Του Χρήστου Καπούτση
Η κρίση στην Κύπρο δεν είναι μονοδιάστατη, δεν είναι μόνο οικονομική ή πολιτική.
Επηρεάζει και επενεργεί σε κρίσιμες γεωπολιτικές και ενεργειακές παραμέτρους στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Εκεί όπου διαγκωνίζονται ισχυροί διεθνείς παράγοντες, είτε κράτη, είτε πολυεθνικές και προωθούνται συμμαχικά εθνικά ή και υπερεθνικά Στρατηγικά συμφέροντα. Η γεωπολιτική και η εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων είναι στο επίκεντρο.
Όμως το Κυπριακό, ως πολιτικό και γεωπολιτικό πρόβλημα, αλλά και η Κύπρος, ως κράτος με πλούσια κοιτάσματα υδρογονανθράκων, με δεσπόζουσα γεωγραφική θέση σε μια ευαίσθητη περιοχή, υπερβαίνει κατά πολύ το επίπεδο των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Η οικονομική κρίση στην Κύπρο, καθώς επίσης και τα ενεργειακά και τα πολιτικό-διπλωματικά προβλήματα που αναφύονται, αποτελούν μια πολύπλοκη και πολύ-παραμετρική ενότητα, με διεθνές ενδιαφέρον!
Προσεγγίζοντας ολιστικά το Κυπριακό, μπορούμε να πούμε τα εξής:
Η συμφωνία που πέτυχε η Ισλαμική Κυβέρνηση Τ. Ερντογάν με τους Κούρδους του ΡΚΚ, μέσω του έγκλειστου στις τουρκικές φυλακές υψίστης ασφαλείας κούρδου ηγέτη Οτσαλάν, είναι σημαντική εξέλιξη και σχετίζεται με τις ραγδαίες εξελίξεις στην Α. Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Η Τουρκία κλείνει, προσωρινά ένα μέτωπο, μια χαίνουσα πληγή στα σύνορά της με το βόρειο Ιράκ, που είναι το Κουρδικό, διότι φαίνεται, ότι θα εστιάσει το ενδιαφέρον της στα ενεργειακά αποθέματα της Ανατ. Μεσογείου, αλλά και στους αγωγούς μεταφοράς φυσικού αερίου και πετρελαίου στην Ευρώπη, μέσω των τουρκικών και κουρδικών εδαφών.
Η Κύπρος και τα ενεργειακά υποθέματα της Κυπριακής ΑΟΖ, είναι πλέον στις προτεραιότητες της τουρκικής διπλωματίας.
Οι Βρυξέλλες και η Γερμανία, θεωρούν δεδομένο ότι η Τουρκία και όχι η Κυπριακή Δημοκρατία, θα είναι ο πρωταγωνιστής στο σύνολο των ενεργειακών θεμάτων της Ανατ. Μεσογείου και ειδικά της Κυπριακής ΑΟΖ. Φαίνεται, ότι την ίδια γνώμη έχει και το Ισραήλ! Ήδη Ισραηλινοί και Τούρκοι συνομιλούν για την από κοινού αξιοποίηση των ενεργειακών αποθεμάτων της Αν. Μεσογείου, ερήμην της Κυπριακής Δημοκρατίας! Γι’ αυτό έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον η επίσκεψη τις επόμενες μέρες του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας N. Αναστασιάδη στο Ισραήλ. Η νέα Κυβέρνηση του Β. Νετανιάχου, ίσως να δώσει απαντήσεις ή να επαναδιατυπώσει προτάσεις, για την ενεργειακή συνεργασία του Ισραήλ με την Κύπρο.
Αλλά και η Γερμανία και η Γαλλία, έχουν τα δικά τους σχέδια για την Κύπρο και τα ενεργειακά αποθέματα της Α. Μεσογείου, που πιθανότατα, δεν συμπεριλαμβάνουν μόνο την Κυπριακή Δημοκρατία, ως ισχυρό διαμεσολαβητικό ενεργειακό προάγοντα.
