τηρηθούν οι όροι της συνθήκης», τόνισε ο κ Λαβρόφ.
Ότανέγινε η αναφορά αυτή του κ. Λαφρόφ μόνο ένα αμερικανικό σκάφος, το αντιτορπιλικό USS Truxtun (DDG-103) βρισκόταν ουσιαστικά στην Μαύρη Θάλασσα (συνέπεσε με το Taylor για 2-3 ημέρες, στην κίνηση) .
Το σκάφος USS Truxtun εισήλθε στη Μαύρη Θάλασσα μεταξύ 6 και 7ης Μαρτίου και έχει ήδη ξεπεράσει κατά 2 εβδομάδες τον επιτρεπόμενο, βάσει της Συνθήκης, χρόνο παραμονής των 21 ημερών, στη Μαύρη Θάλασσα.
»Φύγε εσύ-έλα εσύ»!
Απαντώντας προ μερικών ημερών η εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών,κ. Μαρί Χαρφ, δήλωσε πάντως, ότι το USS Truxtun θα εγκαταλείψει άμεσα στην περιοχή, αλλά θα αντικατασταθεί από άλλο πλοίο. Ήδη , όπως έγραψε το OnAlert στον Εύξεινο Πόντο εισήλθε στις 10 Απριλίου το αντιτορπιλικό κατευθυνόμενων βλημάτων DDG-75 USS Donald Cook του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ. Είναι πολύ πιθανόν ότι το USS Truxtun – που έχει λάβει μέρος σε μια σειρά από ασκήσεις στην Μαύρη Θάλασσα- να κινείται προς αποχώρηση.