Όσοι έχουν αρχίσει να σχηματίζουν εικόνα για την “λύση” που προωθείται για το Κυπριακό ,λένε χωρίς περιστροφές ότι είναι πολύ χειρότερη από το σχέδιο Ανάν που ο Κυπριακός λαός είχε με συντριπτική πλειοψηφία απορρίψει. Τι θέση θα κρατήσει η Αθήνα;
Έχει αξια να θυμηθούμε τι έγραφε για το σχέδιο Ανάν ένας άνθρωπος που σήμερα παίζει εξαιρετικά σημαντικό ρόλο δίπλα στον πρωθυπουργό. Ο Χρύσανθος Λαζαρίδης.
Δέκα σημεία για την πρόταση Ανάν
TOY ΧΡΥΣΑΝΘΟY ΛΑΖΑΡΙΔΗ
Νοέμβριος 2002
* Πρώτον: τo Σχέδιο Ανάν είναι ΜΗ λειτουργικό. Δεν έχει καμία σχέση με το Ελβετικό ή με το Βελγικό πολιτειακό μοντέλο. Γι’ αυτό δεν μπορούμε να το αποδεχθούμε.
* Δεύτερον: ΜΗ λειτουργικά σχέδια δεν αποτελούν «λύσεις» σε μακροχρόνια ζητήματα. Δεν αποτελούν καν «κακές λύσεις». Αποτελούν μάλλον προβλήματα χειρότερα από αυτά που επιδιώκουν να αντιμετωπίσουν. Προκαλούν εντάσεις μεταξύ των πληθυσμών και τελικώς επιφέρουν συγκρούσεις. Αποτελούν τις «θρυαλλίδες» των επομένων τοπικών ή περιφερειακών κρίσεων. Γι’ αυτό δεν μπορούμε να το αποδεχθούμε ως ειρηνόφιλοι άνθρωποι, ως πολίτες του κόσμου, που μας ενδιαφέρει η μακροχρόνια σταθερότητα και οι συνθήκες που την διασφαλίζουν.
* Τρίτον: το Σχέδιο Ανάν, επί πλέον, είναι ΜΗ δημοκρατικό. Σύγχρονη δημοκρατία είναι το καθεστώς όπου κυβερνά η πλειονότητα και προστατεύονται τα δικαιώματα των μειονοτήτων. Αν γινόταν αποδεκτό το Σχέδιο Ανάν, η Ελληνοκυπριακή πλειονότητα δεν θα μπορεί να κυβερνήσει, ενώ η Τουρκοκυπριακή μειονότητα, έχει προ πολλού εξαναγκασθεί σε φυγή στο εξωτερικό από το κατοχικό καθεστώς του «Αττίλα» κι έχει εκτοπιστεί από τους πολυάριθμους εποίκους. Με το Σχέδιο Ανάν, οι Τουρκοκύπριοι δεν προστατεύονται, αντίθετα, οι έποικοι γίνονται «συγκυρίαρχοι» σε ολόκληρη την Κύπρο – σε βάρος και των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων. Γι’ αυτό και δεν μπορούμε να το αποδεχθούμε ούτε ως δημοκράτες.
* Τέταρτον: το Σχέδιο Ανάν κάνει κάτι παραπάνω: Θεσπίζει μηχανισμό για να λυθεί το πρόβλημα ακυβερνησίας που το ίδιο δημιουργεί. Θεσμοθετεί το «ανώτατο» δικαστήριο, με τρεις Ελληνοκυπρίους, τρεις «Τουρκοκυπρίους» και τρεις ξένους «δικαστές», οι οποίοι δεν θα δικάζουν απλώς, αλλά θα αποφασίζουν για κάθε ζήτημα στο οποίο δεν μπορεί να ληφθεί απόφαση – με ιδιαίτερη μνεία για τα προβλήματα που μπορεί να δημιουργήσει η ακυβερνησία στην Ευρωπαϊκή εκπροσώπηση της Κύπρου (άρθρο 34 παράγραφος 6). Αυτό σημαίνει ότι οι δικαστές που θα ορίζονται απ’ έξω γίνονται οι πραγματικοί, «κυβερνήτες» της Κύπρου. Χωρίς να εκπροσωπούν τον λαό της Κύπρου (Ελληνοκύπριους ή Τουρκοκύπριους), χωρίς να εκλέγονται από αυτόν και χωρίς να λογοδοτούν σε αυτόν. Δηλαδή χωρίς να έχουν την παραμικρή δημοκρατική νομιμοποίηση. Για πρώτη φορά γίνεται προσπάθεια να εγκαθιδρυθεί προτεκτοράτο, με τη σύμφωνη γνώμη εκείνων στους οποίους θα επιβληθεί. Αυτό δεν μπορούμε να το αποδεχθούμε, ούτε ως πολίτες του κόσμου.
