Το όνομα ανήκει στον Άγιο Ονησίφορο από την Αναρίτα Πάφου. Πώς συνδέεται όμως με το Οικόπεδο 11; Στα γαλλικά επιστημονικά αρχεία με πληροφορίες για την Κύπρο, υπάρχουν αρκετές γεωλογικές αναφορές σε κείμενο με περιγραφές που κάνουν μνεία στον Άγιο Ονησίφορο και ότι στις πηγές του Ερατοσθένη –όπου θα γίνει η γεώτρηση– καταγράφηκαν φαινόμενα που δείχνουν ότι υπάρχουν κοιτάσματα φυσικού αερίου.
Στις 24 Αυγούστου 2012, η κυπριακή εφημερίδα “Φιλελεύθερος” δημοσίευσε πρωτοσέλιδη είδηση με τίτλο: «Πίσω από τον Ερατοσθένη έβλεπαν αέριο» και υπότιτλο: «Ρωτούσαν πριν δεκαετίες, αν βυθίζονταν πλοία πάνω από το βουνό». Τότε διενεργούσε έρευνες με υποθαλάσσιο ρομπότ στην περιοχή του Ερατοσθένη το αμερικανικό ωκεανογραφικό σκάφος Ναυτίλος.
Η αποστολή ενδιαφερόταν να εξετάσει μέσω σεισμομέτρου και τη διάθλαση των σεισμικών κυμάτων σεισμών οι οποίοι εκδηλώνονται σε μεγάλες αποστάσεις από την Κύπρο ενώ επί δεκαετίες, βρετανική αποστολή που διενήργησε έρευνες στον “Ερατοσθένη” ενδιαφερόταν να μάθει αν υπήρχαν μαρτυρίες ότι πάνω από την υποθαλάσσια οροσειρά βυθίζονταν πλοία. Η εξήγηση που έδωσε ερευνητής ήταν ότι αν σε περίπτωση σεισμού παρατηρηθεί διαρροή αερίου, αυτό συντείνει στη μείωση του ειδικού βάρους του νερού, με αποτέλεσμα να υπάρχουν πλοία που χάνουν την πλευστότητά τους και βυθίζονται.
Bρασμός εκ των πυθμένων της θαλάσσης…
Ο βίος του Αγίου Ονησιφόρου περιέχει, όπως όλοι οι βίοι των Αγίων, πραγματολογικά στοιχεία, τα οποία δεν σημαίνει ότι είναι μεταξύ τους σύγχρονα, ούτε ότι ακολουθούν τον ρου της διηγήσεως του βίου. Στο συναξάρι γίνεται μνεία της βασιλικής στρατιωτικής σχολής στην Κωνσταντινούπολη, από την οποία αποφοιτούσαν οι ανώτεροι αξιωματικοί του Βυζαντινού στρατού. Εκεί υπάρχει αναφορά σε σπάνιο φαινόμενο αιφνίδιας καταβύθισης πλοίων λόγω εκροής αερίων από τον βυθό.
Το φαινόμενο ήταν ακατανόητο στον συναξαριστή, γι’ αυτό και το αναγάγει στην εκ Θεού τιμωρία. Ο συναξαριστής χαρακτηρίζει το γεωλογικό φαινόμενο που περιγράφει ως “βρασμόν εκ των πυθμένων της θαλάσσης” που υγροποίησε λόγω υψηλής θερμοκρασίας την πίσσα με την οποία για λόγους υγρομόνωσης ήσαν αλειμμένα τα πλοία, με αποτέλεσμα να εισέλθουν νερά και να βυθισθούν αύτανδρα.
Βρασμός κατά τα βυζαντινά λεξικά σημαίνει: «βρασμός γης. Όταν κοχλάζη μετά κινήματος». Η έννοια του βρασμού ταυτίζεται με αυτή του σεισμού. Ο συναξαριστής δεν διευκρινίζει εάν ο «βρασμός» ήταν επακόλουθο σεισμού, αν και η αναφορά «εκ των πυθμένων της θαλάσσης» δηλώνει ότι το φαινόμενο δεν ήταν επιφανειακό, αλλά προήλθε ως ωστικό κύμα εκ των κάτω.
Ο συναξαριστής Άγιος από την Κωνσταντινούπολη
Οι αναφορές για το φαινόμενο ότι σε περίπτωση σεισμού παρατηρείται διαρροή αερίου με αποτέλεσμα τη μείωση του ειδικού βάρους του θαλασσινού νερού, την αδυναμία των πλοίων να επιπλεύσουν και τη βύθισή τους, συνδυάζονταν με το περιεχόμενο φυλλαδίου που διένειμε ο εφημέριος της Αναρίτας στην Πάφο και το οποίο περιείχε πληροφορίες για τον βίο του Αγίου Ονησιφόρου, προστάτη της Αναρίτας.
Από το συναξάρι πληροφορούμαστε πως ο Άγιος Ονησίφορος καταγόταν από την Κωνσταντινούπολη, αποφοίτησε από τη βασιλική στρατιωτική Σχολή και έφθασε στον βαθμό του Ναυάρχου (Αυγουσταλίου). Όταν υπήρξε ανάγκη αντιμετώπισης εχθρών εστάλη από τον αυτοκράτορα “μετά δυνάμεως στόλου διά πολλών πλοίων”. Η αρμάδα έφθασε στην Πάφο και αναφέρεται πως απωλέσθη όταν “έγινε βρασμός στην θάλασσα”.
Σύμφωνα με το συναξάρι, ο Άγιος Ονησίφορος κατέφυγε με δεκαμελές πλήρωμα στο λιμάνι της Πάφου επειδή ήταν ο πλησιέστερος ναύσταθμος. Συνεπώς το γεγονός συνέβη κάπου πλησίον της Πάφου και πλησίον αυτής βρίσκεται ο “Ερατοσθένης”, όπου παρατηρείται το φαινόμενο εκροής αερίων, όπως διαπίστωσε και ο «Ναυτίλος» και άλλες παλαιότερες έρευνες.
Η ιστορία αυτή καταδεικνύει ότι ο βρασμός εκ του πυθμένα της θαλάσσης στον Ερατοσθένη, που αναφέρεται στον βίο του Αγίου Ονησιφόρου, είναι η παλαιότερη περιγραφή εκροής υδρογονανθράκων κατά την πρώϊμη βυζαντινή περίοδο και θα μπορούσε να συσχετισθεί με τους σεισμούς του 4ου αιώνα που κατέστρεψαν την Πάφο, το Κούριον και τη Σαλαμίνα!