Όμως, σημαντικός θα είναι και ο ρόλος της Ελλάδας. Είναι σαφές ότι, χωρίς την ελληνική συμμετοχή και συναίνεση, δεν μπορεί να γίνει καμιά οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στην Αν. Μεσόγειο, με βάση το Διεθνές και Εθιμικό Δίκαιο και φυσικά το νέο Δίκαιο της Θάλασσας. Επίσης, έγκυροι διπλωματικοί κύκλοι εκτιμούν ότι, σύντομα θα εκδηλωθεί μια νέα πρωτοβουλία επίλυσης του πολιτικού προβλήματος της Κύπρου, που αυτή τη φορά θα τελεσφορήσει. Προωθείται άμεσα λύση του Κυπριακού στη «φιλοσοφία» του σχεδίου Ανάν. Έτσι ώστε, η Κύπρος, το νέο κρατικό κυπριακό σχήμα, να προχωρήσει σε συμφωνία με την Τουρκία, το Ισραήλ και την Ελλάδα, για συνεκμετάλλευση των υδρογονανθράκων της Αν. Μεσογείου, της κυπριακής ΑΟΖ και νοτίως του Καστελόριζου, υπό την «υψηλή» εποπτεία των ΗΠΑ και ίσως και της Γερμανίας . Εκτιμάται ότι η συμφωνία αυτή θα περιλαμβάνει και την τουρκική πρόταση, για μεταφορά του φυσικού αερίου, μέσω των τουρκικών-κουρδικών εδαφών στην Ευρώπη, μια επιλογή οικονομικά ασύμφορη, αλλά πολιτικά αποδεκτή από τις ΗΠΑ, αφού αναβαθμίζει τη θέση της Τουρκίας και ενισχύει τη συμμαχία ΗΠΑ-ΙΣΡΑΗΛ-ΤΟΥΡΚΙΑΣ. Οι Αμερικανοί έχουν καταστήσει σαφές, ότι προτιμούν οι αγωγοί μεταφοράς φυσικού αερίου με κατεύθυνση της Ευρώπη να διέρχονται από την Τουρκία.
Επίσης καταλυτικό ρόλο στην «υποβάθμιση» της Κυπριακής Δημοκρατίας, ως ενεργειακού κόμβου, έχει «παίξει» και η αρνητική στάση της Ρωσίας. Η βεβαιότητα ότι η Μόσχα είναι στο πλευρό της Κύπρου, απλά δεν υπάρχει πλέον. Η ρωσική κυβέρνηση έδειξε περίπου εχθρική συμπεριφορά στην Κύπρο. Η Μόσχα, δεν προσέφερε καμιά υπολογίσιμη οικονομική βοήθεια στην Κύπρο. Και το κυριότερο, έδειξε να μην ενδιαφέρεται να προχωρήσει σε επενδύσεις, για την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ. Επιπροσθέτως, η Μόσχα, ανέδειξε την Τουρκία ως βασικό παράγοντα και έδειξε ότι κατανοεί τις τούρκικες αιτιάσεις και απαιτήσεις, επί των κυπριακών Υδρογονανθράκων! Ο Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σ. Λαβρόφ κάλεσε τον Κύπριο ομόλογό του Γ. Κασουλίδη στη Μόσχα. Περιμένουμε τα αποτελέσματα αυτής της θεωρητικά σημαντικής επίσκεψης.
Τέλος, ας έχουμε υπόψη μας και το εξής: Οξύτατη κριτική κατά του Eurogroup, αλλά και της ΕΕ ασκεί ο Ισπανός πρώην υπουργός Εξωτερικών Μιγκέλ Άνχελ Μορατίνος (από το 2004 έως το 2010) σε άρθρο του στην ElPais .
Ο υπουργός της κυβέρνησης Θαπατέρο καταγγέλλει… τους Ευρωπαίους υπουργούς Οικονομικών ότι «αγνόησαν τη διεθνή και εθνική πραγματικότητα και τον γεωπολιτικό ρόλο της Κύπρου», ενώ κάνει ευθέως λόγο για απομόνωση της Κύπρου που ξεκίνησε από την απόρριψη του σχεδίου Ανάν «από τη συντριπτική πλειοψηφία των Κυπρίων. Η συγκεκριμένη απόφαση, δεν άρεσε στη διεθνή ιθύνουσα τάξη (sic), και τιμώρησε τη Κύπρο και τον πρόεδρό της Τ. Παπαδόπουλο με απομόνωση», επισημαίνει ο Ισπανός πολιτικός.
Εκτιμώ εύστοχα…