* Πέμπτον: Αυτό το προτεκτοράτο, με ολοφάνερο έλλειμμα δημοκρατικής νομιμοποίησης, μπαίνει και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πράγμα που σημαίνει ότι η δύναμη που ελέγχει τους τρεις ξένους «δικαστές» θα καθορίζει και την πολιτική της Κύπρου στην Ένωση, άρα θα μπορεί να μπλοκάρει και τις εξελίξεις στην Ευρώπη. Αν η δύναμη που διορίζει και ελέγχει τους τρεις ξένους δικαστές είναι οι ΗΠΑ, η Ουάσιγκτων αποκτά πλέον – μέσω Κύπρου – αυξημένα δικαιώματα ΜΕΣΑ στην Ένωση, ακόμα και δικαίωμα βέτο. Επί πλέον, αν οι ΗΠΑ ελέγχουν τους τρεις δικαστές (μέσω των Ηνωμένων Εθνών), μπορούν να ενθαρρύνουν μια πολιτική εμπλοκή που ενδεχομένως θα θέλει να δημιουργήσει η ¶γκυρα, μέσω του Τουρκοκυπριακού συστατικού κρατιδίου, στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Έτσι, η Ευρώπη συνολικά, μπορεί να γίνει, – μέσω Κύπρου και ελέω Ουάσιγκτων – «αιχμάλωτη» της ¶γκυρας. Αυτό ως Ευρωπαίοι δεν μπορούμε να το αποδεχθούμε. Όπως έχουν λόγο να το αντιμετωπίσουν με απόλυτη καχυποψία κι άλλοι ευρωπαϊκοί λαοί, από εκείνους που θα κληθούν να επικυρώσουν την ένταξη της Κύπρου, στους επόμενους 16 μήνες. Συνεπώς, αν περάσει το Σχέδιο Ανάν, ως έχει, όχι μόνο δεν θα «βοηθήσει» την ένταξη της Κύπρου, αλλά είναι πιθανόν να την δυσκολέψει πολύ περισσότερο.
* Έκτον: Συνολικά, το Σχέδιο Ανάν, δεν μπορούμε να το δεχθούμε, όπως προτάθηκε, ούτε ως Έλληνες, ούτε ως Ευρωπαίοι, ούτε ως πολίτες του κόσμου, ούτε ως δημοκράτες. Δεν μπορούμε να το αποδεχθούμε με οποιαδήποτε ανθρώπινη ιδιότητα, με, οποιαδήποτε «ταυτότητα» πολίτη ή σκεπτομένου ανθρώπου. Μπορούμε, μόνο να το αποδεχθούμε παθητικά ως «ανδράποδα». Είμαστε, Έλληνες, Ευρωπαίοι, Πολίτες του κόσμου. Πάντως, «ανδράποδα» ΔΕΝ είμαστε, ΟΥΤΕ έχουμε καμία διάθεση να γίνουμε.
* Έβδομον: Μήπως, τουλάχιστον, θα μπορούσε το Σχέδιο Ανάν, να αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης ώστε να «βελτιωθεί»; Το πρόβλημα εδώ είναι ότι η διαδικασία που προτάθηκε από τον ίδιο τον κ. Ανάν, αποκλείει, κάθε ουσιαστική διαπραγμάτευση. Προβλέπει ότι, αν υπογραφεί «προσύμφωνο» στις αρχές Δεκεμβρίου, οι δύο πλευρές αναλαμβάνουν την υποχρέωση να αποδεχθούν τελικώς. τις λύσεις που θα δώσει ο ίδιος ο κ. Ανάν (σε όσα ζητήματα δεν καταφέρουν να συμφωνήσουν μεταξύ τους). Δεν θα έχουν, δηλαδή, το δικαίωμα να φύγουν από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων (οpting out). Όπου δεν υπάρχει δικαίωμα μιας πλευράς να εγκαταλείψει, δεν έχουμε πραγματικές διαπραγματεύσεις, έχουμε εκβιαστική αποδοχή δεσμευτικής διαιτησίας. Αυτό είναι επίσης κάτι που δεν μπορούμε να αποδεχθούμε.
