Σαν σήμερα, στις 13 Απριλίου 2022, καταγραφόταν μια από τις πιο εμβληματικές νίκες για τις ουκρανικές Ένοπλες Δυνάμεις και ταυτόχρονα μια από τις ταπεινωτικές ήττες για τις ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις, μερικές εβδομάδες μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και αυτή δεν ήταν άλλη από την βύθιση του καταδρομικού πλοίου Moskva, της ναυαρχίδας του Στόλου Μαύρης Θάλασσας του ρωσικού Πολεμικού Ναυτικού.
Το καταδρομικό σοβιετικού σχεδιασμού τέθηκε σε υπηρεσία το 1983, όταν ονομαζόταν Slava («Δόξα»). Μετονομάστηκε Moskva («Μόσχα») μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ. Ήταν εφοδιασμένο με δεκαέξι εκτοξευτήρες πυραύλων κατά πλοίων επιφανείας P-1000 Vulcan, ανθυποβρυχιακά όπλα και αντιαεροπορικά συστήματα (το θαλάσσιο αντίστοιχο του επίγειου συστήματος S-300), το καταδρομικό αναπτύχθηκε στη Μαύρη Θάλασσα για να εγγυάται την αντιαεροπορική άμυνα των υπολοίπων ρωσικών πολεμικών ανοικτά των ουκρανικών ακτών και της χερσονήσου της Κριμαίας, την οποία προσάρτησε η Ρωσία το 2014.
Οι πρώτες αναφορές και η επιβεβαίωση από την Μόσχα
Ωστόσο, την Τετάρτη 13 Απριλίου όλα άλλαξαν. Οι αρχικές αναφορές περί εκρήξεων στο ρωσικό πολεμικό πλοίο αντιμετωπίστηκαν αρχικά με δυσπιστία και καχυποψία ως «fake news», όμως όσο περνούσε η ώρα, οι νέες πληροφορίες έτειναν προς ένα απρόσμενο συμπέρασμα. Το Moskva είχε χτυπηθεί και βυθιζόταν.
Η Μόσχα αρχικά επιχείρησε να απαλύνει τις αρνητικές εντυπώσεις, λέγοντας πως το Moskva δεν βυθίστηκε αλλά ρυμουλκείται, αλλά λίγο πριν τα μεσάνυχτα της 14ης Απριλίου ανακοίνωσε και επίσημα την απώλεια του πλοίου. Από την πρώτη στιγμή, πριν καν οι Ρώσοι παραδεχθούν τη βύθιση του Moskva, οι Ουκρανοί είχαν αναφέρει πως πέτυχαν το ρωσικό εμβληματικό πλοίο με πυραύλους Neptune. Τον ισχυρισμό αυτό επιβεβαίωσαν και οι Ηνωμένες Πολιτείες λίγο αργότερα, μέσω αξιωματούχου του Πενταγώνου.
Η βύθιση του πλοίου
Εκείνο όμως που παρέμενε άγνωστο είναι πώς οι Ουκρανοί κατάφεραν να εντοπίσουν και να εξουδετερώσουν το πλοίο. Μετά από αρκετούς μήνες, η γνωστή ουκρανική εφημερίδα «Ukrainian Pravda» δημοσίευσε αναλυτικό και άκρως αποκαλυπτικό ρεπορτάζ με νέες πληροφορίες , σύμφωνα με το οποίο, το Moskva βρισκόταν στη Μαύρη Θάλασσα περίπου 120 χιλιόμετρα από την ακτή, με αποτέλεσμα τα συμβατικά ραντάρ να μην μπορούν να το «ανιχνεύσουν».