* Όγδοο: Αν υπάρχει κάποιο νόημα στην διπλωματική προσπάθεια, αυτή τη στιγμή, είναι να ανατρέψουμε τη διαδικασία συζήτησης. Να καταργηθεί η δεσμευτική διαιτησία. Να επιβληθεί ανοικτή διαπραγμάτευση. Κάτι, άλλωστε, στο οποίο θα ζητήσει, ίσως, και η Τουρκοκυπριακή πλευρά. Το Σχέδιο Ανάν, ως έχει, δεν μπορούμε να το αποδεχθούμε ούτε καθ’ αυτό, ούτε ως προτεινόμενη διαδικασία υποχρεωτικής διαιτησίας. Μπορούμε, ωστόσο, . να προσπαθήσουμε να αλλάξουμε τη διαδικασία αυτή, αποδεσμεύοντάς την και από τις προθεσμίες της Κυπριακής Ένταξης.
* Ένατο: Στο μεταξύ πρέπει να ενισχύσουμε τη διαπραγματευτική θέση μας ως Ελληνισμός συνολικά: Να καταδείξουμε ότι η Ελληνική κοινή Γνώμη, αλλά και η Κοινή Γνώμη των Ελληνοκυπρίων δεν αποδέχεται το Σχέδιο Ανάν. Να ενισχύσουμε τις προσπάθειες για ανατροπή της εκβιαστικής διαδικασίας που προτείνει ο κ. Ανάν. Να δημιουργήσουμε Κινήσεις Πατριωτικής Αντίστασης, σε όλη την Ελλάδα και την Κύπρο. Από όλους τους πολίτες, ανεξαρτήτως κομματικής ένταξης. Ώστε να ενθαρρύνουμε τις κυβερνήσεις μας να κρατήσουν συνεπή θέση, να αποθαρρύνουμε όλους όσους θέλουν να «λύσουν το Κυπριακό όπως-όπως», ανοίγοντας την πόρτα για την επιβολή αντιστοίχων «λύσεων» αύριο στο Αιγαίο και τη Θράκη. Να οργανώσουμε κινητοποιήσεις παντού. Να ενισχύσουμε το φρόνημα του ελληνισμού και τη διαπραγματευτική θέση των κυβερνητών του.
* Αυτή η «νεοταξίτικη» διπλωματία – η επιβολή εκβιαστικών «λύσεων» σε μακροχρόνια προβλήματα, χωρίς να αποκαθίσταται το δίκαιο – έχει ήδη αποτύχει και στην περίπτωση του Παλαιστινιακού (κατέρρευσε ήδη η Συμφωνία του Όσλο) και στην περίπτωση του Βορειοϊρλανδικού (κατέρρευσε και η Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής). Θα προσφέρουμε μεγάλες υπηρεσίες στην παγκόσμια κοινωνία (αλλά και στα συμφέροντά μας), αν εξασφαλίσουμε την αποτυχία αυτής της ανορθόδοξης, «νεοταξικής διπλωματίας». Και θα αποθαρρύνουμε κάθε νέα απόπειρα να επαναληφθεί στο μέλλον, σε βάρος άλλων λαών. Όποιοι προσπαθούν να αναβιώσουν «Αυτοκρατορίες», θα πρέπει να πάρουν το μάθημά τους: Οι λαοί γνωρίζουν να αντιστέκονται, να μένουν όρθιοι, να υπερασπίζονται τα δίκια τους, Οι Δημοκρατία και τα Έθνη νίκησαν της Αυτοκρατορίες εδώ και έναν αιώνα. Κι αυτή η νίκη είναι ανεπίστρεπτη.
Μας εστάλη από τον Πολιτικό Όμιλο για τη Δημοκρατία και την Πατρίδα