Το πλήρωμα του ρωσικού πολεμικού πλοίου που γνώριζε αυτό το γεγονός, είχε επαναπαυθεί, θεωρώντας πως είναι ασφαλές. Όμως, πάντα κατά το Live Ukraine και σχετική ανάρτησή του στο Telegram, περίπου στις 4 το απόγευμα, ο χειριστής του συστήματος των Neptune είδε έναν μεγάλο στόχο στο ραντάρ λόγω του καιρού. Επειδή υπήρχαν πυκνά σύννεφα πάνω από τη θάλασσα, το σήμα του ραντάρ αντανακλούσε από αυτά στην επιφάνεια της Μαύρης Θάλασσας και από το νερό πίσω στα σύννεφα.
Με αυτό τον τρόπο το περίγραμμα του Moskva ανιχνεύτηκε από το ραντάρ. Έτσι μόλις το ρωσικό καταδρομικό έφτασε στην εμβέλεια των ουκρανικών πυραύλων, εκτοξεύτηκαν αμέσως δύο πύραυλοι τύπου Neptune, οι οποίοι τελικά κατάφεραν το μοιραίο πλήγμα στη ναυαρχίδα του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας, καθώς το πλήρωμα του ρωσικού καταδρομικού δεν είχε ενεργοποιήσει τα συστήματα αεράμυνας ούτε φαίνεται να ήταν σε ετοιμότητα και θέσεις μάχης.
Ο ρόλος των Αμερικανών
Μετά την βύθιση του Moskva, αρκετοί αναλυτές επιδίωξαν να εξηγήσουν το πως πραγματοποιήθηκε το επιτυχημένο ουκρανικό πλήγμα, ενώ τα βλέμματα «στράφηκαν» προς την μεριά της Ουάσινγκτον, καθώς δεν ήταν λίγοι αυτοί που ισχυρίζονταν ότι οι αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις «έπαιξαν ρόλο» στην καταστροφή της ρωσικής ναυαρχίδας.
Στο πλαίσιο αυτό, οι εφημερίδες Washington Post και New York Times, επικαλούμενες ανώνυμες πηγές προσκείμενες στις αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών, ανέφεραν πως δεδομένα που έδωσαν οι ΗΠΑ επέτρεψαν στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις να βυθίσουν το Moskva, ωστόσο η αμερικανική κυβέρνηση πάντως δεν ήταν ενήμερη για τα σχέδια των ουκρανικών δυνάμεων να πλήξουν τη ναυαρχίδα του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας.
Το…«μετά»
Η βύθιση του Moskva αναπόφευκτα συνδέεται και με τις συνέπειες που είχε όχι μόνο σε στρατηγικό επίπεδο, ως προς την πορεία των επιχειρήσεων των ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων στην Ουκρανία, αλλά και στο εσωτερικό της χώρας, καθώς οι συγγενείς των νεκρών του πληρώματος του καταδρομικού ήθελαν…εξηγήσεις από το κράτος και το ρωσικό Υπουργείο Άμυνας. Η απάντηση ήταν να «επιστρατευτεί» μια ειδική ομάδα ψυχολόγων, γιατρών και δικηγόρων, η οποία συνεργαζόταν με τους συγγενείς των ναυτικών.
Ο κύριος σκοπός της ομάδας ήταν να αποτρέψει τη διαρροή πληροφοριών για τους νεκρούς και τους αγνοούμενους του Moskva. Οι συγγενείς πείθονταν να μην μιλήσουν σε κανέναν για τους γιους και τους συζύγους τους που υπηρέτησαν στο καταδρομικό.
Ένα χρόνο μετά, ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται με μια σχετική στασιμότητα, εκτός από το επίκεντρο των μαχών που είναι η Μπαχμούτ, ενώ αρκετοί εκτιμούν ότι σύντομα θα ξεκινήσουν νέες επιχειρήσεις. Ωστόσο, η βύθιση του Moskva ήταν μια στιγμή που συγκλόνισε όχι μόνο την Ρωσία αλλά όλο τον κόσμο και έδειξε σε όλους ότι η Ουκρανία είναι μια υπολογίσιμη δύναμη, που δεν πρόκειται να υποχωρήσει, αλλά αντιθέτως θα πολεμήσει μέχρι τέλους.
Φωτογραφίες Reuters